عوارض و علائم کم خونی| 3 علت شایع کم خونی

در حال‌ حاضر افراد زیادی در جهان به کم‌ خونی یا Anemia دچار هستند. اگر می‌خواهید درمورد عوارض کم خونی، نشانه‌های این مشکل، همچینین درمان آن اطلاعاتی را به دست بیاورید، پیشنهاد می‌شود که حتماً در ادامه با ما همراه باشید. می‌توان گفت کم‌ خونی درواقع شرایطی بوده که در آن گلبول‌های قرمز به اندازه‌ کافی برای حمل اکسیژن در بافت بدن وجود ندارند ابتلا به این بیماری باعث شده تا احساس خستگی و ضعف شدیدی در افراد ایجاد شود. فقر آهن در کل علت اصلی کم خونی است اما دقیقا چه چیزهایی در بدن باعث کمبود آهن می‌شوند و چه عوارضی برای ما در بلندمدت و کوتاه مدت خواهد داشت؟

کم خونی چگونه است؟

کم خونی را با عنوان هموگلوبین پایین نیز می‌شناسند که دارای انواع مختلفی بوده و هر یک از آن‌ها علل مختص به خود را دارند. بیماری کم‌خونی می‌تواند به‌ صورت موقتی و یا طولانی‌ مدت باشد. همچنین در برخی از افراد خفیف بوده و در برخی دگر نیز شدید است. در اکثر مواقع این مشکل یک علت دارد. در صورتی‌ که شما مشکوک به کم خونی هستید، بهتر است که هر چه سریع‌تر برای دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل و اقدام کرده و یا نزد یک پزشک متخصص بروید.

چرا که معمولاً کم‌ خونی نشان‌دهنده یک بیماری جدی است. درمان این مشکل کاملاً به‌ علت آن بستگی خواهد داشت و می‌تواند با مصرف مکمل‌ها یا انجام یک سری اقدامات پزشکی درمان شود. همچنین ممکن است با در نظر گرفتن رژیم غذایی سالم، بتوان از کم‌خونی و یا تشدید آن جلوگیری نمود.

کم خونی یک اختلال خونی است که زمانی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز خون کافی نباشد یا گلبول‌های قرمز به درستی کار نکنند. برخی از انواع کم خونی ارثی هستند، اما افراد ممکن است در طول زندگی خود نیز به این بیماری مبتلا شوند یا آن را توسعه دهند. کم خونی می‌تواند زندگی شما را به روش‌های مختلفی تحت تأثیر قرار دهد. برخی از انواع این بیماری علائم خفیفی دارند که با درمان بهبود می‌یابند. انواع دیگر جدی‌تر هستند، مانند برخی انواع ارثی که مشکلات پزشکی مادام‌العمر ایجاد می‌کنند. کم خونی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. این بیماری همچنین ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی مانند سرطان باشد.

آیا کم خونی بیماری شایعی است؟

بله، همین‌طور است. کارشناسان تخمین می‌زنند که ۳ میلیون نفر در ایالات متحده به کم خونی مبتلا هستند. همچنین تخمین زده می‌شود که این بیماری یک نفر از هر سه نفر در جمعیت جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

انواع کم خونی

کم‌ خونی دارای انواع مختلفی بوده که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم‌ خونی آپلاستیک: این نوع کم خونی زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بنیادی در مغز استخوان به اندازه کافی سلول‌های خونی تولید نمی‌کنند.
• کم خونی به دلیل کمبود آهن
• کم‌ خونی داسی‌ شکل
• تالاسمی
• کم‌خونی ناشی ازل کمبود ویتامین
• نشانه‌های کم‌ خونی
• کم خونی همولیتیک: در این نوع کم خونی، گلبول‌های قرمز خون سریع‌تر از حد معمول تجزیه می‌شوند یا می‌میرند.
• کم خونی میکروسیتیک: این کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز خون به دلیل کمبود هموگلوبین کوچک‌تر از حد معمول هستند. کم خونی میکروسیتیک با کمبود آهن، تالاسمی، کم خونی سیدروبلاستیک و در برخی افراد مبتلا به کم خونی بیماری مزمن رخ می‌دهد.
• کم خونی سیدروبلاستیک: این نوع کم خونی ناشی از استفاده غیرطبیعی از آهن در طی فرآیند توسعه گلبول‌های قرمز است.

مهم!!مواردی که باید در مورد کم خونی بدانید!

علایم و نشانه‌های کم‌خونی

این بیماری با نشانه هایی همراه است و در برخی اوقات نیز ممکن است این بیماری هیچ‌گونه نشانه‌ای نداشته باشد. اما مهم‌ترین علائم کم‌ خونی را می‌توان در موارد زیر دانست:

• خستگی شدید
• احساس ضعف
• پوست بسیار سفید یا زرد رنگ
• ضربان نامنظم قلب یا نوار قلب نامنظم
• تنگی نفس
• احساس سبک شدن
• سبکی سر
• سرگیجه شدید
• درد در قفسه سینه
• سرد بودن دست‌ و پا سرد

در ابتدا کم‌ خونی آنقدر خفیف است که ممکن است اغلب متوجه آن نشوند. اما با تشدید شدن آن و به‌ تدریج علائم بیشتری در بدن انسان نمایان شود.

چه زمانی باید برای درمان کم خونی به پزشک مراجعه کرد؟

در ابتدا باید بگوییم که بهترین تشخیص کم‌خونی آزمایش خون است. شما می‌توانید برای این کار از خدمات نمونه‌ گیری خون در نبض اول استفاده کرده و یا به یک آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید. سپس می‌ توانید با ارائه‌ جواب آزمایش به پزشک متخصص متوجه وجود کم خونی شوید. اما علائم همانند خستگی می‌تواند مهم‌ترین دلیل به نشانه این بیماری باشد. برخی از افراد در زمان اهدای خون متوجه می‌شوند که هموگلوبین پایینی دارند، اما اگر گفته شد که بدلیل هموگلوبین پایین قادر به اهدای خون نخواهید بود، قطعاً نیاز به ویزیت پزشک دارید.

اصلی ترین علل کم‌ خونی

عوامل متعددی می‌توانند باعث کم خونی شوند. به عنوان مثال، کم خونی ناشی از کمبود آهن شایع‌ترین نوع کم خونی است. این نوع می‌تواند در اثر دریافت ناکافی آهن از غذا یا از دست دادن خون به دلیل آسیب یا بیماری ایجاد شود. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی کم خونی را به دو دسته اکتسابی و ارثی طبقه‌بندی می‌کنند.

کم خونی‌های اکتسابی

کم خونی اکتسابی زمانی ایجاد می‌شود که در طول زندگی به دلیل اتفاق یا بیماری خاصی به آن مبتلا شوید. انواع کم خونی‌های اکتسابی عبارتند از:

1. کم خونی بیماری مزمن: این حالت می‌تواند در اثر بیماری‌هایی که باعث التهاب مزمن می‌شوند ایجاد شود و استفاده بدن از آهن مورد نیاز برای تولید گلبول‌های قرمز را دشوار کند.
2. کم خونی همولیتیک خودایمنی: در این حالت، سیستم ایمنی بدن به گلبول‌های قرمز حمله می‌کند.
3. کم خونی ماکروسیتیک و مگالوبلاستیک: این انواع کم خونی زمانی رخ می‌دهند که مغز استخوان گلبول‌های قرمز غیرعادی بزرگ تولید می‌کند. برخی بیماری‌ها و کمبود ویتامین‌ها می‌توانند باعث این نوع کم خونی شوند. متخصصان ممکن است این حالت‌ها را کم خونی ناشی از کمبود ویتامین بنامند.
4. کم خونی نورموسیتیک: در این نوع، تعداد گلبول‌های قرمز کمتر از حد معمول است و علل متعددی می‌تواند داشته باشد.
5. کم خونی پرنیشیوز: این بیماری، که یکی از علل کمبود ویتامین B12 است، یک بیماری خودایمنی است که مانع جذب ویتامین B12 در بدن می‌شود.

بیماری‌های خودایمنی

همچنین، ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن می‌تواند باعث کم خونی شود. کم خونی ممکن است علامت یا عارضه بیماری‌های زیر باشد:

• سرطان
• بیماری التهابی روده (IBD)
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• بیماری تیروئید

کم خونی‌های ارثی

کم خونی ارثی زمانی است که فرد با این بیماری متولد می‌شود. انواع کم خونی‌های ارثی عبارتند از:

• کم خونی دایموند-بلکفان: این اختلال ارثی مانع از تولید کافی گلبول‌های قرمز توسط مغز استخوان می‌شود.
• کم خونی فانکونی: این یک اختلال خونی نادر است. افراد مبتلا به کم خونی فانکونی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات خونی، از جمله کم خونی، هستند.
• کم خونی داسی شکل: این بیماری شکل گلبول‌های قرمز را تغییر می‌دهد و دیسک‌های گرد و انعطاف‌پذیر را به سلول‌های داسی شکل سفت و چسبنده تبدیل می‌کند که جریان خون را مسدود می‌کنند.
• تالاسمی: در این بیماری، بدن هموگلوبین کمتری تولید می‌کند که منجر به تولید گلبول‌های قرمز کوچک و کم خونی می‌شود.

بررسی عوارض کم‌ خونی

اگر این بیماری به‌ موقع درمان نشود، باید منتظر عوارض کم‌ خونی باشید. این عوارض می‌ تواند اکثر مشکلات سلامتی را مشکلات زیادی را برای سلامتی شما به وجود بیاورد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

خستگی شدید

خستگی شدید از رایج‌ترین عوارض کم‌خونی است. البته همه نوع خستگی به نشانه این مشکل نیست. همچنین می‌توان این بیماری می‌تواند باعث ضعف در بدن شود. انجام راحت‌ترین کارها را نیز برای شما مشکل کند.

ضعف سیستم ایمنی بدن

کم خونی شدید و درد ناشی از فقر آهن می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. بدن افراد را مستعد به ابتلا به آنفلوانزا و کرونا یا سرماخوردگی کند.

مشکلات قلبی

یکی دیگر از عوارض کم‌ خونی مشکلات است. در حقیقت این بیماری سبب شد تا ضربان قلب نامنظم شود و درنتیجه قلب موفق به پمپاژ خون به‌ صورت درستی نشود.

چگونه کم خونی تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما درباره علائم‌تان سؤالاتی خواهد پرسید. از آنجا که کم خونی زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز سالم به اندازه کافی وجود نداشته باشند، آزمایش‌های خونی انجام می‌شود، از جمله:

• شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش برای بررسی تمام سلول‌های خونی، با تمرکز بر گلبول‌های قرمز، استفاده می‌شود. پاتولوژیست‌های پزشکی نمونه خون را بررسی می‌کنند تا تعداد گلبول‌های قرمز را بشمارند و اندازه و شکل آن‌ها را ارزیابی کنند. آزمایش CBC ممکن است برای بررسی سطح ویتامین B12 یا B9 نیز استفاده شود. همچنین، این آزمایش شامل MCV (میانگین حجم گلبولی) است که حجم متوسط گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند به تشخیص نوع کم خونی (مانند میکروسیتیک یا ماکروسیتیک) کمک کند.

بیشتر در این باره: Mcv در آزمایش خون چند باید باشد؟

• آزمایش هموگلوبین: هموگلوبین جزء اصلی گلبول‌های قرمز است و این آزمایش اغلب برای تشخیص کم خونی استفاده می‌شود.
• آزمایش هماتوکریت: این آزمایش درصد گلبول‌های قرمز در خون را اندازه‌گیری می‌کند.
• اسمیر خون محیطی: پزشکان گلبول‌های قرمز را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا اندازه و شکل سلول‌ها را ارزیابی کنند.
• شمارش رتیکولوسیت: رتیکولوسیت‌ها گلبول‌های قرمز نابالغ هستند. این آزمایش بررسی می‌کند که آیا مغز استخوان گلبول‌های قرمز سالم به اندازه کافی تولید می‌کند یا خیر.

چگونه کم خونی درمان می‌شود؟

درمان بسته به علت کم خونی متفاوت است. اگر کم خونی به دلیل بیماری زمینه‌ای باشد، پزشک آن بیماری را درمان می‌کند. اما ممکن است درمان‌های خاصی برای کم خونی نیز انجام شود، از جمله مکمل‌های غذایی یا داروها.

مکمل‌های غذایی

پزشک ممکن است مکمل‌های زیر را برای کم خونی توصیه کند:

مکمل‌های آهن: این مکمل‌ها به صورت کپسول یا قرص هستند که باید با یک لیوان آب مصرف شوند.
مکمل‌های اسید فولیک: ویتامین B9 (فولیک اسید) برای تشکیل گلبول‌های قرمز و DNA ضروری است.
مکمل‌های ویتامین B12: این مکمل‌ها به تولید گلبول‌های قرمز سالم کمک می‌کنند.

داروها

پزشکان ممکن است داروهای زیر را برای کم خونی تجویز کنند:

اریتروپویتین: این دارو به مغز استخوان کمک می‌کند تا سلول‌های بنیادی خونی بیشتری تولید کند.
داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: اگر کم خونی به دلیل اختلال خودایمنی باشد، پزشک ممکن است دارویی تجویز کند که مانع حمله سیستم ایمنی به گلبول‌های قرمز شود.

روش‌های درمانی

در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند:

تزریق خون در منزل برای جایگزینی گلبول‌های قرمز.
پیوند سلول‌های بنیادی (مغز استخوان) برای جایگزینی سلول‌های بنیادی ناسالم با سلول‌های سالم.
جراحی برای درمان خونریزی داخلی که باعث کم خونی شده است.

آیا می‌توانم کم خونی را خودم درمان کنم؟

در بیشتر موارد، کم خونی علائم خفیفی دارد و مشکل کوتاه‌مدتی است که با تغییر رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها پس از تشخیص پزشک قابل مدیریت است. اما کم خونی ممکن است علائمی مشابه سایر بیماری‌ها ایجاد کند. برای مثال، خستگی مداوم شما ممکن است به دلیلی غیر از کم خونی باشد. اگر خستگی یا تغییرات دیگری در بدن‌تان بیش از دو هفته ادامه داشت، با پزشک خود مشورت کنید. آن‌ها علت علائم را پیدا کرده و بیماری را درمان می‌کنند. همچنین، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند MCH در آزمایش خون (میانگین هموگلوبین گلبولی) را بررسی کند، که میزان هموگلوبین در هر گلبول قرمز را نشان می‌دهد و به تشخیص نوع کم خونی کمک می‌کند.

آیا می‌توان از کم خونی پیشگیری کرد؟

شایع‌ترین نوع کم خونی، یعنی کم خونی ناشی از کمبود آهن، ممکن است با گنجاندن غذاهای غنی از آهن در وعده‌ها و میان‌وعده‌های روزانه پیشگیری شود. اما برخی انواع کم خونی، مانند اختلالات ارثی، قابل پیشگیری نیستند.

آیا می‌توان با کم خونی زندگی عادی داشت؟

این بستگی به شرایط شما دارد. درمان ممکن است علائم کم خونی را کنترل کند. اما عوامل مختلفی مانند اختلالات ارثی درمان‌ناپذیر و بیماری‌های مزمن می‌توانند باعث کم خونی شوند. کم خونی مزمن، مانند کم خونی که درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی مانند آسیب به اندام‌ها ایجاد کند. اگر کم خونی دارید، از پزشک خود بپرسید که چه انتظاری باید داشته باشید.

چگونه از خودم مراقبت کنم؟

برخی انواع کم خونی کوتاه‌مدت و خفیف هستند، اما برخی دیگر ممکن است مادام‌العمر باشند. با این حال، چند کار می‌توانید برای مدیریت علائم انجام دهید:

1. رژیم غذایی سالم داشته باشید: عادات غذایی نامناسب دلیل اصلی ابتلا به کم خونی هستند. از پزشک خود درباره غذاهای غنی از آهن و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن‌تان سؤال کنید.
   مکمل‌ها را طبق دستور مصرف کنید.
2. آب زیاد بنوشید: هیدراته ماندن مهم است.
3. فعال بمانید: ورزش منظم بخشی از سبک زندگی سالم است، اما ابتدا با پزشک خود درباره روش‌های ایمن ورزش کردن مشورت کنید.
4. از عفونت پیشگیری کنید: دست‌های خود را مرتب بشویید و از پزشک درباره واکسن‌هایی که از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی پیشگیری می‌کنند سؤال کنید.

چه سؤالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟

کم خونی ممکن است به روش‌های مختلفی بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد و دلایل متفاوتی داشته باشد. اگر کم خونی دارید، می‌توانید این سؤالات را از پزشک خود بپرسید:

1. چه نوع کم خونی دارم؟
2. چه چیزی باعث آن شده است؟
3. چه درمان‌هایی را توصیه می‌کنید؟
4. چه زمانی احساس بهتری خواهم داشت؟
5. چه مدت به درمان نیاز دارم؟
6. آیا می‌توان آن را درمان کرد؟

جمع بندی

کم خونی زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز کافی نداشته باشید یا گلبول‌های قرمزتان به خوبی کار نکنند. برخی افراد با انواع کم خونی متولد می‌شوند، اما اکثر افراد در طول زمان به این بیماری مبتلا می‌شوند. به همین دلیل مهم است که تغییرات بدن خود را زیر نظر داشته باشید. برای مثال، همه ما روزهایی داریم که احساس خستگی می‌کنیم. اما اگر چندین روز بسیار خسته هستید و با استراحت بهبود نمی‌یابید، با پزشک خود صحبت کنید.