اعضای خانواده یک بیمار احتمالاً پس از مدت طولانی بستری در بیمارستان از آوردن عزیز خود به خانه هیجان زده می شوند، اما برای مراقبت در خانه از بیماری که مشکلات تنفسی و یا لوله تراکئوستومی دارد پس از ترخیص با مسئولیت های زیادی روبرو می شوید زیرا این بیماران نیاز به انجام ساکشن حلق و ریه در منزل دارند. ما امیدواریم که شما هرگز مجبور به استفاده از ساکشن برای بیمار خود نباشید، اما در شرایط اضطراری ممکن است لازم باشد از هر روشی برای کمک به بیمار استفاده کنید. اما جای نگرانی نیست زیرا با کمک پرستاران در شرکت های خدمات پرستاری در منزل می توانید با آسودگی خیال این مسئولیت را به عهده آنها بگذارید. پرستاران مراحل ساکشن لوله تراشه را به طور دقیق در منزل انجام می دهند و همچنین آموزش های لازم را به اعضاء خانواده و مراقبان بیمار به طور صحیح ارائه می دهند.
ساکشن حلق و ریه در منزل چیست؟
ساکشن یعنی خارج کردن ترشحات و مخاط اضافی از حفره بینی (در بینی)، دهان، گلو و نای است. این کار معمولاً با دستگاهی به نام دستگاه ساکشن درمنزل نیز انجام می شود.
چرا بیمار نیاز به ساکشن حلق و ریه در منزل دارد ؟
زمانی که بیمار به دلیل زیاد شدن مخاط در بینی، دهان و راههای هوایی نتواند به درستی نفس بکشد و همچنین نتواند از طریق سرفه یا عطسه این مخاط را خارج کند نیاز است تا به وسیله ساکشن به پاکسازی حلق و گلو به بیمار کمک کنیم تا بتواند راحت تر نفس بکشد.
چه زمانی باید ساکشن حلق و ریه در منزل برای بیمار انجام شود؟
معمولا بیمارانی که نیاز به ساکشن حلق و ریه در منزل دارند معمولا توسط خدمات پرستاری در منزل حداقل سه یا چهار بار در روز ساکشن می شوند. پرستاران برای انجام انواع ساکشن آموزش های لازم را دیده اند و می توانند به طور حرفه ای این اقدام مراقبتی را برای بیمار در منزل انجام دهند. آنها مرز بین ساکشن بیش از حد و مکرر را با ساکشن ناکافی به خوبی می دانند. زیرا در صورت ناکافی بودن ساکشن، مخاط در راه هوایی بیمار باقی می ماند و او را در معرض خطر عفونت قفسه سینه قرار می دهد. همچنین بالعکس، ساکشن های بیش از حد نیز مشکل ایجاد می کنند زیرا باعث افزایش تولید ترشحات بیشتر می شود.
برای بیمار در موارد زیر باید ساکشن انجام شود :
- سرفه بیمار بیشتر شده
- بیمار در تنفس دچار مشکل شده یا صدای نفس های بیمار تند است
- همزمان با نفس کشیدن بیمار، می توانید صدای غرغره ای نیز بشنوید
- به آسپیراسیون مشکوک هستید یعنی بیمار مواد غذایی و یا مایعات را استنشاق کرده و این مواد وارد ریه او شده است
انواع مختلف ساکشن حلق و ریه در منزل
چهار روش برای ساکشن راه هوایی وجود دارد که شامل:
- ساکشن بینی
در ساکشن بینی، یک کاتتر یا لوله با نوک کوچک به داخل سوراخ بینی وارد می شود. این نوع ساکشن زمانی مفید است که ترشحات در بینی زیاد شده است یا اینکه این ترشحات راه بینی را مسدود کرده است.
- ساکشن دهانی
برای ساکشن دهانی معمولاً از نوک یک لوله پلاستیکی سخت که دسته ای برای مکش ترشحات دهان دارد استفاده می شود. ساکشن دهانی هنگامی مفید است که بیمار نتواند از طریق سرفه ترشحات را خارج کند (به عنوان مثال سرفه ضعیفی دارد) یا به دلیل عدم توانایی در بلعیدن دچار ریزش مایعات یا غذا از دهان شده است.
- ساکشن نازوفارنکس و حنجره (ساکشن حلق)
یک کاتتر یا لوله پلاستیکی نازک، شفاف و انعطاف پذیر از طریق بینی یا دهان به حلق و پشت گلو وارد می شود. این نوع ساکشن زمانی مفید است که ترشحات در پشت گلو جمع شده و بیمار توانایی سرفه کردن یا بلعیدن آن را ندارد.
- ساکشن عمیق
ساکشن عمیق این امکان را می دهد که مخاط از عمق مجاری تنفسی بیمار خارج شوند. این روش معمولاً با استفاده از راه هوایی مصنوعی مانند لوله تراکئوستومی انجام می شود. در این روش مخاط از انتهای تراشه یا نای در ریه و قسمتی به نام کارینا (که در آنجا تراشه به دو برونش تقسیم می شود) جمع آوری و خارج می شود. ساکشن عمیق اغلب در شرایط اضطراری انجام می شود که ترشحات با سایر روشها قابل خارج کردن نیستند و بیمار مضطرب است و احساس خفگی می کند.
انواع موکوس یا ترشحات مخاط چیست؟
ترشحات (مخاط) به طور معمول در بینی، دهان و نای (لوله تنفسی) تولید می شوند. ترشحات معمولاً باید شفاف یا سفید باشند. بنابراین تغییر در رنگ، مقدار، قوام یا بوی ترشحات در هنگام ساکشن حلق و ریه در منزل می تواند اولین علامت یا نشانه وجود مشکل یا حاد شدن بیماری باشد. خدمات پرستاری شامل بررسی رنگ مخاط بیمار در حین ساکشن حلق و ریه در منزل نیز می باشد. پرستارانی که خدمات پرستاری در منزل به بیمار شما ارائه می دهند مهارت و تخصص در مورد رنگ ترشحات طبیعی بیمار دارند و در صورت تغییر رنگ ترشحات اقدامات لازم را با هماهنگی با پزشک انجام می دهند. معمولا تغییر رنگ مخاط و ترشحات به دلایل و مشکلات زیر اتفاق می افتد:
- مخاط غلیظ با قوام زیاد نشانه عدم وجود رطوبت کافی، کمبود آب بدن و یا انجام فیزیوتراپی قفسه سینه می باشد
- مخاط زیاد به رنگ زرد یا سبز و بد بو نشانه عفونت است
- مخاط با رگه های قرمز یا خون می تواند نشانه عفونت، کم آبی و عدم رطوبت کافی در ترشحات، خونریزی از لثه در اثر عفونت یا ضربه به بینی باشد
- مخاط به رنگ صورتی مات نشانه تجمع مایعات در ریه ها است
- مخاط به رنگ قهوه ای نشانه وجود خون قدیمی و یا عفونت است
راهنمای ساکشن حلق و ریه در منزل
- در صورت امکان، باید بیمار را تشویق کرد که راه هوایی خود را مستقیما با سرفه یا سایر روشهای ساکشن طبیعی پاک کند.
- در صورت امکان، باید به بیمار آموزش داده شود که بتواند ساکشن را برای خودش انجام دهد.
- ممکن است همه بیماران نیاز به انجام اکسیژناسیون (اکسیژن رسانی) قبل از ساکشن نداشته باشند. در صورت امکان نحوه پاسخ بیمار به ساکشن در زمان بستری در بیمارستان باید در خلاصه پرونده بیمار در حین ترخیص نوشته شود و خدمات پرستاری که مسئولیت بیمار را در خانه به عهده دارد باید این اطلاعات را از بیمار یا بیمارستان دریافت کنند.
- در هنگام انجام ساکشن حلق و ریه در منزل باید از دستکش تمیز استفاده شود.
- در پایان ساکشن، نوک کاتتر باید با آب جوشانده یا مقطر شستشو داده شود و سپس ساکشن از طریق دستگاه انجام شود. برای جلوگیری از رشد میکروبی در سطح خارجی دستگاه بهتر است با الکل یا پراکسید هیدروژن پاک شود.
- لوله های ساکشن ممکن است دوباره مورد استفاده قرار گیرند. توصیه شده که لوله ها پس از ۲۴ ساعت دور انداخته شوند.
منابع:
- https://www.aboutkidshealth.ca/article?contentid=3850&language=english
- https://www.smiths-medical.com/-/media/M/Smiths-medical_com/Files/Import-Files/TR194416EN_LR.pdf
- https://blog.sscor.com/4-types-of-suctioning-machines-every-ems-professional-should-know-how-to-use
- https://www.beaconsupport.com.au/ndis-service-provider/suctioning-in-home-care/
- https://avanosmedicaldevices.com/respiratory-health/patient-experience/teach-caregivers-the-proper-steps-for-suctioning-at-home/