یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های مادران باردار، وضعیت قرارگیری جنین در رحم است. در طول دوران بارداری، جنین به طور مداوم در حال حرکت و تغییر وضعیت است. اما در ماه‌های پایانی بارداری، معمولاً جنین به وضعیتی می‌رسد که برای زایمان آماده باشد. دو وضعیت اصلی برای قرارگیری جنین وجود دارد: سفالیک و بریچ. در این مقاله، به بررسی دقیق این دو وضعیت، علل آن‌ها و تأثیراتشان بر زایمان می‌پردازیم.

وضعیت سفالیک: آماده برای تولد

در حالت سفالیک، سر جنین به سمت پایین و آماده خروج از کانال زایمان است. این حالت طبیعی‌ترین و مطلوب‌ترین وضعیت برای زایمان است. در این حالت، بزرگ‌ترین قسمت بدن جنین (سر) ابتدا وارد لگن مادر می‌شود و به این ترتیب، زایمان به آسانی پیش می‌رود.

وضعیت بریچ: نیاز به توجه ویژه

در وضعیت بریچ، برخلاف حالت سفالیک، پاها یا باسن جنین به سمت پایین و سر او رو به بالا قرار دارد. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند شکل رحم، مقدار مایع آمنیوتیک، اندازه جنین و حتی جفت سرراهی رخ دهد. بریچ بودن جنین معمولاً نیاز به مراقبت‌های ویژه و در برخی موارد، زایمان سزارین دارد.

چگونه بفهمیم جنین در وضعیت سفالیک یا بریچ است؟

پزشک با استفاده از روش‌های زیر می‌تواند وضعیت جنین را تشخیص دهد:

شما می‌توانید بدون مراجعه به بیمارستان، سونوگرافی و رادیولوژی را در منزل انجام دهید. برای ثبت درخواست سونوگرافی در منزل با تیم نبض اول در تماس باشید.

• سونوگرافی: سونوگرافی دقیق‌ترین روش برای تعیین وضعیت جنین است. با استفاده از سونوگرافی، پزشک می‌تواند به وضوح محل قرارگیری سر و بدن جنین را مشاهده کند.
• معاینه لگنی: پزشک با معاینه لگن مادر می‌تواند تا حدودی موقعیت جنین را تشخیص دهد.

اندازه گیری‌های مهم در سونوگرافی جنین

در سونوگرافی، پزشک علاوه بر بررسی وضعیت جنین، برخی اندازه گیری‌های مهم را نیز انجام می‌دهد که عبارتند از:

• HC (Head Circumference): دور سر جنین که برای ارزیابی رشد طبیعی سر و تخمین وزن استفاده می‌شود.
• AC (Abdominal Circumference): دور شکم جنین که برای ارزیابی رشد کلی جنین و تخمین وزن استفاده می‌شود.

وزن‌گیری جنین در ماه‌های پایانی بارداری

در ماه آخر بارداری، جنین به سرعت وزن می‌گیرد. میزان افزایش وزن به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، تغذیه مادر و سلامت جنین بستگی دارد. پزشک با استفاده از سونوگرافی و اندازه گیری‌های HC و AC می‌تواند وزن تقریبی جنین را تخمین بزند.

جفت جلو و تأثیر آن بر وضعیت جنین

جفت جلو به معنی قرارگیری جفت در قسمت جلویی رحم است. این حالت معمولاً مشکلی برای وضعیت جنین ایجاد نمی‌کند. با این حال، در برخی موارد ممکن است شنیدن صدای قلب جنین را با استفاده از گوشی پزشکی دشوار کند.

اگر سر جنین بالا باشد چه باید کرد؟

در صورتی که جنین در وضعیت بریچ باشد، پزشک ممکن است روش‌های مختلفی مانند ورزش‌های خاص، ماساژ یا جااندازی خارجی را برای تغییر وضعیت جنین توصیه کند. اگر این روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشد، ممکن است زایمان سزارین انجام شود.

نتیجه‌گیری

وضعیت سفالیک جنین بهترین حالت برای زایمان طبیعی است. اما در برخی موارد، جنین در وضعیت بریچ قرار می‌گیرد. با مراجعه منظم به پزشک و انجام سونوگرافی، می‌توان وضعیت جنین را به دقت بررسی کرد و در صورت نیاز، اقدامات لازم برای یک زایمان ایمن انجام داد.