علت خواب رفتن دست و پا و گزگز آن + درمان

احساس سوزن سوزن شدن، مور مور شدن یا بی‌حسی در دست و پا که به آن پاراستزی هم می‌گویند، تجربه‌ای رایج است که می‌تواند ناشی از موقعیت نامناسب، فشار یا آسیب عصبی باشد. گاهی اوقات، این احساس می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر باشد.

در این مقاله، به بررسی علل مختلف خواب رفتن دست و پا، از جمله موارد شایع و کم‌خطر مانند کمبود ویتامین و وضعیت‌های بد خوابیدن تا بیماری‌های جدی‌تر مانند دیابت و ام‌اس می‌پردازیم. همچنین، راهکارهایی برای پیشگیری و درمان این مشکل ارائه خواهیم کرد. اگر به طور مکرر دچار خواب رفتن دست و پا می‌شوید، یا این احساس با علائم دیگری مانند ضعف، درد یا مشکل در حرکت همراه است، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید. همچنین می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل نبض اول استفاده کنید و به علت ریشه‌ای مشکل خود پی ببرید.

علل شایع خواب رفتن بیش از حد دست و پا چیست؟

• سندرم تونل کارپال: زمانی رخ می‌دهد که عصب میانی در مچ دست تحت فشار قرار می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز شدن و درد در دست و انگشتان شود. عصب میانی از طریق تونل کارپال، که یک گذرگاه باریک در مچ دست است، عبور می‌کند. فشار بر این عصب می‌تواند ناشی از التهاب، تورم یا تغییرات ساختاری در مچ دست باشد. علائم معمولاً در شب بدتر می‌شوند و ممکن است با فعالیت‌های خاصی مانند تایپ کردن یا استفاده از ابزارهای دستی تشدید شوند. درمان‌های اولیه شامل استراحت، استفاده از آتل مچ دست و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) است.
• رادیکولوپاتی دهانه رحم: زمانی رخ می‌دهد که یکی از ریشه‌های نخاعی در گردن تحت فشار قرار می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز شدن و درد در بازو، دست و انگشتان شود. فشار بر ریشه‌های عصبی ممکن است ناشی از فتق دیسک، اسپوندیلوز (آرتروز گردن) یا تنگی کانال نخاعی باشد. علائم ممکن است با حرکت گردن یا بازو تشدید شوند و در برخی موارد ضعف عضلانی نیز مشاهده می‌شود. درمان شامل فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی و در موارد شدیدتر، جراحی است. البته در نظر داشته باشید که در صورت مشکوک بودن به این مسئله بهتر است نسبت به انجام سونوگرافی در منزل اقدام نمایید.
• نوروپاتی دیابتی: یک عارضه دیابت است که می‌تواند به اعصاب در سراسر بدن آسیب برساند، از جمله دست‌ها و پاها. این وضعیت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز شدن، درد و ضعف شود. نوروپاتی دیابتی ناشی از سطح بالای قند خون است که به مرور زمان به اعصاب آسیب می‌رساند. مدیریت قند خون، استفاده از داروهای ضد درد و تغییرات سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. همچنین، مراقبت‌های ویژه از پاها برای جلوگیری از زخم‌ها و عفونت‌ها ضروری است.
• کمبود ویتامین :کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز شدن و ضعف در دست‌ها و پاها شود. ویتامین B12 برای عملکرد عصبی و تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است. کمبود این ویتامین ممکن است ناشی از رژیم غذایی نامناسب، مشکلات جذب در دستگاه گوارش یا برخی بیماری‌های خودایمنی باشد. علائم دیگر شامل خستگی، ضعف، و مشکلات حافظه و تمرکز است. درمان شامل مصرف مکمل‌های ویتامین B12 و تغییرات رژیم غذایی است. در صورت کمبود شدید طبق تجویز پزشک ممکن است بدن شما نیاز به تزریق ویتامین داشته باشد که میتوانید با کمک تیم تزریقات در منزل نبض اول نسبت به انجام آن اقدام نمایید.
• بیماری پریشانی عروقی: بیماری پریشانی عروقی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به دست‌ها و پاها محدود شود. این وضعیت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز شدن و درد شود. علل این بیماری شامل تصلب شرایین، بیماری‌های عروقی محیطی و انسداد عروقی است. علائم ممکن است با فعالیت بدنی تشدید شوند و در موارد شدیدتر، زخم‌ها و تغییرات رنگ پوست نیز مشاهده می‌شود. درمان شامل تغییرات سبک زندگی، داروها و در برخی موارد، جراحی است.

نوروپاتی محیطی؛ اصلی‌ترین علت خواب رفتن زیاد دست و پا

نوروپاتی محیطی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن اعصاب خارج از مغز و نخاع (اعصاب محیطی) آسیب می‌بینند یا بیمار می‌شوند. علائم این بیماری می‌تواند شامل بی‌حسی، گزگز، ضعف عضلانی، یا درد سوزاننده باشد. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف نوروپاتی محیطی شناسایی شده است که هر کدام علل و پیش‌آگهی متفاوتی دارند. یکی از شایع‌ترین علل نوروپاتی محیطی در سطح جهان، دیابت است.

علل مرتبط با فشار و گیر افتادگی عصب

این علل زمانی رخ می‌دهند که یک عصب در مسیر خود (معمولاً در مفاصل یا کانال‌های باریک) تحت فشار مکانیکی قرار گیرد.

خواب رفتن دست در خواب

خواب رفتن مکرر در طول شب اغلب ناشی از عوامل وضعیتی و سبک زندگی است:

• وضعیت نادرست خوابیدن: فشار طولانی‌مدت بر عصب یا کاهش جریان خون در طول شب، علائم را تشدید می‌کند. برای کاهش فشار بر عصب‌ها و تراز نگه داشتن ستون فقرات، توصیه می‌شود که فرد به پشت بخوابد و بالشی زیر زانوهای خود قرار دهد، یا اگر به پهلو می‌خوابد، بالشی بین زانوها بگذارد. در مواردی که گزگز ناشی از دیسک فتق‌یافته باشد، وضعیت جنینی (جمع کردن زانوها به سمت سینه) می‌تواند فضای بین مهره‌ها را باز کرده و فشار را کاهش دهد. 
• استرس و اضطراب: اضطراب باعث فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک و پاسخ “جنگ یا گریز” می‌شود. ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول می‌تواند جریان خون را محدود کرده و حساسیت عصبی را تغییر دهد، که منجر به گزگز موقت می‌شود.  اگر هیچ علت فیزیکی یا عصبی دیگری یافت نشد، گزگزهای مزمن ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال اضطرابی زمینه‌ای باشند. 
• بارداری و احتباس مایعات: افزایش وزن و احتباس مایعات در دوران بارداری می‌تواند باعث فشرده‌سازی اعصاب شود، مانند سندرم تونل کارپال یا مرالژی پاراستتیکا. 
• عوامل شغلی: حرکات تکراری، استفاده طولانی‌مدت از ابزارهای خاص یا ارگونومی ضعیف در محیط کار می‌تواند باعث آسیب‌های فشاری شود.

درمان خواب رفتن دست و پا

برای درمان بی حسی و گزگز دست و پا، ابتدا باید علت اصلی این علائم را تشخیص داد. سپس، با مشاوره پزشک در منزل و انجام آزمایشات لازم، روش‌های درمانی مناسب برای شرایط خاص شما تعیین می‌شود. این ممکن است شامل استراحت، داروها، فیزیوتراپی یا حتی جراحی در موارد شدید باشد. بنابراین، مراجعه به پزشک تخصصی و دنبال کردن راهنمایی‌های او برای درمان بهترین گزینه است.

• تنظیم قند خون در مبتلایان به دیابت: کنترل دقیق قند خون، تنها رویکرد ثابت‌شده‌ای است که می‌تواند آسیب نوروپاتی دیابتی را کاهش داده یا به تأخیر اندازد. 
• تجویز مکمل‌های ویتامینی: در صورت تأیید کمبود ویتامین، به ویژه B12، تجویز مکمل‌ها برای حمایت از سلامت اعصاب ضروری است. 
• داروهای تسکین‌دهنده درد عصبی (درمان علامتی): داروهایی که مستقیماً بر سیگنال‌های درد عصبی تأثیر می‌گذارند، مانند داروهای ضدتشنج (مانند گاباپنتین و پرگابالین) یا برخی ضدافسردگی‌ها (مانند دولوکستین)، برای مدیریت دردهای مزمن نوروپاتیک استفاده می‌شوند. برای نوروپاتی‌های فشاری، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند التهاب را کاهش دهند. 
• فیزیوتراپی و توانبخشی: این رویکرد برای مشکلات فشاری بسیار حیاتی است. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف عصب فشرده طراحی کنند.  همچنین، تمرینات تخصصی لغزش عصب (Nerve Gliding) به عصب کمک می‌کند تا با حرکت نرم‌تر در کانال‌های خود (مانند تونل کارپال یا تونل کوبیتال) اصطکاک و تحریک را کاهش دهد. 
• جراحی: جراحی معمولاً به عنوان آخرین راهکار در نظر گرفته می‌شود، زمانی که فشرده شدن عصب شدید است، درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر نبوده‌اند، یا مشکل ناشی از تومور یا دیسک‌های شدید است که نیاز به رفع فشار فوری دارند. 

رهایی از خواب رفتن دست و پا با راه‌حل‌های ساده خانگی

هدف از درمان‌های خانگی، حمایت از درمان‌های پزشکی، بهبود جریان خون، و کاهش ناراحتی‌های روزانه است :

• حرکات کششی و تکان دادن اندام: انجام حرکات کششی سبک و تکان دادن دست و پا می‌تواند به سرعت گردش خون را بهبود بخشد و گزگز موقت را تسکین دهد. 
• ماساژ و گرما/سرما درمانی: ماساژ پاها یا دست‌ها می‌تواند با تحریک گردش خون، به تسکین دردهای عصبی کمک کند.  استفاده از حمام آب گرم می‌تواند اعصاب را آرام کند، در حالی که کمپرس سرد می‌تواند دردهای حاد ناشی از التهاب را تا حد ۳۰ درصد کاهش دهد. 
• تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم: پرهیز کامل از الکل و سیگار ضروری است، زیرا الکل و نیکوتین سمومی هستند که مستقیماً به سلول‌های عصبی آسیب می‌رسانند.  همچنین، مدیریت وزن به کاهش فشار بر اعصاب کمک می‌کند (مانند مرالژی پاراستتیکا). 
• استفاده از آتل و ارتز: استفاده از آتل مچ دست، به خصوص در طول شب، برای حفظ وضعیت خنثی و کاهش فشار بر عصب میانی در سندرم تونل کارپال بسیار مؤثر است. 
• مدیریت استرس: از آنجایی که استرس و اضطراب می‌توانند علائم گزگز را تشدید کنند، تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب و مدیتیشن برای کاهش دوره‌های اضطراب ضروری است. 

رهایی از خواب رفتن دست و پا با راه‌حل‌های ساده خانگی

احساس گزگز شدن و مور مور شدن دست و پا، تجربه‌ای ناخوشایند است که می‌تواند تمرکز و آرامش شما را برهم بزند. اما نگران نباشید! برای رهایی از این مشکل، نیازی به مراجعه به پزشک یا مصرف داروهای خاص نیست. با چند راه‌حل ساده و خانگی می‌توانید به راحتی مور مور شدن دست و پا را تسکین دهید:

1. تکان تکان دادن و تغییر وضعیت:

اولین قدم، حرکت دادن و تغییر وضعیت دست و پاها است. این کار به جریان خون در ناحیه کمک می‌کند و فشار روی عصب‌ها را کاهش می‌دهد.

• برای دست‌ها: مچ دست خود را بچرخانید، انگشتان خود را باز و بسته کنید و دست‌های خود را به سمت بالا و پایین تکان دهید.
• برای پاها: مچ پاهای خود را بچرخانید، انگشتان پاهای خود را خم و راست کنید و پاهای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.

2. ورزش‌های کششیو تقویتی:

انجام حرکات کششی منظم، به خصوص حرکات مربوط به دست‌ها و پاها، می‌تواند انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش دهد و از فشار روی عصب‌ها جلوگیری کند.

• برای دست‌ها: حرکات کششی مچ دست، انگشتان و ساعد را انجام دهید.
• برای پاها: حرکات کششی مچ پا، ساق پا و ران را انجام دهید.

3. ماساژ آرامش‌بخش:

ماساژ ملایم دست‌ها و پاها می‌تواند به شل شدن عضلات، بهبود جریان خون و تسکین مور مور شدن کمک کند.

• از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون برای ماساژ استفاده کنید.
• حرکات دایره‌ای و ملایم را با انگشتان خود روی عضلات انجام دهید.

4. گرما و سرما درمانی:

استفاده از کمپرس گرم یا سرد می‌تواند به تسکین درد و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده کمک کند.

• کمپرس گرم: یک حوله را با آب گرم خیس کنید و آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید.
• کمپرس سرد: یک بسته یخ را در یک حوله بپیچید و آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید.

دیگر نکات مهم:

• اگر مور مور شدن دست و پا شما شدید یا مداوم است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
• در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص مانند دیابت یا آرتروز، قبل از انجام هرگونه اقدام خانگی با پزشک خود مشورت کنید.
• از انجام فعالیت‌هایی که باعث فشار روی عصب‌ها می‌شوند، مانند استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه یا نشستن در یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی، خودداری کنید.
• با ایجاد یک سبک زندگی سالم، از جمله رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و مدیریت استرس، می‌توانید به سلامت کلی خود و پیشگیری از مور مور شدن دست و پا کمک کنید.

بیماری پاراستزی یا سوزن سوزن شدن چیست؟

پاراستزی یک اصطلاح پزشکی است که برای توصیف حس سوزن سوزن شدن، مورمور شدن، سوزش، یا بی‌حسی که معمولاً در اندام‌های انتهایی (دست‌ها و پاها) تجربه می‌شود، به کار می‌رود. این حس معمولاً ناشی از اختلال موقت یا دائمی در عملکرد عصبی است. اعصاب محیطی مسئول انتقال اطلاعات حسی از پوست و اندام‌ها به مغز هستند. زمانی که این اعصاب تحت فشار قرار می‌گیرند، دچار آسیب می‌شوند یا به درستی تغذیه نمی‌شوند، سیگنال‌ها مختل شده و مغز این اختلال را به صورت حس‌های غیرعادی درک می‌کند.

خواب رفتن موقت در مقابل خواب رفتن طولانی‌مدت

تمایز بین پاراستزی موقت و طولانی‌مدت برای ارزیابی خطر و تعیین مسیر درمان حیاتی است.

پاراستزی موقت (خوش‌خیم) زمانی رخ می‌دهد که یک عصب به طور لحظه‌ای تحت فشار قرار می‌گیرد یا جریان خون به ناحیه کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، نشستن طولانی‌مدت روی پا یا خوابیدن روی دست. در این شرایط، سیگنال‌دهی عصبی موقتاً مختل می‌شود و با تغییر وضعیت و رفع فشار، علائم به سرعت از بین می‌روند. این نوع خواب رفتگی معمولاً بی‌خطر است.

پاراستزی طولانی‌مدت یا مزمن زمانی مطرح می‌شود که حس گزگز و بی‌حسی، مداوم یا مکرر باشد و با تغییر وضعیت ساده برطرف نشود. این نوع علائم اغلب نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر مانند آسیب به فیبر عصبی (نوروپاتی محیطی) یا وجود یک بیماری زمینه‌ای است. اگر خواب رفتگی مزمن نادیده گرفته شود، می‌تواند منجر به آسیب دائمی عصب، از دست دادن حس، و ضعف عضلانی شود. وظیفه اصلی در این مرحله، آموزش کاربر برای تفکیک پاراستزی بی‌خطر و پاراستزی هشداردهنده است؛ زیرا نادیده گرفتن علائم مزمن، فرصت طلایی درمان ریشه‌ای را از بین می‌برد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر خواب رفتن دست و پا شما شدید یا مداوم است، مهم است که برای رد هر گونه بیماری زمینه ای با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، اگر خواب رفتن دست و پا شما با علائم دیگری مانند ضعف، درد یا مشکل در راه رفتن همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

برای خواب رفتگی دست و پا به چه دکتری مراجعه کنیم

 متخصص مغز و اعصاب: متخصصان مغز و اعصاب در تشخیص و درمان بیماری های مربوط به مغز، نخاع و اعصاب تخصص دارند. آنها می توانند علت خواب رفتن دست و پا را تشخیص دهند و درمان مناسب را تجویز کنند.

 پزشک داخلی: پزشکان داخلی در تشخیص و درمان طیف گسترده ای از بیماری ها، از جمله بیماری هایی که می توانند باعث خواب رفتن دست و پا شوند، تخصص دارند. آنها می توانند آزمایشاتی را برای تعیین علت خواب رفتن دست و پا انجام دهند و در صورت نیاز شما را به یک متخصص ارجاع دهند.

 متخصص طب فیزیکی و توانبخشی: متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی در درمان درد و ناتوانی ناشی از بیماری ها یا آسیب ها تخصص دارند. آنها می توانند تمرینات و سایر روش های درمانی را برای کمک به بهبود علائم خواب رفتن دست و پا تجویز کنند.

 جراح مغز و اعصاب: جراحان مغز و اعصاب در انجام عمل جراحی برای درمان بیماری های مغز، نخاع و اعصاب تخصص دارند. آنها ممکن است در مواردی که خواب رفتن دست و پا ناشی از فشرده شدن عصب باشد، عمل جراحی را انجام دهند.

آیا خواب رفتن زیاد دست و پا خطرناک است؟

در اغلب موارد، خواب رفتن موقت خطرناک نیست و دلیلی برای نگرانی فوری وجود ندارد. با این حال، اگر گزگز و بی‌حسی مزمن باشد، یا با علائم خاصی همراه شود، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی عصبی یا سیستمیک باشد. آسیب عصبی محیطی می‌تواند فراتر از بی‌حسی رفته و منجر به ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل و در نهایت، کاهش شدید کیفیت زندگی شود.

توجه به علائم همراه، بهترین راه برای تشخیص فوریت پزشکی است. برخی از علائم گزگز را باید جدی گرفته و به سرعت به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی بود:

• ضعف عضلانی ناگهانی و شدید: ناتوانی در حرکت دادن یک دست یا پا یا کاهش ناگهانی قدرت در اندام درگیر. این می‌تواند نشان‌دهنده یک آسیب حاد عصبی یا یک مشکل مغزی باشد.
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده: بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع در کنار گزگز و بی‌حسی اندام‌های تحتانی، می‌تواند نشانۀ سندرم کودا اکوینا باشد که نیاز به مداخلۀ فوری جراحی دارد.
• درد پس از آسیب شدید: اگر گزگز یا بی‌حسی بلافاصله پس از یک آسیب شدید، مانند تصادف رانندگی، رخ دهد.
• علائم مشابه سکته: شروع ناگهانی بی‌حسی و گزگز همراه با اختلال در تکلم، سرگیجه، یا افتادگی صورت.
• درد مزمن و پیشرونده: اگر درد طولانی‌تر از یک هفته ادامه پیدا کند، شدید باشد، یا به مرور زمان بدتر شود، باید برای تشخیص علت زمینه‌ای به پزشک مراجعه شود.

روش‌های تشخیص دقیق علت خواب رفتن دست و پا

تشخیص دقیق علت پاراستزی مزمن نیازمند یک رویکرد گام‌به‌گام و جامع است که از ارزیابی بالینی شروع شده و به تست‌های تخصصی عملکردی و ساختاری ختم می‌شود.

معاینات بالینی و تاریخچه پزشکی

پزشک ابتدا یک تاریخچه پزشکی کامل از بیمار می‌گیرد تا الگو و شدت علائم، سوابق خانوادگی (برخی نوروپاتی‌ها ارثی هستند)، داروهای مصرفی (برخی داروها سمی هستند) و عادات زندگی (مصرف الکل و سیگار که سموم عصبی محسوب می‌شوند) را بررسی کند.

آزمایشات خونی تخصصی

تست‌های آزمایشگاهی برای شناسایی علل سیستمیک قابل درمان بسیار مهم هستند:

• آزمایش قند خون: بررسی HbA1c و FBS برای تشخیص یا مدیریت دیابت، که شایع‌ترین علت نوروپاتی است. 
• عملکرد کبد و کلیه: ارزیابی سلامت اندام‌هایی که ممکن است منجر به تجمع سموم متابولیک شوند.
• سطح ویتامین‌ها: اندازه‌گیری دقیق سطح ویتامین‌ها، به ویژه B12، برای اطمینان از اینکه کمبود تغذیه‌ای دلیل آسیب عصبی نیست. 
• تست‌های خودایمنی: مانند تست‌های ANA، ESR و CRP برای بررسی بیماری‌های التهابی و خودایمنی احتمالی.

تست‌های عملکرد سیستم عصبی

این تست‌ها ابزارهای کلیدی برای درک میزان آسیب و محل دقیق درگیری عصب هستند:

• نوار عصب و عضله (EMG) و تست سرعت هدایت عصبی (NCV): این تست‌ها برای ارزیابی «سرعت» و «کیفیت» انتقال سیگنال‌های الکتریکی در طول عصب‌ها و عضلات استفاده می‌شوند. نوار عصب و عضله می‌تواند تعیین کند که آیا آسیب عصب مربوط به پوشش میلین است یا خود فیبر عصبی، و محل دقیق گیر افتادگی عصب را مشخص می‌کند.  این تست‌ها اساساً عملکرد عصب را بررسی می‌کنند.
• نمونه‌برداری از عصب یا پوست: در موارد نادر و پیچیده، ممکن است نیاز به نمونه‌برداری کوچک از بافت عصبی یا پوست برای تعیین نوع خاص نوروپاتی باشد.
• MRI و CT اسکن: در حالی که سی‌تی اسکن برای ارزیابی ساختارهای استخوانی مؤثر است، MRI در تصویربرداری بافت‌های نرم (مانند عضلات، اعصاب، دیسک‌های ستون فقرات و تومورها) دقت بیشتری دارد. MRI تصویر واضح‌تری از فشرده‌سازی و التهاب عصب ارائه می‌دهد و ابزار برتری برای تشخیص دلایل ساختاری فشار بر عصب، مانند بیرون‌زدگی دیسک یا تومورها، محسوب می‌شود.

پیشگیری از خواب رفتن زیاد دست و پا

پیشگیری عمدتاً بر مدیریت سلامت کلی بدن و محافظت از اعصاب در برابر فشار فیزیکی تمرکز دارد:

• مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای: کنترل دقیق قند خون در دیابت و فشار خون بالا، حیاتی‌ترین عامل در پیشگیری از نوروپاتی محیطی است. 
• اصلاح وضعیت بدن و ارگونومی: رعایت ارگونومی صحیح در محل کار، استفاده از صندلی‌های حمایتی، و انجام حرکات کششی دوره‌ای برای جلوگیری از فشار طولانی‌مدت بر مفاصل و اعصاب. اصلاح وضعیت خواب با استفاده از بالش‌های مناسب حمایتی نیز مهم است. 
• رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی: اطمینان از دریافت کافی ویتامین‌های گروه B، به ویژه B12 و B1، از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها، برای حفظ سلامت غلاف‌های عصبی لازم است.

پرسش و پاسخ‌های متداول

۱. آیا استرس می‌تواند واقعاً باعث بی‌حسی دست و پا شود؟

بله، استرس و اضطراب با فعال کردن پاسخ جنگ یا گریز، جریان خون و حساسیت عصبی را تغییر می‌دهند که می‌تواند منجر به حس گزگز موقت شود. اگرچه این حالت معمولاً بی‌ضرر است، اما تکرار آن ممکن است نیاز به مدیریت اضطراب داشته باشد.

۲. خواب رفتگی دست و پا در بارداری را چگونه باید مدیریت کرد؟

این حالت اغلب به دلیل احتباس مایعات و افزایش وزن رخ می‌دهد که می‌تواند بر اعصاب فشار آورد (مانند مرالژی پاراستتیکا یا تونل کارپال). مدیریت آن شامل تغییر وضعیت خواب، پوشیدن لباس‌های گشادتر و انجام حرکات کششی ملایم است.

۳. تفاوت سندرم تونل کارپال و گیر افتادگی عصب اولنار چیست؟

تفاوت اصلی در ناحیه درگیری است: تونل کارپال عصب میانی را درگیر می‌کند و گزگز عمدتاً در انگشتان شست، اشاره و میانی احساس می‌شود. گیر افتادگی عصب اولنار معمولاً عصب را در آرنج تحت فشار قرار داده و گزگز در انگشتان حلقه و کوچک رخ می‌دهد.

۴. چرا گزگز دست و پا شب‌ها بدتر می‌شود؟

شب‌ها گزگز اغلب به دلیل وضعیت‌های نامناسب و طولانی‌مدت در خواب تشدید می‌شود، که باعث افزایش فشار بر روی عصب‌ها می‌شود. استفاده از آتل شبانه برای حفظ وضعیت خنثی اندام (به خصوص در موارد تونل کارپال) می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.