تزریق زیر جلدی چیست؛ آموزش تزریق زیر جلدی دور ناف + نکات مثبت و منفی

برای تزریق بسیاری از دارو‌ها از جمله مورفین و انسولین و همچنین به عنوان روشی مخالف با تزریق داخل وریدی، از تزریق زیر جلدی استفاده می‌شود. بافت زیر جلدی یک بافت همبند غنی از بافت چربی است که خون‌ رسانی کمی دارد و به همین علت معمولا سرعت جذب‌دارو در آن طولانی‌تر از عضله است. جهت آشنایی با تزریق زیر‌جلدی و نکات منفی و مثبت آن تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

هدف از تزریق زیر جلدی چیست؟

هدف از تزریق زیر‌جلدی، جذب آرام دارو با حجم تزریق محدود می‌‎باشد. این روش برای تزریق داروهایی مثل انسولین که باید به صورت تدریجی در بافت چربی جذب شوند، روش ایده آلی است که با کمترین درد، امکان تکرار چند نوبت تزریق را فراهم می‌کند.
یادآوری این نکته ضروری است که پس از تزریق داروهایی مثل انسولین یا هپارین، از ماساژ دادن ناحیه خودداری کنید. زیرا باعث جذب سریع‌تر دارو و التهاب بافتی می‌گردد. گفتنی است تزریق سرم در منزل نیز یکی از خدمات تیم ما است.

هدف اصلی ما در نبض اول کسب رضایت همراهانمان می باشد و همواره  می کوشیم تا با تلاش شبانه روزی  رضایت شما عزیزان را کسب نماییم.

شما هم اکنون برای دریافت خدمات تزریقات در منزل با ما تماس بگیرید.

نحوه تزریق زیر جلدی

برای انجام تزریق زیر جلدی در نواحی مختلف بدن، باید مراحل زیر را انجام دهید:

1. انتخاب یک ناحیه‌ی چربی‌دار از بدن مثل: ران، شکم یا پشت بازو. لازم به ذکر است که در تزریق زیر جلدی دور ناف، محل تزریق روی شکم و 3 الی 4 سانتی‌متر کنار ناف است که علاوه بر راحتی و درد کمتر، به دلیل وجود بافت چربی روی شکم، جذب بهتری نیز دارد.
2. ابتدا دستانتان را به خوبی بشوئید سپس ناحیه‌ی مورد نظر را با پنبه‌ی الکلی تمیز کنید. پیش از رفتن به مرحله‌ی بعد صبر کنید تا آن ناحیه کاملا خشک شود.
3. سر سوزن را برداشته و طبق دستورالعمل روی شیشه‌ی حاوی مواد، دارو را به درون سرنگ بکشید و هوای درون سرنگ را بگیرید.
4. مثل زمانی که نیشگون می‌گیرید، قسمت چربی‌دار بدنتان را با ضخامت 5 سانتی‌متر بین انگشت شست و اشاره نگه دارید.
5. مانند یک دارت سوزن را در دستتان نگه دارید و با زاویه‌ی 90 درجه به پوست بزنید. با توجه به اینکه سوزن‌های به‌کار رفته در تزریق زیر‌جلدی معمولا کوتاه هستند، باید کاملا در پوست فرو‌بروند.
6. اهرم را به سرعت و تا آخر فشار بدهید اما فشار زیادی وارد نکنید.
7. درپوش سوزن را بگذارید و در یک ظرف محافظ سوزن را دور بیاندازید.

نحوه تزریق آمپول زیر جلدی در شکم

برای تزریق آمپول زیر جلدی در شکم کافیست آرامش خود را حفظ کنید و دستورالعمل زیر را مطابق تصویر بالا اجرا نمایید.

• شستشوی دست ها
• آماده کردن سرنگ
• آماده کردن محل تزریق در شکم: ناحیه‌ای در اطراف ناف که حداقل دو انگشت(2 سانت) از ناف فاصله داشته باشد. همچنین اگر قرمزی، زخم‌، ورم‌ یا اسکار دور ناف وجود دارد از تزریق روی آن بپرهیزید و برای جلوگیری از بوجود آمدن توده چربی محل تزریق را همیشه تغییر دهید.
• آماده سازی محل تزریق و سرنگ: توجه داشته باشید که محل تزریق را با پد الکلی ضدعفونی کنید و حتما حباب هوا را از سرنگ خارج نمایید.
• گرفتن پوست و زاویه وارد کردن سوزن: با انگشت شست و اشاره پوست را بین دو انگشت به آرامی بگیرید تا دارو در چربی زیرجلدی بنشیند و نه عضله. همچنین برای انتخاب زاویه سرنگ با پزشک خود در ارتباط باشید. چرا که زاویه سرنگ، به نسبت وزن و سن متفاوت است.
• وارد کردن سوزن و تزریق: سوزن را در زاویه مناسب، سریع و محکم وارد پوست کنید. پوست را در حالت ثابت نگه دارید و پیستون را فشار دهید. ۵ تا ۱۰ ثانیه منتظر باشید تا دارو کامل پخش شود و از برگشت آن جلوگیری گردد.
• پس از تزریق: سوزن را خارج کرده، پوست را رها کنید و پنبه الکلی فشاری مختصر بر روی محل تزریق وارد نمایید. (توجه داشته باشید که سوزن را در زباله های معمولی نریزید.

نحوه تزریق امپول اریتروپویتین

نحوه تزریق آمپول اریتروپویتین (Erythropoietin) به صورت تزریق زیر جلدی در نواحی پر چربی مانند شکم یا ران انجام می شود و دارو به صورت تدریجی جذب میگردد. همانطور که در نحوه تزریق آمپول زیر جلدی در شکم گفتیم، پوست را به آرامی بین دو انگشت بگیرید و سوزن را در زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه ای وارد بافت زیر جلد کنید. سپس به آهستگی دارو را تزریق نمایید. توجه داشته باشید که چرخش محل تزریق در هر نوبت به خصوص بین شکم و ران به کاهش تحریک پوستی و تشکیل توده چربی کمک خواهد کرد. علارغن اینکه تزریق اریتروپویتین توسط بیمار یا همراه بیمار در منزل امکان پذیر است، اما پیشنهاد میکنیم که تزریقات را به خصوص در دفعات اولیه با کمک پرستار در منزل یا پزشک انجام دهید تا ایمنی، دوز صحیح و اثر بخشی دارو ضمانت شود.

طرز تزریق امپول پی دی پویتین

طرز تزریق آمپول پی‌دی‌پویتین (PDpoetin) که یک داروی خونساز مشابه اریتروپویتین انسانی است، معمولاً به‌صورت تزریق زیرجلدی در نواحی پرچربی مانند شکم یا ران صورت میگیرد تا جذب بهینه و اثرگذاری پایدار داشته باشد. برای این کار پس از رعایت نکات بهداشتی، پوست ناحیه انتخابی را به آرامی بین دو انگشت بگیرید و سوزن را با زاویه مناسب طبق دستور پزشک (۴۵ تا ۹۰ درجه بسته به طول سوزن و ضخامت پوست) وارد بافت زیرجلدی نمایید. دارو باید به‌آرامی تزریق شود و سوزن به‌آرامی خارج گردد و محل تزریق هر بار تغییر کند تا از بروز تحریک یا سفتی پوست جلوگیری شود.

نحوه تزریق امپول سیناپویتین

نحوه تزریق آمپول سیناپویتین (Sinapoetin) که یک داروی خونساز و محرک تولید گلبول قرمز مشابه اریتروپویتین است، معمولاً به‌صورت تزریق زیرجلدی در شکم یا ران انجام می‌شود تا جذب بهتر و اثرگذاری یکنواختی داشته باشد. برای انجام صحیح تزریق، پس از شستشوی دست ها و ضدعفونی محل تزریق، همانطور که گفته شد محل تزریق را بین دو انگشت خود بگیرید و در زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه دارو را به آرامی تزریق نمایید. بهتر است که چرخش در محل تزریق را رعایت نمایید تا توده چربی روی پوست بدن ایجاد نشود.

آمپول دور ناف حاملگی

آمپول دور ناف در حاملگی اصطلاحی است که در میان مردم برای اشاره به تزریق‌های زیرجلدی رقیق‌کنندهٔ خون، مانند هپارین یا انوکساپارین، در ناحیهٔ پرچربی اطراف ناف در بانوان باردار استفاده می‌شود. این داروها توسط متخصص زنان و زایمان برای پیشگیری یا درمان لخته‌های خونی (ترومبوز) در زنان باردار با ریسک بالا تجویز می‌گردد و به دلیل جذب آهسته و اثرگذاری پایدار، به‌صورت زیرجلدی در اطراف ناف یا ران تزریق می‌شوند. در این روش، پس از شست‌وشوی دست‌ها و ضدعفونی محل تزریق، پوست به‌آرامی بین دو انگشت گرفته شده و سوزن با زاویهٔ مناسب وارد بافت زیرجلدی می‌شود. تغییر محل تزریق در هر نوبت برای کاهش تحریک یا کبودی توصیه می‌شود. انجام صحیح تزریق آمپول دور ناف در بارداری تحت آموزش اولیهٔ پزشک یا پرستار اهمیت بالایی دارد تا ایمنی مادر و سلامت جنین تضمین شود.

نحوه تزریق آمپول رولکسان

برای تزریق آمپول رولکسان به صورت زیر جلدی می بایست ناحیه دور ناف یا ران را انتخاب نمایید. پس از رعایت اصول بهداشتی طبق مراحل زیر عمل کنید:

• شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون و آماده‌کردن سرنگ و پد الکلی.
• انتخاب محل تزریق زیرجلدی در اطراف ناف (حداقل ۲ انگشت فاصله از ناف، پوست سالم).
• گرفتن پوست به‌آرامی بین دو انگشت (چین پوستی ایجاد کنید).
• وارد کردن سوزن با زاویه ۴۵ تا ۹۰ درجه و تزریق آهسته دارو.
• تغییر محل تزریق در هر نوبت برای جلوگیری از کبودی و تحریک پوست.

نحوه تزریق آمپول ترکسوما

برای تزریق آمپول ترکسوما به صورت زیر جلدی باید مانند دستور تزریق که در ابتدای مقاله ذکر کردیم عمل کنید. چنانچه انتخاب شما تزریق توسط خودتان است مراحل زیر را تاکیدا در نظر داشته باشید:

1. ضدعفونی کردن دست ها و محل تزریق
2. انتخاب درست محل تزریق
3. ایجاد چین پوستی
4. وارد کردن سرنگ با زاویه درست
5. تزریق آرام و خروج سرنگ آرام
6. تغییر محل تزریق

علت تزریق آمپول دور ناف

تزریق آمپول زیر جلدی برای داروهایی مانند انسولین و آمپول‌های ضد انعقاد خون مانند هپارین یا انوکساپارین انجام می‌شود. این تزریقات باید در بافت‌های زیر پوست و بالاتر از عضله انجام شوند که یکی از مناطق رایج برای اینکار دور ناف یا ناحیه شکم است.

علت تزریق آمپول دور ناف این است که بسیاری از داروهای مهم، مانند هپارین، انوکساپارین یا برخی داروهای هورمونی و خونساز، باید به‌صورت زیرجلدی در بافت پرچربی بدن تزریق شوند تا جذب آهسته و یکنواخت داشته باشند. ناحیهٔ شکم در اطراف ناف به دلیل دسترسی آسان، داشتن بافت چربی کافی و خطر کم برخورد با عروق یا اعصاب، بهترین محل برای این نوع تزریق‌ها محسوب می‌شود. در بارداری نیز تزریق آمپول دور ناف (مثل داروهای ضدلخته) به‌طور گسترده توسط پزشکان برای پیشگیری از ترومبوز یا مشکلات انعقادی تجویز می‌شود و استفادهٔ درست از این محل، اثربخشی دارو و ایمنی مادر و جنین را افزایش می‌دهد.

• پیشگیری از لخته خون
• محل مناسب چربی زیرجلدی
• راحتی و ایمنی

نحوه تزریق سوماتروپین در شکم

برای تزریق سوماتروپین در شکم مانند سایر آمپول های زیر جلدی که در ابتدای مقاله به طور جامع توضیح داده شد، عمل نمایید. توجه داشته باشید که همواره بهداشت، صبر و آرامش را در حال تزریق آمپول سوماتروپین رعایت کرده و سرنگ خود را پس از تزریق در زباله های عفونی بیاندازید. علاوه بر این نحوه تزریق آمپول انوپرا نیز مانند سایر موارد به صورت شکمی یا تزریق در ران می باشد.

انتخاب محل تزریق زیر جلدی

• جلوی ران‌ها
• کنار یا پشت بازوها
• نواحی چربی‌دار شکم

تفاوت نواحی تزریق به علت تفاوت سرعت جذب‌دارو در آن نواحی است. به این صورت که بیشترین سرعت جذب‌دارو در ناحیه‌ی اطراف ناف و کمترین سرعت جذب مربوط به نواحی روی ران‌ها است. در افرادی که برای مدت زمان طولانی از یک روش تزریق استفاده می‌کنند (مانند افراد دیابتی)، توصیه می‌شود که جهت جلوگیری از آسیب بافت در محل تزریق، تزریق‌ها به صورت چرخشی و در بخش‌های مختلف نواحی مختلف بدن که در بالا ذکر شد انجام شود.

• شکم (Abdomen): ارجح‌ترین محل تزریق است. تزریق باید در ناحیه چربی‌دار، حداقل 2 اینچ (5 سانتی‌متر) دورتر از ناف و زیر دنده‌ها و بالای استخوان لگن انجام شود. تزریق تا حجم 3 میلی‌لیتر در شکم تحمل می‌شود.
• ران‌ها (Thighs): قسمت میانی و بیرونی ران. تزریق در ران می‌تواند دردناک‌تر از تزریق در شکم باشد.
• پشت بازوها: در صورتی انتخاب مناسبی است که تزریق توسط شخص دیگری انجام می‌شود.

• مناطق ممنوعه: از تزریق در نواحی‌ای که حساس، قرمز، کبود، سفت، دارای اسکار یا علائم کشش (استرچ مارک) هستند، خودداری کنید.

قانون چرخش در تزریق زیر جلدی

اهمیت چرخش (Site Rotation) در تزریق باید هر بار در نقطه‌ای متفاوت (حداقل 1 اینچ یا 2.5 سانتی‌متر دورتر از محل قبلی) انجام شود. تزریق مکرر در یک محل می‌تواند منجر به تشکیل بافت اسکار (Scar tissue) شود، که جذب صحیح دارو را مختل می‌کند.

دارو های استفاده شده در تزریق‌ زیر جلدی

• رقیق کننده‌های خون مثل هپارین
• انسولین برای دیابتی‌‌ها
• برخی دارو‌ها در بیماری خود ایمنی
• بعضی از دارو‌های باروری
• لازم به ذکر است که اکثر دارو‌هایی که باید روزانه مصرف شوند یا در خانه تزریق شوند، برای تزریق‌های زیر جلدی طراحی شده‌‌اند.

برخی داروهایی که زیر جلدی تزریق می‌شوند شامل انوکساپارین، فیلگراستیم، یوروفولیتروپین، انوپرا، سینال، سینوپار و سینافکت هستند. در صورتی که نمی‌دانید تزریق داروتان زیرجلدی است یا مانند رولکسان عضلانی است، با پزشک خود یا مجموعه نبض اول مشورت کنید. در صورتی که به ویزیت پزشک در منزل نیاز دارید همین حالا با ما تماس بگیرید.

علت کبودی تزریق زیر جلدی

بروز هماتوم و کبودی یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی ناشی از تزریق‌های زیر جلدی است. کبودی ناحیه‌ی تزریق به دلیل خروج خون از عروق آسیب‌دیده به درون بافت‌های زیر جلدی است. لازم به ذکر است که بروز این عوارض ارتباط مستقیمی با تکنیک تزریق، حجم محلول تزریقی دارو، قطر سر سوزن و انتخاب محل تزریق قبل از تزریق دارد. افزون بر این موارد، ماساژ محل تزریق نیز ممکن است در ایجاد کبودی موثر باشد. تغییر زمان و محل تزریق از تکنیک‌‌‎های مؤثر بر شدت درد و وقوع کبودی در محل تزریق است که تاکنون تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است.

طریقه زدن آمپول روش تزریق آمپول فیلگراستیم

آمپول مورد نظر را که برای اینکار نیاز به سوزن‌های کوتاه و نازک دارد را آماده کرده. از پنبه یا دستمال الکلی برای ضدعفونی ناحیه مورد نظر استفاده کنید. طبق دستورالعمل دارو، آمپول را بکشید. بهترین ناحیه برای تزریق ناحیه دور ناف، 5 سانتی متر اطراف ناف است. از تزریق در ناحیه ناف یا خیلی نزدیک به آن خودداری کنید. برای جلوگیری از آسیب به بافت ها هر دفعه هنگام تزریق ناحیه خود را تغییر دهید.

با یک دست، پوست ناحیه‌ای از شکم (حدود ۵ سانتی‌متر از ناف) را با انگشت شست و اشاره به سمت بیرون (از بدن دور) جمع کنید. این کار باعث ایجاد فاصله بین پوست و عضله می‌شود.
این کار باعث می‌شود که سوزن فقط به بافت‌های زیر پوست نفوذ کند و وارد عضله نشود.
سوزن را با دست دیگر به صورت عمودی (تقریباً ۴۵ درجه تا ۹۰ درجه) به درون پوست فرو کنید.
برای تزریق‌های انسولینی، معمولاً سوزن را در زاویه ۹۰ درجه (عمودی) فرو می‌کنند.
پس از وارد کردن سوزن، سرنگ را فشار دهید تا دارو به آرامی وارد بدن شود.
پس از اتمام تزریق، سوزن را به آرامی خارج کنید و محل تزریق را دوباره با پنبه الکلی فشار دهید تا خونریزی احتمالی قطع شود.

آمپول دور ناف برای بارداری

در دوران بارداری در شرایط خاصی طبق تجویز پزشک، آمپول زیر جلدی ممکن است تجویز شود مانند  هپارین، پروژسترون یا یوروفولیتروپین. اکثر این آمپول‌ها هورمونی و ضد انعقادی هستند. حتما نیاز به تجویز پزشک دارند و در صورتی که پزشک آن را نسخه کرد ناحیه دور ناف ناحیه مناسبی برای تزریق آن‌ها است.

نبض اول کلیه خدمات تزریق آمپول در منزل، نوار قلب در منزل، سونوگرافی در منزل و تزریق و وصل سرم را برای شما انجام می‌دهد.

نکات ایمنی تزریق زیر جلدی

در این بخش باید بر نکات فنی و ایمنی پیش از تزریق زیر جلدی تمرکز داشته باشیم:

1. تجهیزات لازم: پد الکل، سرنگ/قلم آماده تزریق، پد گاز یا پنبه، چسب زخم، و ظرف ایمن برای سوزن‌های مصرف شده (Sharps container)
2. مشخصات سرنگ: سوزن‌های SC معمولاً کوتاه و نازک هستند، اغلب 4 تا 8 میلی‌متر طول و 25 تا 30 گیج قطر دارند. سوزن‌های کوتاه‌تر و نازک‌تر درد کمتری ایجاد می‌کنند.
3. بررسی دارو: قبل از استفاده، نام دارو، دوز، و تاریخ انقضا را چک کنید. دارو باید شفاف و بی‌رنگ باشد؛ اگر کفی، کدر، تغییر رنگ داده یا دارای کریستال بود، نباید تزریق شود.
4. دمای دارو: اگر دارو در یخچال نگهداری می‌شود، آن را حدود ۳۰ دقیقه قبل از تزریق خارج کنید تا به دمای اتاق برسد؛ تزریق داروی سرد می‌تواند دردناک‌تر باشد.
5. لرزش: سرنگ را تکان ندهید، زیرا ممکن است به دارو آسیب بزند.
6. داروی یخ‌زده: اگر دارو یخ زد، آن را در قفسه‌های جلویی یخچال بگذارید تا آب شود. اگر دارو بیش از یک بار یخ زد، نباید استفاده شود.

نکات مهم

• در صورتی که نوک سوزن‌ها کج شد، از استفاده‌ی آن‌ها خودداری کنید.
• در هر بار استفاده از سر سوزن‌ها، قلم داروئی را به سمت بالا گرفته و دو واحد از دارو را خارج کنید تا از باز بودن مسیر در سوزن مطمئن شوید.
• بعد از تزریق از فشار دادن محل تزریق خودداری کنید. چون ممکن است دارو از زیر جلد به سطح پوست خارج شود.
• اگر زاویه‌ی تزریق توسط سرنگ مناسب نباشد و یا سر سوزن بطور کامل در پوست فرو نرود، پس از تزریق و خارج کردن سوزن، محل تزریق متورم می‌شود و دارو با تاخیر جذب می‌شود. در چنین شرایطی نباید محل تورم را فشار داد یا از کمپرس سرد یا گرم استفاده کرد. زیرا این عمل می‌تواند ساختار دارو یا مدت زمان آزادسازی آن به خون را تغییر دهد.
• در صورتی که طول سوزن برای ضخامت پوست مناسب نباشد و یا سوزن در اثر استفاده‌ی مکرر کند شده‌باشد، بعد از خارج کردن سوزن از پوست، احتمال خون‌ریزی وجود دارد. اما جای نگرانی نیست و با استفاده از سوزن مناسب این مشکل رفع خواهد‌شد. به علاوه در چنین مواردی احتمال بروز کبودی محدودی در موضع وجود دارد که به مرور رفع می‌شود.
• در صورتی که چند‌بار از سرنگ‌های انسولین استفاده می‌کنید (توصیه می‌شود یک بار استفاده شوند)، باید حتما آن‌ها را در یخچال نگهداری کنید.

سوالات متداول

نحوه تزریق امپول اریتروپویتین؟

آمپول اریتروپویتین برای تحریک تولید گلبول‌های قرمز خون در بیمارانی که دچار کم‌خونی هستند، استفاده می‌شود. تزریق آن عموما به صورت زیرجلدی و یک بار در هفته است. با دوز 50-100 واحد به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن. دوز تزریقی به شرایط بیمار بستگی دارد و با توجه به تجویز پزشک مشخص می‌شود.

طرز تزریق امپول پی دی پویتین؟

تزریق این آمپول به صورت زیرجلدی است و در موارد خاص تزریق وریدی تجویز می‌شود. در تزریق زیرجلدی معمولا 20-30% کمتر از وریدی تزریق می‌شود. دارو را حدود 30 دقیقه قبل از مصرف از یخچال خارج کنید و با زاویه 45 تا 90 درجه در فاصله حداقل 5 سانتی‌متر از ناف تزریق را انجام دهید. بعد از تزریق از ماساژ دادن ناحیه خودداری کنید.

نحوه تزریق امپول سیناپویتین؟

برای تزریق آمپول سیناپویتین، به صورت زیرجلدی لازم است که اقدام کنید. سعی کنید در هربار تزریق حدود 1 سانتی متر از ناحیه تزریق قبلی فاصله بگیرید. در صورتی که تغییر رنگ یا کدر شدن در محلول دیدید از مصرف آن خودداری کنید.

آمپول دور ناف در بارداری برای چیست؟

این آمپول‌ها اغلب داروهای ضد انعقاد خون (مانانند انوکساپارین/هپارین) یا هورمونی (مانند پروژسترون، یوروفولیتروپین) هستند که برای شرایط خاص پزشکی و طبق تجویز پزشک در دوران بارداری استفاده می‌شوند.

آیا تزریق زیر جلدی درد دارد؟

معمولاً درد کمی دارد. اگرچه برخی افراد (به ویژه با دوز بالا یا سوزن بزرگتر) درد شدیدی گزارش کرده‌اند اما ناحیه شکم اغلب کمترین درد را دارد.

آمپول ناف افتادن چیست؟

آمپول ناف افتادن یکی از داروهای طب سنتی است که برای تسریع خشک شدن و افتادن بند ناف نوزادان مطرح شده است. این آمپول حاوی مواد گیاهی و ضدعفونی کننده خفیف است که در ناحیه بند ناف استفاده میگیردد تا از عفونت و تاخیر در افتادن بند ناف جلوگیری کند. اما این روش در علوم پزشکی نوین محدود است و توصیه میشود که والدین پیش از استفاده از از هرگونه آمدول ناف افتادن با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنند.