مقدار نرمال HDL و LDL در آزمایش خون چیست؟

دیدن مجموعه‌ای از اعداد و حروف اختصاری روی برگه آزمایش، به ویژه وقتی به سلامت قلب مربوط می‌شود، می‌تواند در ابتدا نگران‌کننده باشد. اما درک این اعداد اولین و مهم‌ترین گام برای در دست گرفتن کنترل سلامت و کاهش خطرات بلندمدت است. این گزارش به‌عنوان یک راهنمای کامل و کاربردی، برای رمزگشایی از مفهوم کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) طراحی شده است تا خواننده بتواند با درک واضحی از مقادیر نرمال و اهداف درمانی، با پزشک متخصص خود مشورت کند.

دسترسی سریع به مطالب

HDL و LDL در آزمایش خون؛ کلسترول خوب و بد چیست؟

کلسترول ماده‌ای حیاتی و چربی‌مانند است که برای عملکردهای اساسی بدن، از جمله تولید هورمون‌های مهم، ساخت ویتامین D، و همچنین کمک به هضم غذا ضروری است اگرچه بدن بخش عمده‌ای از کلسترول مورد نیاز خود را در کبد تولید می‌کند، این ماده در غذاهای حیوانی نیز یافت می‌شود. کلسترول به تنهایی قادر به حرکت در خون نیست و برای جابجایی در جریان خون، به پروتئین‌هایی به نام لیپوپروتئین متکی است. تعادل در عملکرد این لیپوپروتئین‌هاست که سلامت قلب را تعیین می‌کند.

LDL (کلسترول بد) چیست و چرا خطرناک است؟

LDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی کم (Low-Density Lipoprotein) است. وظیفه اصلی LDL حمل کلسترول از کبد و رساندن آن به بافت‌های مختلف بدن برای مصارف سلولی و متابولیک است. به همین دلیل، اغلب به آن “کلسترول بد” گفته می‌شود.

خطر زمانی آغاز می‌شود که میزان LDL در خون افزایش یابد. در این شرایط، کلسترول اضافی به‌جای استفاده، در دیواره داخلی شریان‌ها شروع به ته‌نشین شدن می‌کند. این فرآیند منجر به تجمع پلاک‌های چربی و کلسیم شده که به تصلب شرایین یا آترواسکلروز مشهور است با گذشت زمان، این پلاک‌ها شریان‌ها را باریک و سفت می‌کنند. این باریک شدن، جریان خون و اکسیژن حیاتی به اندام‌هایی مانند قلب و مغز را کاهش می‌دهد و به‌طور چشمگیری خطر تشکیل لخته‌های خونی که می‌توانند منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی شوند را بالا می‌برد

HDL (کلسترول خوب) چیست و چگونه از قلب محافظت می‌کند؟

لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، که به‌عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود، نوعی لیپوپروتئین در خون است که نقش محافظتی در سلامت قلب و عروق ایفا می‌کند. HDL کلسترول اضافی را از دیواره‌های شریان‌ها و بافت‌های بدن جمع‌آوری کرده و به کبد منتقل می‌کند تا دفع یا بازیافت شود، فرآیندی که به‌عنوان انتقال معکوس کلسترول شناخته می‌شود. این عملکرد به کاهش تشکیل پلاک در شریان‌ها و پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی مانند آترواسکلروز و حمله قلبی کمک می‌کند. آزمایش HDL، که معمولاً به‌عنوان بخشی از پنل لیپیدی انجام می‌شود، سطح این لیپوپروتئین را در خون اندازه‌گیری می‌کند تا خطر بیماری‌های قلبی ارزیابی شود. سطوح بالاتر HDL (معمولاً بالای 60 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) با سلامت بهتر قلب مرتبط است، در حالی که سطوح پایین (زیر 40 برای مردان و 50 برای زنان) می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

مکانیسم عملکرد HDL کاملاً معکوس LDL است. HDL کلسترول اضافی را از بافت‌های بدن و به‌ویژه از دیواره شریان‌ها جمع‌آوری کرده و برای پردازش و دفع به کبد بازمی‌گرداند. این فرآیند به عنوان «انتقال معکوس کلسترول» شناخته می‌شود در نتیجه، هرچه سطح HDL در خون بالاتر باشد، توانایی بدن برای پاکسازی کلسترول اضافی و جلوگیری از تشکیل پلاک‌های خطرناک در عروق بهتر است، و این امر یک اثر محافظتی قوی در برابر بیماری‌های قلبی عروقی ایجاد می‌کند.

مقدار نرمال hdl در آزمایش خون

سطح HDL نشان‌دهنده توانایی بدن در حذف کلسترول اضافی از شریان‌ها و انتقال آن به کبد برای دفع است، که به کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی کمک می‌کند. محدوده نرمال HDL بسته به آزمایشگاه، سن، جنسیت و روش اندازه‌گیری ممکن است کمی متفاوت باشد، اما به‌طور کلی مقادیر زیر به‌عنوان استاندارد پذیرفته شده‌اند:

مردان: 40 تا 60 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) یا 1.0 تا 1.6 میلی‌مول بر لیتر (mmol/L)
زنان: 50 تا 60 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) یا 1.3 تا 1.6 میلی‌مول بر لیتر (mmol/L)

سطوح HDL بالای 60 mg/dL معمولاً به‌عنوان محافظ قلب در نظر گرفته می‌شوند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. در مقابل، سطوح زیر 40 mg/dL برای مردان و زیر 50 mg/dL برای زنان به‌عنوان پایین تلقی شده و می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهند. توجه داشته باشید که این مقادیر ممکن است برای کودکان یا افراد با شرایط خاص (مانند بیماری‌های زمینه‌ای) متفاوت باشد و باید با پزشک معالج خود یا پزشک در منزل مشورت کنید.

توضیحات	سطح HDL (mmol/L)	سطح HDL (mg/dL)	گروه
محافظ قلب: خطر بیماری قلبی بسیار پایین؛ نشان‌دهنده سلامت قلبی عالی.	بالاتر از 1.6	بالاتر از 60	مردان بزرگسال
نرمال: قابل‌قبول، اما ورزش و رژیم سالم می‌تونه HDL رو بهبود بده.	1.0 تا 1.6	40 تا 60
پایین (خطر بالا): خطر بیماری قلبی افزایش یافته؛ نیاز به مداخله.	کمتر از 1.0	کمتر از 40
محافظ قلب: خطر بیماری قلبی بسیار پایین؛ سلامت قلبی خوب.	بالاتر از 1.6	بالاتر از 60	زنان بزرگسال
نرمال: سطح مناسب، اما بهبود سبک زندگی توصیه می‌شه.	1.3 تا 1.6	50 تا 60
پایین (خطر بالا): خطر بیماری قلبی بالا؛ نیاز به بررسی و درمان.	کمتر از 1.3	کمتر از 50
نرمال: نشان‌دهنده سلامت قلبی خوب در کودکان.	بالاتر از 1.2	بالاتر از 45	کودکان و نوجوانان
مرزی: نیاز به پایش و بهبود رژیم غذایی یا فعالیت بدنی.	0.9 تا 1.2	35 تا 45
پایین: خطر مشکلات قلبی در آینده؛ نیاز به مشاوره پزشکی.	کمتر از 0.9	کمتر از 35
هدف درمانی: برای افراد با دیابت یا بیماری قلبی، HDL بالا ایده‌آله.	بالاتر از 1.6	بالاتر از 60	افراد با بیماری زمینه‌ای
خطر بالا: نیاز به درمان دارویی یا تغییرات شدید در سبک زندگی.	کمتر از 1.0	کمتر از 40 (مردان)
	کمتر از 1.3	کمتر از 50 (زنان)

محدوده طبیعی LDL و HDL در بزرگسالان (بالای ۲۰ سال)

برای اکثر بزرگسالان که در معرض خطر پایین بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارند، اهداف کلسترول بر اساس رهنمودهای پزشکی تعیین می‌شوند:

(کلسترول بد): سطح مطلوب باید کمتر از ۱۰۰ mg/dL باشد
کلسترول تام: این مقدار باید کمتر از ۲۰۰ mg/dL باشد
HDL (کلسترول خوب): در اینجا تفاوت‌های جنسیتی وجود دارد. سطح HDL برای مردان باید بالاتر از ۴۰ mg/dL و برای زنان باید بالاتر از ۵۰ mg/dL باشد نکته حائز اهمیت این است که سطح HDL بالای ۶۰ mg/dL به عنوان سطح محافظت‌کننده قوی قلب در نظر گرفته می‌شود

محدوده نرمال کلسترول در کودکان و نوجوانان

با توجه به شیوع رژیم‌های غذایی ناسالم و کم‌تحرکی در دوران مدرن، کلسترول بالا دیگر منحصر به بزرگسالان نیست و غربالگری در سنین پایین اهمیت زیادی دارد. برای افراد زیر ۱۹ سال، اهداف پیشگیرانه معمولاً به شرح زیر است:

LDL مطلوب: کمتر از ۱۱۰ mg/dL
HDL مطلوب: بالاتر از ۴۵ mg/dL
تری‌گلیسیرید: کمتر از ۱۵۰ mg/dL، و ایده‌آل در کودکان زیر ۷۵ mg/dL است

اهداف درمانی LDL و HDL برای افراد پرخطر

درمان کلسترول برای بیمارانی که از قبل دچار بیماری‌های قلبی عروقی (مانند سابقه حمله قلبی، سکته مغزی یا تصلب شرایین) یا شرایط پرخطر مانند دیابت هستند، بسیار سختگیرانه است. در این گروه‌های پرخطر، پزشکان به دنبال رسیدن به پایین‌ترین سطح ممکن LDL هستند، بر اساس این مفهوم که خطر قلبی عروقی با سطح LDL نسبت مستقیم دارد و «هر چه پایین‌تر بهتر» است

برای بیماران با ریسک بالا، هدف LDL اغلب زیر ۷۰ mg/dL تعیین می‌شودبا این حال، دستورالعمل‌های جدیدتر (به ویژه برای افرادی با سابقه حملات مکرر یا ریسک بسیار بالا) اهدافی به‌شدت پایین‌تر، مانند زیر ۵۵ mg/dL یا حتی زیر ۴۰ mg/dL را توصیه می‌کنند . این کاهش شدید، اغلب مستلزم استفاده از داروهای ترکیبی، از جمله استاتین‌ها و داروهای غیر استاتینی مانند ازتیمایب یا مهارکننده‌های PCSK است

محاسبه نسبت LDL به HDL و اهمیت آن

پارامتر	کودکان (زیر ۱۹ سال)	بزرگسالان (کم‌خطر)	هدف برای افراد پرخطر (دیابت، سابقه ASCVD)
کلسترول تام	کمتر از ۱۷۰	کمتر از ۲۰۰	کمتر از ۲۰۰
LDL (کلسترول بد)	کمتر از ۱۱۰	کمتر از ۱۰۰	کمتر از ۷۰ (یا کمتر از ۵۵)
HDL (کلسترول خوب) – مردان	بالای ۴۵	بالای ۴۰ (ایده‌آل ۶۰+)	بالای ۴۰ (ایده‌آل ۶۰+)
HDL (کلسترول خوب) – زنان	بالای ۴۵	بالای ۵۰ (ایده‌آل ۶۰+)	بالای ۵۰ (ایده‌آل ۶۰+)
تری‌گلیسیرید	کمتر از ۱۵۰	کمتر از ۱۵۰	کمتر از ۱۵۰

پایین بودن HDL در آزمایش نشانه چیست؟

سطح پایین لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) در آزمایش خون، که معمولاً کمتر از 40 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) برای مردان و کمتر از 50 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر برای زنان تعریف می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی باشد. HDL با انتقال کلسترول اضافی از شریان‌ها به کبد، از تشکیل پلاک و انسداد عروق (آترواسکلروز) جلوگیری می‌کند. وقتی سطح HDL پایین است، این فرآیند مختل شده و کلسترول بد (LDL) راحت‌تر در دیواره شریان‌ها تجمع می‌یابد، که می‌تواند به بیماری عروق کرونر، حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شود. علل پایین بودن HDL شامل عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی ناسالم (پر از چربی‌های ترانس و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده)، کم‌تحرکی، چاقی، سیگار کشیدن، و همچنین شرایط پزشکی مانند دیابت نوع 2، سندرم متابولیک، بیماری‌های کبدی یا کلیوی، و عوامل ژنتیکی است. این وضعیت معمولاً بدون علامت است و تنها از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شود، اما خطر آن در بلندمدت قابل‌توجه است، به‌ویژه اگر با سطوح بالای LDL یا تری‌گلیسیرید همراه باشد.

برای افزایش سطح HDL و کاهش خطرات مرتبط، تغییر سبک زندگی اولین و مهم‌ترین گام است. ورزش منظم، به‌ویژه فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی سریع، دویدن یا شنا (حداقل 30 دقیقه، 5 روز در هفته)، می‌تواند سطح HDL را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. رژیم غذایی سالم با تمرکز بر چربی‌های غیراشباع (مانند روغن زیتون، آووکادو، ماهی‌های چرب مثل سالمون)، فیبر محلول (جو، حبوبات، سیب)، و کاهش مصرف شکر و چربی‌های ترانس نیز ضروری است. ترک سیگار تأثیر مستقیمی بر افزایش HDL دارد و باید جدی گرفته شود. کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن (حتی 5-10٪ کاهش وزن) می‌تواند HDL را بهبود بخشد. در مواردی که سبک زندگی کافی نیست، پزشک ممکن است داروهایی مانند نیاسین یا فیبرات‌ها تجویز کند، اگرچه این داروها معمولاً برای مدیریت تری‌گلیسیرید یا LDL همراه با HDL استفاده می‌شوند. پایش منظم با آزمایش‌های دوره‌ای و مشاوره با پزشک نبض اول برای بررسی عوامل زمینه‌ای (مانند دیابت یا مشکلات تیروئید) و تنظیم برنامه درمانی نیز حیاتی است تا از عوارض بلندمدت مانند بیماری‌های قلبی پیشگیری شود.

خطرات ناشی از کاهش HDL (کلسترول خوب)

سطح پایین HDL (کمتر از ۴۰ mg/dL برای مردان و ۵۰ mg/dL برای زنان) بسیار نگران‌کننده است، زیرا توانایی بدن برای خارج کردن کلسترول اضافی از شریان‌ها کاهش می‌یابد. پایین بودن HDL مستقیماً با افزایش شدید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، انسداد عروق کرونر، و مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک مرتبط است

علل کاهش سطح HDL در بدن چیست؟

علل اصلی کاهش HDL عموماً قابل اصلاح هستند:

عدم فعالیت بدنی منظم: ورزش یکی از موثرترین راه‌ها برای افزایش HDL است؛ بنابراین کمبود آن به کاهش HDL می‌انجامد.
چاقی و اضافه وزن: به‌خصوص تجمع چربی در ناحیه شکم (چاقی مرکزی).
سیگار کشیدن: سیگار مستقیماً با عملکرد HDL تداخل کرده و توانایی آن برای جمع‌آوری کلسترول را کاهش می‌دهد
رژیم غذایی ضعیف: رژیم‌های غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و شکر، و همچنین چربی‌های ناسالم، HDL را کاهش می‌دهند
داروها: مصرف برخی داروها مانند مسدودکننده‌های بتا یا برخی دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) در طولانی‌مدت می‌تواند باعث افت HDL شود.

بالا بودن hdl در آزمایش خون

بالا بودن HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا در آزمایش خون، که معمولاً بالای 60 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) است، اغلب نشانه‌ای مثبت برای سلامت قلب است، زیرا HDL کلسترول اضافی را از شریان‌ها به کبد منتقل کرده و خطر بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز را کاهش می‌دهد. این وضعیت معمولاً با ورزش منظم، رژیم غذایی غنی از چربی‌های غیراشباع (مانند ماهی و روغن زیتون)، وزن مناسب و عدم مصرف سیگار مرتبط است. در موارد نادر، سطوح بسیار بالای HDL (بیش از 100 mg/dL) ممکن است به عوامل ژنتیکی، کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های کبدی یا مصرف برخی داروها (مانند استروئیدها) مربوط باشد و نیاز به بررسی پزشک دارد. تفسیر HDL بالا باید همراه با سایر اجزای پنل لیپیدی و شرایط فرد انجام شود.

بالا بودن کلسترول بد، به ویژه زمانی که از ۱۰۰ mg/dL فراتر رود (و در افراد پرخطر از ۷۰ mg/dL بالاتر باشد)، مهم‌ترین عامل خطر قابل اصلاح برای بیماری‌های قلبی عروقی است.

خطرات بالا بودن LDL (کلسترول بد)

همانطور که توضیح داده شد، افزایش LDL مستقیماً به تصلب شرایین (سخت و باریک شدن شریان‌ها) منجر می‌شود این وضعیت می‌تواند عواقب تهدید کننده زندگی داشته باشد:

بیماری عروق کرونر (CHD): انسداد عروق خون‌رسان به عضله قلب، که عامل اصلی حمله قلبی است
سکته مغزی: انسداد شریان‌های مغز توسط لخته‌های خون یا پلاک‌ها.
بیماری شریان محیطی (PAD): باریک شدن عروق خونی که به پاها و بازوها خون‌رسانی می‌کنند.

مهم‌ترین دلایل بالا رفتن LDL در خون

بالا رفتن LDL اغلب ترکیبی از عوامل سبک زندگی و استعداد ژنتیکی است:

رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد چربی‌های اشباع (مانند گوشت‌های پرچرب، کره و لبنیات کامل) و چربی‌های ترانس (مانند فست‌فودهای فرآوری شده و برخی شیرینی‌جات صنعتی) به‌طور مستقیم سطح LDL را بالا می‌برد
کمبود فعالیت بدنی و چاقی: کم‌تحرکی و داشتن اضافه وزن یا چاقی (به ویژه چاقی شکمی) با افزایش LDL و کاهش HDL مرتبط است.
سیگار کشیدن: سیگار نه تنها LDL را بالا می‌برد، بلکه به دیواره رگ‌ها آسیب زده و در توانایی HDL برای انجام وظیفه خود اختلال ایجاد می‌کند
ژنتیک: در برخی افراد، سابقه خانوادگی قوی هیپرکلسترولمی (کلسترول بالا) وجود دارد که مستلزم درمان دارویی قوی است.
بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت نوع ۲ کنترل نشده، کم‌کاری تیروئید و برخی بیماری‌های کبد و کلیه می‌توانند سطح LDL را افزایش دهند

آیا پایین بودن LDL همیشه خوب است؟

پایین بودن LDL عموماً هدف درمانی و پیشگیرانه محسوب می‌شود و نشانه کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی ایسکمیک (ناشی از لخته خون) است پزشکان برای پیشگیری از تصلب شرایین، حد پایین مشخصی را تعیین نمی‌کنند و همانطور که گفته شد، برای بیماران پرخطر هدف «پایین‌تر بودن بهتر است» می‌باشد . با این حال، باید به دو نکته ظریف توجه داشت:

ریسک نادر در سطح خیلی پایین: کلسترول برای بقای سلولی، به‌ویژه در ساخت غشای سلول‌ها و تولید هورمون‌ها، ضروری است برخی مطالعات نشان داده‌اند که سطح LDL بسیار پایین (به‌طور مثال، کمتر از ۴۰ mg/dL) ممکن است با یک افزایش جزئی اما نادر در خطر سکته مغزی هموراژیک (سکته ناشی از خونریزی) مرتبط باشد
نشانگر بیماری‌های دیگر: در موارد بسیار نادر، سطوح خیلی پایین LDL می‌تواند به سوء تغذیه شدید یا بیماری‌های ژنتیکی خاص اشاره کند که باید توسط پزشک بررسی شود

بنابراین، اگرچه پزشکان برای مبارزه با تصلب شرایین به دنبال کاهش LDL هستند، اما نیاز به نظارت دقیق وجود دارد تا از بروز مشکلات عملکردی سلولی/هورمونی جلوگیری شود.

HDL و LDL در آزمایش خون

بالا بودن HDL در آزمایش خون به چه معناست؟

سطح HDL بالای ۶۰ mg/dL به عنوان سطح محافظ قلب در نظر گرفته می‌شود و با کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است در حالت کلی، افزایش HDL از طریق تغییرات سبک زندگی (ورزش و رژیم غذایی) تقریباً همیشه مثبت تلقی می‌شود

چه زمانی HDL بالا غیرطبیعی یا نگران‌کننده است؟

برای مدت‌های طولانی، این باور وجود داشت که هرچه HDL بالاتر باشد، بهتر است. با این حال، تحقیقات بالینی جدیدتر این فرضیه را به چالش کشیده‌اند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در برخی افراد، سطح HDL بسیار بالا (مانند بالاتر از ۸۰ تا ۱۰۰ mg/dL) ممکن است لزوماً فاقد اثر محافظتی اضافی باشد در واقع، در این سطح بسیار بالا، به ویژه اگر به دلایل ژنتیکی باشد، ممکن است HDL عملکرد طبیعی خود را از دست داده و حتی با افزایش خطر مرگ‌ومیر ناشی از تمام علل و مرگ قلبی عروقی (به ویژه در مردان و زنان یائسه) مرتبط باشد. سطوح HDL که به صورت غیرطبیعی بالا هستند، ممکن است نشان‌دهنده اختلالات ژنتیکی، پرکاری تیروئید، یا مصرف بیش از حد الکل باشد . در نتیجه، اگر نتایج آزمایش HDL سطح بسیار بالایی (مثلاً بالای ۸۰ mg/dL) را نشان داد، نیاز به مشورت با پزشک متخصص برای بررسی علت زمینه‌ای و ارزیابی کیفیت عملکرد این کلسترول «خوب» وجود دارد.

چه زمانی آزمایش HDL Cholesterol تجویز می شود؟

آزمایش HDL Cholesterol به‌عنوان بخشی از پنل لیپیدی برای ارزیابی سلامت قلب و عروق انجام می‌شود. انجام این آزمایش در منزل در موارد زیر تجویز می‌شود:

چکاپ‌های دوره‌ای: برای بزرگسالان بالای 20 سال هر 4 تا 6 سال یک‌بار، و برای کودکان پرخطر (با سابقه خانوادگی بیماری قلبی، چاقی یا دیابت) در سنین 9-11 و 17-21 سال.
علائم یا عوامل خطر قلبی: در صورت درد قفسه سینه، تنگی نفس، یا عوامل خطر مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا، سیگار، رژیم ناسالم، کم‌تحرکی یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی.
بیماری‌های زمینه‌ای: برای پایش سندرم متابولیک، بیماری کبد چرب، بیماری‌های کلیوی، تیروئید یا بیماران قلبی.
ارزیابی داروها یا درمان: برای بررسی اثر داروهای لیپیدی (مانند استاتین‌ها، نیاسین) یا تغییرات سبک زندگی (رژیم، ورزش، ترک سیگار).
تشخیص بیماری‌های خاص: در موارد مشکوک به هیپرکلسترولمی خانوادگی، بیماری‌های کبدی (هپاتیت، سیروز) یا علائم غیراختصاصی مانند خستگی و زردی.

تفسیر نتایج آزمایش چربی خون

توضیحات	محدوده (mmol/L)	محدوده (mg/dL)	دسته‌بندی	معیار
خطر پایین بیماری‌های قلبی.	کمتر از 5.2	کمتر از 200	مطلوب	کلسترول کل
نیاز به پایش و احتمالاً تغییر سبک زندگی.	5.2 تا 6.2	200 تا 239	مرزی
خطر بالای بیماری‌های قلبی؛ نیاز به مداخله.	6.2 و بالاتر	240 و بیشتر	بالا
کاهش خطر بیماری‌های قلبی؛ نشان‌دهنده سلامت قلب.	بالای 1.6	بالای 60	محافظ قلب	HDL (کلسترول خوب)
سطح قابل‌قبول، اما بهبود سبک زندگی می‌تواند مفید باشد.	1.0 تا 1.6 (مردان)	40 تا 60 (مردان)	نرمال
	1.3 تا 1.6 (زنان)	50 تا 60 (زنان)
افزایش خطر بیماری‌های قلبی؛ نیاز به اقدام.	کمتر از 1.0 (مردان)	کمتر از 40 (مردان)	پایین و پرخطر
	کمتر از 1.3 (زنان)	کمتر از 50 (زنان)
خطر پایین بیماری‌های قلبی؛ ایده‌آل برای افراد پرخطر (دیابت، بیماری قلبی).	کمتر از 2.6	کمتر از 100	مطلوب	LDL (کلسترول بد)
قابل‌قبول، اما پایش توصیه می‌شود.	2.6 تا 3.3	100 تا 129	نزدیک به مطلوب
خطر متوسط؛ نیاز به تغییر سبک زندگی.	3.4 تا 4.1	130 تا 159	مرزی
خطر بالا؛ نیاز به مداخله پزشکی.	4.1 تا 4.9	160 تا 189	بالا
خطر بسیار بالا؛ نیاز به درمان فوری.	4.9 و بالاتر	190 و بیشتر	بسیار بالا
سلامت لیپیدی خوب؛ خطر پایین.	کمتر از 1.7	کمتر از 150	نرمال	تری‌گلیسیرید
نیاز به پایش و بهبود سبک زندگی.	1.7 تا 2.2	150 تا 199	مرزی
خطر بیماری‌های قلبی و پانکراتیت افزایش یافته.	2.3 تا 5.6	200 تا 499	بالا
خطر بالای پانکراتیت و بیماری‌های قلبی؛ نیاز به درمان فوری.	5.6 و بالاتر	500 و بیشتر	بسیار بالا
سطح نرمال؛ نشان‌دهنده متابولیسم چربی سالم.	0.1 تا 1.7	2 تا 30	نرمال	VLDL
خطر بیماری‌های قلبی؛ نیاز به بررسی بیشتر.	بالای 1.7	بالای 30	بالا

چگونه می‌توان کلسترول HDL را افزایش و LDL را کاهش داد؟

درمان اصلی کلسترول بالا همیشه با تغییرات پایدار در سبک زندگی آغاز می‌شود. این اقدامات نه تنها سطح کلسترول را بهبود می‌بخشند، بلکه خطر بیماری‌های قلبی را نیز کاهش می‌دهند.

ورزش منظم (اهداف کمی): فعالیت بدنی منظم، سنگ بنای بهبود پروفایل لیپیدی است. هدف توصیه شده توسط انجمن قلب آمریکا، ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط (مانند پیاده‌روی سریع یا دوچرخه‌سواری) در هفته، یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید استاین میزان فعالیت نه تنها LDL را کاهش می‌دهد، بلکه به طور مؤثری سطح HDL را نیز بالا می‌برد
تغذیه سالم (اهمیت فیبر محلول):
- کاهش چربی‌های خطرناک: مصرف چربی‌های ترانس را به کلی حذف کرده و چربی‌های اشباع (موجود در گوشت قرمز و لبنیات پرچرب) را به شدت محدود کنید
- تمرکز بر فیبر محلول: فیبر محلول در دستگاه گوارش به کلسترول متصل می‌شود و جذب آن را مسدود کرده و به دفع آن کمک می‌کند هدف مصرف روزانه، ۵ تا ۱۰ گرم فیبر محلول (از مجموع ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر) است . منابع غنی شامل جو دوسر، جو، سیب، حبوبات (مانند لوبیا) و مرکبات هستند
- چربی‌های محافظ: روغن‌های غیراشباع (مانند روغن زیتون و کانولا) و اسیدهای چرب امگا ۳ (موجود در ماهی‌های چرب مانند سالمون) به کاهش LDL و تری‌گلیسیرید کمک شایانی می‌کنند .
ترک سیگار: ترک سیگار یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای افزایش سطح HDL است و به کاهش LDL کمک می‌کند
حفظ وزن سالم: کاهش تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند اثرات مثبتی بر سطح کلسترول، به ویژه تری‌گلیسیرید، و بهبود نسبت HDL به LDL داشته باشد.

داروهای رایج برای کنترل کلسترول

اگر تغییرات سبک زندگی به‌تنهایی نتواند کلسترول را به محدوده هدف (به‌ویژه LDL) برساند، دارو درمانی آغاز می‌شود.

استاتین‌ها: این‌ها رایج‌ترین داروهای تجویزی هستند (مانند آتورواستاتین و رزوواستاتین). استاتین‌ها با مهار تولید کلسترول در کبد، سلول‌های کبد را تحریک می‌کنند تا گیرنده‌های LDL بیشتری را به سطح خود بیاورند این گیرنده‌های جدید، کلسترول LDL بیشتری را از جریان خون جذب کرده و پاکسازی را افزایش می‌دهند
مهارکننده‌های جذب کلسترول: داروهایی مانند ازتیمایب با جلوگیری از جذب کلسترول در روده کوچک، میزان کلسترول ورودی به جریان خون را کاهش می‌دهند این داروها اغلب همراه با استاتین‌ها استفاده می‌شوند.
PCSK Inhibitors (مهارکننده‌های پیشرفته): این دسته از داروها (مانند اوولوکوماب و آلی‌روکوماب)مکانیزم بسیار پیشرفته‌ای دارند. پروتئینی به نام PCSK به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد و وظیفه آن تخریب و غیرفعال کردن گیرنده‌های LDL روی سطح کبد است. با مسدود کردن این پروتئین مخرب، مهارکننده‌های PCSK باعث می‌شوند که گیرنده‌های LDL بیشتری فعال باقی بمانند و به سطح سلول‌های کبد بازگردنداین افزایش در تعداد گیرنده‌ها، ظرفیت کبد برای پاکسازی LDL را به‌طور فوق‌العاده‌ای (تا ۵۰ تا ۷۰ درصد) افزایش می‌دهداین درمان‌ها معمولاً به صورت تزریقی و برای بیمارانی تجویز می‌شوند که ریسک قلبی بسیار بالا دارند یا نمی‌توانند استاتین‌ها را تحمل کنند. بنابراین جهت تزریق در منزل میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمایید.

چه زمانی باید آزمایش چربی خون انجام دهیم؟

آزمایش چربی خون یا پروفایل لیپیدی، یک آزمایش خون ساده است که برای ارزیابی سطح کلسترول تام، LDL، HDL و تری‌گلیسیرید انجام می‌شود

بزرگسالان سالم (بالای ۲۰ سال): توصیه می‌شود هر ۴ تا ۶ سال یکبار آزمایش غربالگری چربی خون انجام شود، به شرط آنکه فرد دارای ریسک فاکتورهای بالایی نباشد در صورت وجود عوامل خطر (مانند فشار خون، دیابت یا سابقه خانوادگی)، باید این آزمایش‌ها را در فواصل کوتاه‌تر و زیر نظر پزشک تکرار کرد.
کودکان: غربالگری روتین لیپید باید حداقل یک بار بین ۹ تا ۱۱ سالگی و مجدداً یک بار بین ۱۷ تا ۲۱ سالگی انجام شود اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس یا کلسترول بسیار بالا وجود داشته باشد، غربالگری ممکن است از سن ۲ سالگی شروع شود

شرایط ضروری برای انجام آزمایش کلسترول

به‌طور سنتی، برای انجام تست لیپید پنل، نیاز به ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن (به جز مصرف آب) توصیه می‌شد این ناشتایی به این دلیل است که سطح تری‌گلیسیرید بلافاصله پس از خوردن غذا، به خصوص مواد قندی و چرب، به شدت بالا می‌رود

با این حال، بسیاری از دستورالعمل‌های جدید پزشکی نشان می‌دهند که برای سنجش کلسترول تام و HDL، ناشتا بودن دیگر یک شرط مطلق نیست، زیرا مصرف غذا تغییر قابل توجهی در نتایج این دو پارامتر ایجاد نمی‌کنداز آنجایی که کلسترول تام و HDL برای ارزیابی خطر قلبی عروقی اهمیت زیادی دارند، انجام آزمایش در حالت غیر ناشتا می‌تواند برای بیمار راحت‌تر باشد

توصیه عملی: اگر هدف آزمایش صرفاً غربالگری روتین است، ناشتایی ممکن است ضروری نباشد. اما اگر پزشک به دنبال ارزیابی دقیق تری‌گلیسیرید است (که می‌تواند حتی در حالت غیر ناشتا تا ۲۵ mg/dL بالاتر نشان داده شود )، یا قصد شروع درمان را دارد، همچنان توصیه می‌شود ناشتایی سنتی رعایت شود. در صورتیکه چربی خون شما نیاز به مراقبت بیشتر داشته باشد، میتوانید از خدمات پرستاری در منزل استفاده نمایید.

آزمایش HDL و LDL با نبض اول

در صورتی که پزشک شما تشخیص دهد که نیاز به آزمایش چربی خون دارید، می‌توانید با کارشناسان نبض اول تماس بگیرید تا برای انجام این آزمایش در منزل شما حضور بیابند در مدت زمان کوتاهی این آزمایش را برای شما انجام دهند. این خدمات به خصوص برای سالمندان یا زنان باردار مناسب است که شرایط خارج شدن از خانه را ندارند. انجام این آزمایش کمتر از 5 دقیقه زمان می‌برد و لازم نیست ساعت‌ها در ترافیک و آلودگی قرار بگیرید. نتیجه آزمایش نیز به صورت دیجیتال برای شما ارسال خواهد شد. همچنین در صورتی که نیاز به ویزیت پزشک در منزل داشته باشید برای تفسیر نتایج و تجویز دارو، پزشک متخصص نبض اول در منزل شما حضور خواهد یافت. کافی است با ما تماس بگیرید.

آزمایش تنها قدم اول است. درک عمیق از نتایج، تعیین اهداف درمانی فردی (به ویژه برای افراد پرخطر که به اهداف LDL سختگیرانه‌تری نیاز دارند) و تنظیم دقیق دوزهای دارویی، نیازمند مشورت با یک پزشک متخصص داخلی یا متخصص قلب است. برای برنامه‌ریزی یک ویزیت مشاوره‌ای و تبدیل اعداد آزمایش به یک برنامه عملی جهت حفظ سلامت قلب، اقدام نمایید.

همه جا با شما

خدمات رسانی در تمام مناطق تهران و کرج

خط ویژه

021-88467223

مرکز تهران

021-88467223

شمال تهران

021-22735027

غرب تهران و کرج

021-44479615

شرق تهران

021-77681284

جنوب تهران

021-76872456

پرسش و پاسخ متداول

آیا بالا بودن کلسترول علائمی دارد؟

خیر. متاسفانه، کلسترول بالا یک وضعیت معمولاً بدون علامت است که اغلب به آن «قاتل خاموش» می‌گویند. تا زمانی که کلسترول بالا منجر به تشکیل پلاک‌های جدی و انسداد عروق شود (مانند درد قفسه سینه یا علائم سکته مغزی)، هیچ نشانه قابل توجهی وجود ندارد. تنها راه موثق برای تشخیص کلسترول بالا، انجام آزمایش خون منظم است.

چقدر طول می‌کشد تا کلسترول با تغییر سبک زندگی یا دارو پایین بیاید؟

کاهش سطح کلسترول نیاز به زمان و پایداری دارد. اثرات مثبت اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی معمولاً پس از چند هفته تا چند ماه شروع به خودنمایی می‌کنند اگر پزشک شما داروهای استاتین را تجویز کند، تغییرات قابل توجه در سطح LDL معمولاً طی ۴ تا ۱۲ هفته پس از شروع درمان یا تنظیم دوز مشاهده می‌شودبه همین دلیل، انجام مجدد آزمایش برای پایش اثربخشی درمان در این بازه زمانی بسیار ضروری است.

آیا کلسترول بالا فقط در بزرگسالان رخ می‌دهد؟

این یک تصور غلط رایج است کلسترول بالا می‌تواند در هر سنی رخ دهد. با توجه به سبک زندگی مدرن که با رژیم‌های غذایی پرچرب و کم‌تحرکی همراه است، شیوع کلسترول بالا در کودکان و نوجوانان رو به افزایش است. در صورتی که سابقه خانوادگی قوی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک غربالگری را از سنین پایین‌تر آغاز کند.

آیا اگر کلسترول تام من نرمال باشد، دیگر نیازی به نگرانی نیست؟

نه لزوماً. کلسترول تام، مجموع تمام چربی‌هاست و ممکن است گمراه‌کننده باشد. متخصصان قلب تأکید می‌کنند که تعادل بین انواع کلسترول اهمیت بیشتری دارد. ممکن است کلسترول تام شما در محدوده نرمال (زیر ۲۰۰ mg/dL) باشد، اما در عین حال HDL شما بسیار پایین باشد در این شرایط، خطر قلبی عروقی همچنان بالاست. به همین دلیل، ارزیابی نسبت کلسترول تام به HDL و همچنین سطح مجزای LDL ضروری است.