SGPT یا ALT در آزمایش خون: میزان نرمال و نتایج

آزمایش SGPT یا ALT یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی برای ارزیابی سلامت کبد است که به‌طور گسترده در آزمایش‌های خون برای شناسایی آسیب‌ها یا التهاب‌های کبدی استفاده می‌شود. این آزمایش با اندازه‌گیری سطح آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، که به نام سرم گلوتامیک پیروویک ترانس‌آمیناز (SGPT) نیز شناخته می‌شود، اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد کبد ارائه می‌دهد. در این مقاله از نبض اول، به بررسی نقش SGPT، اهمیت آن در سلامت کبد، شرایط انجام آزمایش، تفسیر نتایج و اقدامات لازم در صورت غیرطبیعی بودن سطوح آن پرداخته می‌شود. تا انتها با ما همراه باشید و در صورتی که سوالی داشتید در بخش کامنت ها از ما بپرسید.

alt در آزمایش خون

آزمایش ALT در آزمایش خون، که مخفف آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (Alanine Transaminase) است، یک تست حیاتی برای ارزیابی سلامت کبد محسوب می‌شود. این آنزیم در درجه اول درون سلول‌های کبد یافت می‌شود و وظیفه کمک به کبد در تبدیل غذا به انرژی را بر عهده دارد. به طور طبیعی، سطوح آن در جریان خون بسیار پایین است. با این حال، زمانی که سلول‌های کبدی به دلیل آسیب یا التهاب تحریک یا تخریب می‌شوند، آنزیم ALT به داخل جریان خون نشت می‌کند و سطح آن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این افزایش می‌تواند نشانه‌ای از آسیب یا بیماری کبدی باشد و اغلب این آزمایش به عنوان بخشی از پنل عملکرد کبد (Liver Function Test) تجویز می‌گردد. ALT همچنین با نام قدیمی‌تر SGPT نیز شناخته می‌شود.

sgpt در آزمایش خون چیست؟

SGPT در آزمایش خون مخفف عبارت انگلیسی Serum Glutamic-Pyruvic Transaminase است و در واقع همان آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT) می‌باشد. این آنزیم یک پروتئین است که نقش اصلی را در فرآیند متابولیسم آمینواسیدها و تبدیل آلانین به پیرووات برای تولید انرژی ایفا می‌کند. با وجود اینکه GPT (SGPT) توسط انواع مختلفی از سلول‌ها مانند سلول‌های قلب، کلیه و عضلات تولید می‌شود، اما غلظت آن عمدتاً در کبد بالاست. به همین دلیل، آزمایش SGPT یک شاخص بسیار اختصاصی برای بررسی آسیب‌های کبدی است. اندازه‌گیری سطح SGPT به پزشکان کمک می‌کند تا سلامت کبد را پایش کرده و مشکلات احتمالی را زودتر، حتی پیش از ظهور علائم بیماری، تشخیص دهند.

میزان نرمال sgot و sgpt

آنزیم‌های SGOT و SGPT (که به ترتیب AST و ALT نیز نامیده می‌شوند) دو آنزیم مهم هستند که معمولاً در آزمایش‌های عملکرد کبد به صورت همزمان اندازه‌گیری می‌شوند. محدوده میزان نرمال SGPT (ALT) در خون معمولاً بین ۷ تا ۵۶ واحد در لیتر (U/L) گزارش می‌شود، اگرچه این محدوده ممکن است بر اساس روش آزمایش و آزمایشگاه‌های مختلف متغیر باشد. به‌طور کلی، مقادیر نرمال برای مردان اغلب کمی بالاتر از زنان در نظر گرفته می‌شود؛ برای مثال، محدوده ۷ تا ۵۵ U/L برای مردان و ۷ تا ۴۵ U/L برای زنان ۱ سال به بالا ذکر شده است. در حالی که SGPT بیشتر در کبد یافت می‌شود، SGOT (AST) در بافت‌های دیگری مانند قلب و ماهیچه‌ها نیز حضور دارد. لذا، مقایسه سطح این دو آنزیم (نسبت SGOT به SGPT) برای تشخیص دقیق‌تر نوع آسیب کبدی به کار می‌رود.

تفسیر آزمایش sgpt

افزایش سطح SGPT در آزمایش خون (بالاتر از محدوده نرمال) به طور معمول، اما نه همیشه، نشان‌دهنده آسیب یا التهاب سلول‌های کبدی است. علل شایع این افزایش شامل انواع هپاتیت ویروسی (مانند هپاتیت A، B یا C)، بیماری کبد چرب (MASLD یا NAFLD)، سیروز (زخم شدید کبد)، یا سرطان کبد است. همچنین، مصرف برخی داروها (مثل داروهای کلسترول یا مسکن‌ها)، مصرف الکل، و قرار گرفتن در معرض سموم نیز می‌تواند باعث نشت آنزیم SGPT به جریان خون شود. با این حال، عواملی مانند ورزش شدید اخیر یا خوردن یک وعده غذایی پرچرب می‌توانند باعث افزایش خفیف و موقت SGPT شوند. در صورت بالا بودن سطح SGPT، نیاز به انجام آزمایش‌های تکمیلی و مشاوره با پزشک متخصص برای شناسایی دقیق علت زمینه‌ای ضروری است.

کبد در بدن چه کار می‌کند؟

کبد یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن است که وظایف متعددی را بر عهده دارد. این اندام بزرگ‌ترین غده بدن است و نقش مرکزی در متابولیسم، سم‌زدایی و ذخیره‌سازی مواد مغذی ایفا می‌کند. کبد با تولید صفرا به هضم چربی‌ها کمک می‌کند، سموم و مواد زائد را از خون فیلتر می‌کند، پروتئین‌های ضروری مانند آلبومین و فاکتورهای انعقادی را می‌سازد و قندها را به‌صورت گلیکوژن ذخیره می‌کند تا در زمان نیاز انرژی تأمین شود. همچنین، کبد داروها و الکل را متابولیزه کرده و در تنظیم سطح قند خون، کلسترول و هورمون‌ها نقش دارد. هرگونه اختلال در عملکرد کبد می‌تواند به مشکلات گسترده‌ای در بدن منجر شود، به همین دلیل آزمایش‌هایی مانند SGPT برای پایش سلامت آن حیاتی هستند.

آنزیم‌های کبدی چیست و چه کار می‌کنند؟

آنزیم‌های کبدی گروهی از پروتئین‌ها هستند که در سلول‌های کبدی تولید شده و در واکنش‌های شیمیایی مختلف بدن نقش دارند. این آنزیم‌ها شامل آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT) هستند. آنزیم‌های کبدی در متابولیسم مواد مغذی، سم‌زدایی، تولید پروتئین‌ها و تجزیه مواد زائد نقش دارند. به‌عنوان مثال، ALT در تبدیل آمینواسیدها به انرژی و AST در متابولیسم آمینواسیدها و تولید اوره دخیل است. وقتی کبد سالم است، این آنزیم‌ها در مقادیر کم در خون وجود دارند، اما آسیب کبدی یا التهاب باعث نشت آن‌ها به جریان خون و افزایش سطح‌شان می‌شود. این افزایش می‌تواند نشان‌دهنده شرایطی مانند هپاتیت، بیماری کبد چرب یا سیروز باشد.

آزمایش SGPT چه زمانی انجام می‌شود؟

آزمایش SGPT معمولاً در شرایط مختلفی برای ارزیابی سلامت کبد تجویز می‌شود. پزشکان ممکن است این آزمایش را در صورت بروز علائمی مانند زردی (یرقان)، درد شکمی، تهوع، خستگی مزمن، ادرار تیره یا مدفوع روشن توصیه کنند، زیرا این علائم می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات کبدی باشند. همچنین، این آزمایش برای افرادی که در معرض خطر بیماری‌های کبدی هستند، مانند کسانی که سابقه مصرف بیش از حد الکل، چاقی، دیابت، یا قرار گرفتن در معرض ویروس‌های هپاتیت (A، B یا C) دارند، به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شود. علاوه بر این، SGPT در چکاپ‌های روتین یا برای پایش اثرات داروهای بالقوه آسیب‌رسان به کبد (مانند استاتین‌ها یا استامینوفن) و ارزیابی پیشرفت درمان در بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود.

سطح نرمال SGPT در خون معمولاً بین 7 تا 56 واحد در لیتر (U/L) است، اگرچه این محدوده ممکن است بسته به آزمایشگاه، سن، جنسیت و روش آزمایش کمی متفاوت باشد. به‌طور کلی، مردان ممکن است سطوح کمی بالاتر از زنان داشته باشند. مقادیر پایین‌تر از این محدوده معمولاً نگران‌کننده نیستند و می‌توانند به کمبود ویتامین B6 یا بیماری‌های کلیوی مانند سنگ کلیه مرتبط باشند، اما این موارد نادر هستند. نتایج در محدوده نرمال نشان‌دهنده عملکرد سالم کبد است، اما حتی نتایج نرمال در افرادی که عوامل خطر مانند مصرف الکل یا چاقی دارند، باید با آزمایش‌های تکمیلی و معاینات بالینی ارزیابی شوند.

بالا بودن SGPT در آزمایش خون نشانه چیست؟

افزایش سطح SGPT در خون معمولاً نشان‌دهنده آسیب یا التهاب کبدی است. علل شایع شامل هپاتیت ویروسی (A، B یا C)، بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)، بیماری کبد الکلی، سیروز، یا آسیب ناشی از داروها (مانند استاتین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها یا استامینوفن) هستند. سایر عوامل مانند چاقی، دیابت، بیماری سلیاک، هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن)، یا عفونت‌هایی مانند مونونوکلئوز نیز می‌توانند سطح SGPT را افزایش دهند. شدت افزایش SGPT می‌تواند سرنخی درباره شدت مشکل باشد؛ به‌عنوان مثال، سطوح بسیار بالا (بیش از 1000 U/L) اغلب با هپاتیت حاد یا آسیب شدید کبدی مرتبط است، در حالی که افزایش‌های خفیف (تا 120 U/L) ممکن است به بیماری کبد چرب یا التهاب مزمن اشاره داشته باشد. با این حال، SGPT به‌تنهایی نوع یا شدت بیماری را مشخص نمی‌کند و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دارد.

مهم!! آزمایش های مهم برای دیابت را مطالعه کنید!

آزمایش SGPT چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش SGPT یک آزمایش CBC یا یک آزمایش خون ساده است که نیاز به آمادگی خاصی ندارد، اگرچه گاهی ممکن است پزشک توصیه کند چند ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید. در این روش، یک نمونه خون از ورید بازو با استفاده از سرنگ و سوزن استریل گرفته می‌شود. این فرآیند معمولاً کمتر از 5 دقیقه طول می‌کشد و تنها ممکن است با یک سوزش خفیف همراه باشد. نمونه خون به آزمایشگاه ارسال شده و سطح آنزیم ALT با استفاده از تکنیک‌های بیوشیمیایی اندازه‌گیری می‌شود. نتایج معمولاً ظرف چند ساعت تا یک روز آماده می‌شوند. برای اطمینان از دقت نتایج، بهتر است از مصرف الکل یا داروهای خاص قبل از آزمایش خودداری شود، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. برای راحتی سالمندان، مادران باردار یا بیماران خاص، نبض اول، آماده انجام این آزمایش در منزل شما در تهران یا کرج می‌باشد.

در صورت بالا بودن ALT چه اقداماتی باید انجام داد؟

در صورت بالا بودن سطح SGPT، اولین قدم مشاوره یا ویزیت پزشک در منزل برای شناسایی علت زمینه‌ای است. پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند سونوگرافی کبد، آزمایش‌های هپاتیت، یا سایر تست‌های عملکرد کبدی را تجویز کند. تغییرات سبک زندگی نیز نقش مهمی دارند؛ کاهش مصرف الکل، حفظ وزن سالم، ورزش منظم (حداقل 1 ساعت در روز)، و رژیم غذایی متعادل غنی از سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌های کم‌چرب می‌تواند به کاهش سطح SGPT کمک کند. پرهیز از مصرف خودسرانه داروها و مکمل‌ها، هیدراتاسیون کافی (نوشیدن 4-5 لیتر آب در روز)، و در صورت لزوم، واکسیناسیون علیه هپاتیت A و B توصیه می‌شود. در موارد شدید، مانند هپاتیت یا سیروز، درمان‌های دارویی یا مداخلات تخصصی توسط متخصص گوارش یا کبدشناس لازم است.

آزمایش‌های کبدی SGPT و SGOT

SGPT و SGOT (آسپارتات آمینوترانسفراز یا AST) دو آنزیم کلیدی در آزمایش‌های عملکرد کبدی هستند. در حالی که SGPT عمدتاً در کبد یافت می‌شود و برای تشخیص آسیب‌های کبدی اختصاصی‌تر است، SGOT در کبد، قلب، عضلات و سایر بافت‌ها وجود دارد. بنابراین، افزایش SGOT ممکن است به مشکلات غیرکبدی مانند آسیب عضلانی یا حمله قلبی نیز اشاره کند. هر دو آزمایش معمولاً به‌صورت همزمان انجام می‌شوند تا تصویر کامل‌تری از سلامت کبد ارائه دهند. به‌عنوان مثال، در هپاتیت ویروسی، هر دو آنزیم ممکن است به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابند، اما در بیماری کبد الکلی، SGOT معمولاً بیشتر از SGPT بالا می‌رود.

نسبت SGPT و SGOT در آزمایش خون

نسبت SGOT به SGPT (یا AST/ALT) یک شاخص تشخیصی مهم است که می‌تواند به شناسایی نوع بیماری کبدی کمک کند. در حالت طبیعی، این نسبت حدود 1 یا کمی کمتر است. نسبت بالاتر از 2 (یعنی SGOT به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از SGPT) اغلب با بیماری کبد الکلی، آسیب عضلانی یا بیماری‌های غیرکبدی مرتبط است. در مقابل، نسبت کمتر از 1 (SGPT بالاتر از SGOT) معمولاً در هپاتیت ویروسی یا بیماری کبد چرب غیرالکلی دیده می‌شود. این نسبت به‌تنهایی کافی نیست و باید با سایر نتایج آزمایش و معاینات بالینی تفسیر شود.

آزمایش‌های مرتبط با SGPT یا ALT

آزمایش SGPT معمولاً به‌عنوان بخشی از پنل عملکرد کبدی انجام می‌شود که شامل آزمایش‌های دیگری مانند SGOT، آلکالین فسفاتاز (ALP)، گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT)، بیلی‌روبین، و آلبومین است. این آزمایش‌ها به‌طور جمعی اطلاعات جامعی درباره سلامت کبد ارائه می‌دهند. برای مثال، افزایش ALP و GGT ممکن است به انسداد مجاری صفراوی یا بیماری کلستاتیک اشاره کند، در حالی که بیلی‌روبین بالا نشان‌دهنده زردی یا مشکلات متابولیسم صفرا است. در صورت مشکوک بودن به بیماری‌های خاص، آزمایش‌های تکمیلی مانند تست‌های هپاتیت، سونوگرافی در منزل، سی‌تی‌اسکن یا بیوپسی کبد نیز ممکن است توصیه شوند.

تشخیص ALT با نبض اول

تیم نبض اول، کلیه خدمات درمانی و پزشکی را در آسودگی منزل شما برای شما انجام می‌دهد. یکی از این خدمات انجام آزماش SGPT در منزل است. متخصص نبض اول در محل زندگی یا محل کار شما حاضر می‌شود و آزمایش در منزل را انجام می‌دهد. کلیه این اقدامات در 5 دقیقه انجام می‌شود. پس از آن نمونه خون شما برای آزمایشگاه ارسال می‌شود و نتیجه برای شما به صورت دیجیتالی ارسال می‌شود. در صورتی که نیاز به ویزیت پزشک متخصص برای بررسی نتیجه آزمایش داشتید، پزشک متخصص در منزل از طرف نبض اول در منزل شما حضور می‌یابد تا آزمایشات تکمیلی، سونوگرافی و تشخیص نهایی را در خانه انجام دهد. برای دریافت این خدمات کافی است با یکی از تلفن های تماس درج شده در سایت تماس بگیرید.