سرعت سرم و مدت زمان تزریق سرم چقدر می باشد؟

سرم‌ها مواد دارویی به شکل مایع هستند که از ترکیباتی چون آمینو‌اسیدی، کربوهیدراتی، الکترولیتی تشکیل می‌شوند و برای درمان بیماری‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. سرم‌ها بر‌اساس ترکیب شیمیایی و غلظت اسمزی به انواع مختلفی تقسیم شده‌اند. در این مقاله از نبض اول می‌خواهیم پیرامون مدت زمان تزریق سرم در منزل و سرعت آن نکات مفیدی را ارائه دهیم.

چرا و چگونه مایعات به رگ شما می‌رسند؟

سرم‌تراپی یا درمان درون‌وریدی (Intravenous Therapy)، یکی از سریع‌ترین و مؤثرترین روش‌های پزشکی برای رساندن مایعات، داروها و مواد مغذی به بدن است. این فرآیند که ممکن است در نگاه اول پیچیده به نظر برسد، بر پایه یک اصل فیزیکی ساده استوار است: استفاده از نیروی جاذبه برای انتقال یک محلول استریل از کیسه سرم، از طریق یک لوله انعطاف‌پذیر، مستقیماً به داخل جریان خون بیمار.

هدف اصلی از این روش، دور زدن دستگاه گوارش است. زمانی که فردی به دلیل بیماری، جراحی یا شرایط خاص قادر به خوردن و آشامیدن کافی نیست، یا زمانی که نیاز به تأثیرگذاری سریع یک دارو وجود دارد، تزریق وریدی بهترین گزینه است. این روش به بدن اجازه می‌دهد تا مایعات و ترکیبات ضروری را به صورت فوری و با جذب ۱۰۰ درصدی دریافت کند.

• جبران کم‌آبی بدن (Hydration): در شرایطی مانند اسهال، استفراغ شدید، گرمازدگی یا خونریزی، بدن حجم زیادی از مایعات و الکترولیت‌ها را از دست می‌دهد. سرم به سرعت این کمبود را جبران می‌کند.
• تجویز دارو: بسیاری از داروها، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای شیمی‌درمانی و مسکن‌ها، برای رسیدن به اثربخشی سریع و کنترل‌شده، از طریق سرم تزریق می‌شوند.
• تأمین مواد مغذی: بیمارانی که قادر به تغذیه از راه دهان نیستند، می‌توانند مواد حیاتی مانند آمینواسیدها، ویتامین‌ها و چربی‌ها را از طریق سرم‌های مخصوص دریافت کنند.
• اصلاح عدم تعادل الکترولیت‌ها: سرم‌ها حاوی مواد معدنی حیاتی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم هستند که برای عملکرد صحیح سلول‌ها و اعضای بدن ضروری‌اند و به تنظیم تعادل آن‌ها کمک می‌کنند.

تجهیزات اصلی این فرآیند شامل کیسه سرم (IV bag) که حاوی محلول استریل است، ست سرم (IV set) که لوله‌ای برای انتقال مایع است و کاتتر یا آنژیوکت (Catheter) که سوزن پلاستیکی کوچکی است که داخل رگ قرار می‌گیرد، می‌باشد. درک این فرآیند ساده می‌تواند به کاهش اضطراب بیماران کمک کند. آرامش روانی نه تنها تجربه بیمار را بهبود می‌بخشد، بلکه با کاهش انقباض عروق ناشی از استرس، فرآیند مهم «رگ‌گیری» را نیز تسهیل می‌کند؛ موضوعی که در ادامه به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد.

افزایش سرعت سرم و مایع دریافتی

یکی از حیاتی‌ترین جنبه‌های سرم‌تراپی، تنظیم دقیق سرعت جریان مایع است. این سرعت نه تنها بر مدت زمان تزریق تأثیر می‌گذارد، بلکه مستقیماً با ایمنی و اثربخشی درمان در ارتباط است. سرعت نامناسب می‌تواند منجر به عوارض جدی یا عدم دریافت دوز صحیح دارو شود.

سرعت سرم چقدر باشد؟ تنظیم سرعت سرم متناسب با مدت زمان تزریق سرم در منزل می‌تواند از افزایش مایع دریافتی سرم جلوگیری کند. در ادامه به علائم، علل و راه‌های پیشگیری از بروز افزایش مایع دریافتی می‌پردازیم.

• علائم افزایش مایع دریافتی
• احساس ناراحتی
• برجسته شدن سیاهرگ جاگولار
• دیسترس تنفسی
• افزایش فشار خون
• صدای کراکل در سمع ریه
• افزایش intake نسبت به output
• علل احتمالی افزایش سرعت سرم

برای اینکه بدانیم چرا سرعت سرم افزایش یافته باید سه عامل مهم را بررسی کرد.

1. اشتباه در محاسبه مایعات دریافتی بیمار
2. خراب بودن roller clamp
3. افزایش سرعت جریان

در صورتی که سرعت سرم به درستی تنظیم نشده باشد و منجر به افزایش مایع دریافتی به بیمار شود باید اقدامات لازم به شرح زیر توسط پرستار مسئول انجام گیرد.

1. بالا بردن سر تخت
2. تجویز اکسیژن
3. کاهش سرعت جریان مایع ولی سرم را قطع نکنید
4. اطلاع به پزشک
5. تجویز دارو‌هایی مثل فورازماید طبق دستور پزشک
6. ثبت مشاهدات و اقدامات در گزارش پرستاری

چگونگی میزان سرعت در سرم و مدت زمان تزریق سرم را اندازه گیری کنیم؟

برای تنظیم سرعت سرم باید فاکتورهای به نوع ست انفوزیون و مقدار و نوع مایع و دستور پزشک در منزل توجه کرد. تنظیم سرعت سرم به صورت دستی با شمارش تعداد قطراتی که در هر دقیقه از محفظه قطره (Drip Chamber) ست سرم عبور می‌کند، انجام می‌شود. برای این کار، ابتدا باید با دو نوع اصلی ست تزریق آشنا شد:

1. طبق فرمول ۶۰ × ساعت انفوزیون ÷  فاکتورقطره × حجم کل مایع = قطره / دقیقه
2. ست سرم معمولی یا ماکروست‌ها قطره‌ ساز می‌تواند تعداد 10، 15 و 20 قطره و میکروست‌ها قطره‌ساز حدود ۶۰ قطره در دقیقه را می‌تواند عبور دهد. دقت کنید که توسط کارخانه بر روی بسته‌بندی ست سرم تعداد قطره درج می‌شود. در ادامه جدولی شامل دو روش محاسبه مدت زمان تزریق سرم و سرعت سرم با مثال آورده شده است.
3. درصورتی‌که فاکتور قطره ۱۵ در نظر گرفته شود، استفاده از روش سریع قطره ماکروست/دقیقه =
4. حجم سرم به دقیقه/۴ × زمان به ساعت ۱۰۰۰ × ۱۵ ÷ ۸ ×۶۰ = ۱۵۰۰۰ ÷ ۴۸۰ = ۳۱ drops/min
5. درصورتی‌که فاکتور قطره ۶۰ در نظر گرفته شود، استفاده از روش سریع قطره میکروست/دقیقه =
6. حجم به cc / زمان به ساعت   ۱۰۰۰ × ۶۰ ÷ ۸ × ۶۰ = ۱۰۰۰ ÷ ۸ = ۱۲۵ drops/min

• ست سرم معمولی (Macroset): این ست‌ها برای تزریق حجم‌های بالا استفاده می‌شوند و معمولاً قطره‌های بزرگ‌تری تولید می‌کنند. فاکتور قطره (تعداد قطرات در هر میلی‌لیتر) در این ست‌ها معمولاً 10، 15 یا 20 قطره بر میلی‌لیتر (gtt/mL) است. این عدد همیشه روی بسته‌بندی ست سرم درج شده است.
• میکروست (Microset): این ست‌ها برای تزریق‌های دقیق با حجم کم، به‌ویژه در کودکان و برای داروهای حساس، به کار می‌روند. فاکتور قطره استاندارد در میکروست‌ها 60 قطره بر میلی‌لیتر (gtt/mL) است.

جدول راهنمای تنظیم سرعت سرم

برای تسهیل کار و کاهش خطای محاسباتی، جدول زیر می‌تواند به عنوان یک راهنمای سریع مورد استفاده قرار گیرد. این جدول تعداد قطرات در دقیقه را برای سناریوهای رایج نمایش می‌دهد.

عوامل موثر بر سرعت تزریق

چه عواملی بر سرعت سرم مؤثر هستندسرعت سرم به عوامل مختلفی شامل موارد زیر بستگی دارد.

• محل قرار گرفتن کاتتر داخل وریدی
• پوزیشن عضو دارای کاتتر
• گرفتگی لوله ست انفوزیون
• وجود هوا در ست تزریق
• کم شدن فشار هوا در سطح مایع تزریقی
• گرفتگی و انسداد سر کاتتر
• ارتفاع ظرف مایع گرفتگی لوله ست انفوزیون
• وضعیت بالینی بیمار: سن، وزن، و وضعیت عملکرد قلب و کلیه‌ها از مهم‌ترین فاکتورها هستند. برای مثال، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یا کلیوی باید مایعات را با سرعت بسیار کمتری دریافت کنند تا از تجمع مایع در بدن (ادم) جلوگیری شود.
• نوع و حجم محلول: برخی محلول‌ها یا داروها باید طی یک بازه زمانی مشخص تزریق شوند تا اثربخشی مطلوب را داشته باشند یا از عوارض جانبی جلوگیری شود.
• هدف از درمان: در شرایط اورژانسی مانند شوک ناشی از خونریزی، ممکن است سرم با سرعت بسیار بالا تزریق شود تا حجم خون به سرعت بازیابی گردد. در مقابل، برای هیدراتاسیون تدریجی، سرعت بسیار کمتر خواهد بود.

همان‌طور که ریزترین علائم بارداری در هفته اول می‌توانند نشانه تغییرات مهمی در بدن باشند، در تزریق سرم هم شناخت علائم افزایش مایع دریافتی اهمیت زیادی دارد.

هدف اصلی ما در نبض اول کسب رضایت همراهانمان می باشد و همواره  می کوشیم تا با تلاش شبانه روزی  رضایت شما عزیزان را کسب نماییم.

شما هم اکنون برای دریافت خدمات تزریقات در منزل میتوانید با ما تماس بگیرید.

هنگام ایجاد وقفه در جریان مایع سرم چه اقداماتی باید انجام داد؟

1. بررسی گیره سرم و اطمینان از باز بودن آن
2. بررسی و اطمینان از عدم پیچ خوردگی ست و بسته بودن فیلتر هوا
3. بازبینی بافت اطراف سوزن برای جلوگیری از ورم، آسیب‌دیدگی رگ و نشت مایع سرم در صورت بروز هر یک از این علائم باید سوزن را از محل در آورده و در جای دیگری تزریق را انجام داد.
4. توجه از وجود ادم اطراف سوزن و اطمینان از عدم انسداد سوزن با لخته. در صورتی که ادم وجود نداشت به این معنی است سوزن توسط لخته مسدود شده که در این شرایط باید از وصل کردن سرنگ خودداری کرد و برای وارد کردن لخته به رگ هیچ فشاری ایجاد نکنید. آزاد شدن لخته با فشار باعث جایگزین شدن آن در مویرگ‌های ریه شده و منجر به ایجاد انفارکتوس ریه می‌شود.

نکات مهم پیش از تزریق سرم

سرم درمانی در صورتی که خودسرانه انجام گیرد و یا توسط فرد غیر متخصصی زده شود می‌تواند عوارض ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد. پرستاری که به بیمار سرم تزریق می‌کند باید نکاتی را رعایت کند.

• شستن و ضدعفونی دست‌ها
• سرم باید در دمای مناسب و دور از نور محافظت شود.
• ضدعفونی کردن محل ورود ست سرم در سرم‌ها و درب‌های لاستیکی ویال‌های تزریقی
• عدم فروکردن سوزن و سوراخ نمودن محفظه پلاستیکی سرم به منظور افزایش سرعت
• برای جلوگیری از ورود هوای غیر‌استریل به محلول سرم باید مانع جمع شدن محفظه پلاستیکی شد. استفاده از ست‌های سرم فیلتر‌دار به منظور حل مشکل جمع شدن محفظه پلاستیکی.
• خودداری از استفاده سرم‌هایی که تغییر رنگ داده‌اند.
• درج مشخصاتی چون زمان آغاز و اتمام سرم، ترکیبات افزوده شده به سرم، تعداد قطرات در هر دقیقه، میزان سرم در ساعت و نام پرستار تنظیم‌کننده روی سرم.

مشکلات رایج در تزریق سرم و راهکارهای عملی

حتی با بهترین برنامه‌ریزی، گاهی مشکلاتی در حین تزریق سرم رخ می‌دهد. آگاهی از این مشکلات و راهکارهای آن‌ها می‌تواند به کاهش استرس و مدیریت بهتر شرایط کمک کند.

علت کند رفتن یا متوقف شدن سرم چیست؟

اگر جریان قطرات سرم کند یا کاملاً متوقف شد، چندین علت احتمالی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد:

• مشکلات مکانیکی:
  • پیچ‌خوردگی لوله: اطمینان حاصل کنید که لوله ست سرم در هیچ نقطه‌ای تا نخورده یا زیر بدن بیمار گیر نکرده باشد.
  • بسته بودن گیره غلتکی: گیره تنظیم جریان ممکن است به طور تصادفی بسته شده باشد. آن را بررسی کنید.
  • پایین بودن کیسه سرم: کیسه سرم باید در ارتفاع مناسبی بالاتر از محل تزریق قرار گیرد تا نیروی جاذبه به جریان مایع کمک کند. اگر ارتفاع کم باشد، جریان کند می‌شود.
• مشکلات مربوط به وضعیت بیمار:
  • خم شدن مفصل: اگر آنژیوکت در نزدیکی مچ یا آرنج قرار دارد، خم شدن دست می‌تواند مسیر رگ را مسدود کرده و جریان را متوقف کند. از بیمار بخواهید دست خود را صاف نگه دارد.
• مشکلات فیزیولوژیک (مربوط به رگ):
  • لخته شدن خون در نوک آنژیوکت: گاهی یک لخته کوچک خون می‌تواند مسیر کاتتر را مسدود کند. تلاش برای باز کردن آن با فشار سرنگ اکیداً ممنوع است، زیرا ممکن است لخته را وارد جریان خون کند و منجر به آمبولی شود. در این حالت باید کادر درمان را مطلع کرد.
  • اسپاسم یا انقباض رگ: گاهی رگ در پاسخ به سرما یا تحریک، منقبض می‌شود که جریان را کند می‌کند.

رگ‌گیری دشوار: چرا رگ پیدا نمی‌شود و چه باید کرد؟

یکی از پراسترس‌ترین بخش‌های سرم‌تراپی برای بیماران، پیدا کردن یک رگ مناسب است. دلایل متعددی برای این مشکل وجود دارد:

• کم‌آبی بدن: زمانی که بدن کم‌آب است، حجم خون کاهش یافته و رگ‌ها جمع (کلاپس) می‌شوند که پیدا کردن آن‌ها را دشوار می‌سازد.
• اضطراب و ترس: استرس باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که رگ‌های سطحی را منقبض می‌کنند (وازوکانستریکشن) و آن‌ها را از دید و لمس پنهان می‌سازند.
• عوامل فیزیکی: در افراد با شاخص توده بدنی (BMI) بالا، رگ‌ها زیر لایه ضخیم‌تری از چربی قرار دارند. همچنین، در سالمندان رگ‌ها شکننده و در نوزادان بسیار باریک هستند.
• سابقه پزشکی: شیمی‌درمانی یا تزریقات مکرر قبلی می‌تواند به دیواره رگ‌ها آسیب زده و آن‌ها را برای استفاده مجدد نامناسب کند.

نشت سرم زیر پوست (اینفیلتراسیون) و برگشت خون به لوله

• اینفیلتراسیون: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که نوک آنژیوکت از داخل رگ خارج شده و مایع سرم به جای ورود به جریان خون، در بافت زیرپوستی اطراف نشت می‌کند. علائم آن شامل ورم، احساس سرما، سفتی و درد در محل تزریق است. در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً جریان سرم قطع و کادر درمان مطلع شوند.
• برگشت خون: مشاهده خون در لوله سرم معمولاً نگران‌کننده نیست و به دلایلی مانند تمام شدن مایع سرم، پایین بودن ارتفاع کیسه سرم، یا فراموشی در باز کردن گارو (تورنیکت) پس از رگ‌گیری رخ می‌دهد. با رفع این موارد، مشکل معمولاً برطرف می‌شود.

هواگیری سرم: چرا حیاتی است و چگونه انجام می‌شود؟

ورود حجم زیادی از هوا به رگ می‌تواند منجر به عارضه‌ای به نام آمبولی هوا شود که بسیار خطرناک است. به همین دلیل، قبل از اتصال ست سرم به بیمار، پرستار باید با باز کردن جریان مایع، تمام هوای موجود در لوله را خارج کند. این فرآیند «هواگیری» یا Priming نام دارد. اگرچه ورود حباب‌های بسیار کوچک هوا معمولاً بی‌خطر است، اما هواگیری صحیح یک اقدام ایمنی حیاتی و غیرقابل چشم‌پوشی است که باید توسط فرد متخصص انجام شود.

اگر سرعت سرم زیاد باشد چه می‌شود؟

تزریق مایعات با سرعتی بیش از آنچه بدن قادر به پردازش آن است، منجر به وضعیتی به نام افزایش بار حجمی مایعات (Fluid Overload) می‌شود. این وضعیت فشار زیادی بر قلب و عروق وارد می‌کند و می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علائم هشداردهنده آن عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: تنگی نفس یا احساس عدم توانایی در کشیدن نفس عمیق.
• افزایش فشار خون: بالا رفتن ناگهانی فشار خون.
• ورم (ادم): به خصوص در دست‌ها، پاها و اطراف چشم.
• برجسته شدن ورید گردن: سیاهرگ جاگولار در گردن به وضوح قابل مشاهده می‌شود.
• صداهای غیرطبیعی در ریه: در معاینه با گوشی پزشکی، صداهای کراکل (شبیه به تَرَک خوردن) شنیده می‌شود که نشانه تجمع مایع در ریه‌ها است.

خطرناک‌ترین عارضه سرعت بالای سرم، ادم ریوی است. در این حالت، مایع اضافی به کیسه‌های هوایی ریه نشت کرده و عملاً باعث «غرق شدن» بیمار در مایعات بدن خود می‌شود. این یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که نیاز به مداخله فوری دارد. این خطر، اهمیت حیاتی محاسبات دقیق سرعت سرم که در بخش ۲ توضیح داده شد را برجسته می‌کند.

خطرات تزریق خودسرانه و بدون نسخه

متأسفانه در سال‌های اخیر، گرایش به «سرم‌تراپی» برای رفع خستگی‌های جزئی یا به عنوان یک روش تقویتی عمومی افزایش یافته است. این اقدام نه تنها غیرضروری است، بلکه خطرات متعددی را نیز به همراه دارد:

• افزودن داروهای بدون نسخه: برخی مراکز درمانی یا افراد، به صورت تجربی داروهایی مانند ویتامین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها یا کورتون‌ها (مانند دگزامتازون) را به سرم اضافه می‌کنند. این کار می‌تواند منجر به واکنش‌های آلرژیک شدید، ایجاد مقاومت میکروبی به آنتی‌بیوتیک‌ها، و عوارض بلندمدت ناشی از مصرف بی‌رویه کورتون مانند پوکی استخوان، افزایش قند خون و فشار خون شود.
• فشار بر سیستم بهداشت و درمان: تقاضای بی‌رویه برای سرم، منجر به کمبود این کالای پزشکی حیاتی برای بیمارانی می‌شود که واقعاً به آن نیاز دارند. این موضوع به ایجاد بازار سیاه و افزایش هزینه‌های درمانی دامن می‌زند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که سالانه میلیون‌ها عدد سرم در چرخه توزیع کشور به صورت نامعلوم مصرف یا قاچاق می‌شود که بخشی از آن ناشی از همین تقاضای القایی و غیرضروری است.

این رفتار، یک انتخاب شخصی را به یک معضل بهداشت عمومی تبدیل می‌کند. درخواست یک سرم «تقویتی» غیرضروری، ممکن است به قیمت در دسترس نبودن همان سرم برای یک بیمار اورژانسی تمام شود.

مراقبت‌های کلیدی قبل، حین، و بعد از تزریق سرم

برای اطمینان از یک تجربه ایمن، بیماران و مراقبان می‌توانند این چک‌لیست را دنبال کنند:

• قبل از تزریق:
  • بررسی کیسه سرم: از شفاف بودن محلول، عدم وجود ذرات معلق و معتبر بودن تاریخ انقضا اطمینان حاصل کنید.
  • رعایت بهداشت: مطمئن شوید فردی که تزریق را انجام می‌دهد، دست‌های خود را شسته و از تجهیزات استریل استفاده می‌کند.
• حین تزریق:
  • نظارت بر محل تزریق: به طور مرتب محل ورود آنژیوکت را برای علائم نشت (ورم، سردی، درد) یا عفونت (قرمزی، گرما) بررسی کنید.
  • کنترل سرعت جریان: به صورت دوره‌ای به محفظه قطره نگاه کنید تا مطمئن شوید سرعت جریان با میزان تنظیم‌شده مطابقت دارد.
• بعد از تزریق:
  • فشار ملایم بر محل: پس از خارج کردن آنژیوکت، محل را با یک پد الکلی برای چند دقیقه فشار دهید تا از خونریزی یا کبودی جلوگیری شود.
  • مراقبت از محل: محل تزریق را تمیز و خشک نگه دارید و در صورت مشاهده هرگونه قرمزی یا تورم پایدار، با پزشک در منزل تماس بگیرید.

آشنایی با انواع سرم‌های تزریقی

سرم‌ها محلول‌های استریل با ترکیبات متفاوتی هستند که هر کدام برای هدف خاصی طراحی شده‌اند. شناخت انواع رایج آن‌ها به درک بهتر فرآیند درمان کمک می‌کند.

جمع بندی

اگر سرعت سرم زیاد باشد چه میشود؟ باید بین سرعت سرم و مدت زمان تزریق سرم تناسب وجود داشته باشد تا دارو با اثربخشی بالا و بدون مشکل وارد بدن بیمار گردد. در صورتی که در جریان حرکت مایع در سرم اختلالی ایجاد شود باید سرم را از لحاظ پیچ خوردگی، بسته بودن فیلتر هوا و باز بودن گیره بررسی کرد. همچنین باید از وجود ادم در اطراف بافت سوزن و عدم لخته اطمینان یافت. در این مقاله به بررسی علائم و علل احتمالی افزایش مایع دریافتی در تزریق سرم نیز پرداخته شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط تزریق زیر جلدی و آموزش آن به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

سرم بعد از چند دقیقه اثر می‌کند؟

از آنجایی که سرم مستقیماً وارد جریان خون می‌شود، اثر آن تقریباً فوری است. داروها یا مایعات تزریق‌شده در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه در سراسر بدن توزیع می‌شوند. با این حال، احساس بهبودی در بیمار ممکن است کمی بیشتر طول بکشد. برای مثال، در حالت کم‌آبی، اگرچه مایعات فوراً وارد بدن می‌شوند، اما ممکن است حدود 30 دقیقه یا بیشتر زمان ببرد تا سلول‌ها مجدداً هیدراته شوند و علائمی مانند سرگیجه و ضعف برطرف گردد.

اثر سرم چند ساعت در بدن باقی می‌ماند؟

ماندگاری اثر سرم کاملاً به نوع و ترکیبات آن بستگی دارد و یک پاسخ واحد برای همه سرم‌ها وجود ندارد.

• سرم‌های کریستالوئید (نمکی و قندی): اثر هیدراتاسیون این سرم‌ها نسبتاً کوتاه‌مدت است. بدن به سرعت تعادل مایعات خود را تنظیم کرده و مایع اضافی را از طریق کلیه‌ها دفع می‌کند. بنابراین، اثرات اصلی آن‌ها معمولاً در کمتر از 24 ساعت از بین می‌رود.
• سرم‌های مغذی (آمینو اسید و اینترالیپید): زمانی که هدف، تأمین مواد مغذی باشد، اثرات آن‌ها طولانی‌تر است. بدن این ترکیبات را برای ساخت پروتئین و تولید انرژی مصرف می‌کند و این فرآیند می‌تواند بین 4 تا 7 روز ادامه داشته باشد.

سرم باز شده تا چند ساعت قابل استفاده است؟

این یک سوال ایمنی بسیار مهم است. از لحظه‌ای که پورت ورودی یک کیسه سرم باز و ست سرم به آن متصل می‌شود، استریل بودن آن به خطر می‌افتد و به یک محیط بالقوه برای رشد باکتری‌ها تبدیل می‌شود.

• در محیط بیمارستانی: پروتکل‌های کنترل عفونت به صراحت بیان می‌کنند که یک کیسه سرم باید حداکثر ظرف 24 ساعت پس از باز شدن مصرف یا دور ریخته شود.
• در محیط خانه: اصل بر استفاده یک‌باره است. هرگز نباید از یک کیسه سرم باز شده برای تزریق مجدد در زمان دیگر استفاده کرد، زیرا خطر عفونت بسیار بالاست.

پرسش و پاسخ‌های متداول

آیا تزریق سرم درد دارد؟

درد اصلی مربوط به لحظه ورود سوزن به پوست است که یک سوزش کوتاه و قابل تحمل است. پس از قرار گرفتن آنژیوکت در رگ، خود فرآیند تزریق مایع نباید هیچ دردی داشته باشد. اگر در حین تزریق احساس درد، سوزش یا ناراحتی کردید، این می‌تواند نشانه نشت سرم به زیر پوست (اینفیلتراسیون) یا التهاب رگ باشد و باید فوراً به پرستار اطلاع دهید.

چه آمپول‌هایی را می‌توان داخل سرم تزریق کرد؟

طیف وسیعی از داروها از جمله ویتامین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و داروهای ضدتهوع را می‌توان به سرم اضافه کرد. با این حال، این کار اکیداً باید توسط کادر درمان و طبق نسخه پزشک انجام شود. ترکیب خودسرانه داروها می‌تواند منجر به ناسازگاری‌های شیمیایی (رسوب کردن دارو در محلول)، کاهش اثربخشی یا واکنش‌های شدید آلرژیک شود.

تفاوت تزریق سرم با آنژیوکت و اسکالپ (سوزن پروانه‌ای) چیست؟

آنژیوکت دارای یک کاتتر پلاستیکی نرم و انعطاف‌پذیر است که پس از رگ‌گیری، سوزن فلزی از داخل آن خارج شده و فقط کاتتر پلاستیکی در رگ باقی می‌ماند. این ویژگی آن را برای تزریق‌های طولانی‌مدت یا برای بیمارانی که نیاز به حرکت دارند، ایده‌آل می‌سازد. اسکالپ وین یا سوزن پروانه‌ای، یک سوزن فلزی کوتاه و سخت است که در تمام طول تزریق در رگ باقی می‌ماند و برای تزریق‌های کوتاه‌مدت و ساده مناسب‌تر است.

آیا تزریق سرم در دوران بارداری یا شیردهی مجاز است؟

بله، سرم‌تراپی در صورت وجود اندیکاسیون پزشکی، در دوران بارداری و شیردهی کاملاً ایمن و مجاز است. یکی از کاربردهای شایع آن، درمان تهوع و استفراغ شدید بارداری (هایپرامزیس گراویداروم) است که منجر به کم‌آبی شدید مادر می‌شود. مانند هر درمان دیگری، تزریق سرم در این دوران باید تحت نظر و با تجویز پزشک انجام شود.

سرم زرد رنگ چیست؟

رنگ زرد سرم معمولاً به دلیل افزودن ویتامین‌های گروه B (ب-کمپلکس) به یک محلول پایه مانند نرمال سالین است. این ویتامین‌ها به طور طبیعی رنگ زرد روشنی دارند و باعث تغییر رنگ سرم می‌شوند. این ترکیب اغلب به عنوان «سرم تقویتی» برای رفع خستگی و ضعف استفاده می‌شود.