کشنده ترین بیماری های قلبی و درمان آن ها

بیماری‌های قلبی مشکلاتی هستند که به عملکرد و ساختار قلب آسیب می‌زنند و می‌توانند به‌طور مستقیم بر خون‌رسانی به بدن تأثیر بگذارند. این بیماری‌ها می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، یا حتی سکته قلبی شوند. علائم بیماری‌های قلبی معمولاً شامل درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف عمومی، و احساس ناخوشی است. در صورت بروز این علائم، مراجعه فوری به پزشک بسیار ضروری است. بیماری‌های قلبی می‌توانند به‌طور ناگهانی یا تدریجی شروع شوند و در صورت عدم درمان به‌موقع، مشکلات جدی و خطرناکی ایجاد کنند. طبق گزارشات سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیماری‌های قلبی و عروقی عامل اصلی مرگ و میر در سطح جهانی هستند و تقریباً 32 درصد از کل مرگ‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. در ادامه، به بررسی انواع مختلف بیماری‌های قلبی پرداخته و علائم خطرناک آن‌ها را توضیح خواهیم داد، تا در صورت بروز هرکدام، بتوانید اقدامات مناسب را انجام دهید.

قلب ما، این پمپ حیاتی و شگفت‌انگیز، وظیفه‌ای بی‌وقفه و حساس را بر عهده دارد: رساندن خون و اکسیژن کافی به هر سلول از بدن. این اندام، نماد زندگی و استقامت است. متأسفانه، تهدیدهای زیادی سلامت این پمپ هوشمند را به خطر می‌اندازند، و در صدر آن‌ها، بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارند که به عنوان قاتل خاموش و اصلی در سراسر جهان شناخته می‌شوند. درک این خطرات نه برای ترس، بلکه برای کسب آگاهی و اقدام به موقع است.

چرا شناخت خطرناک ترین بیماری قلبی و عروقی اهمیت دارد؟

آمار و ارقام جهانی و ملی نشان می‌دهند که بیماری‌های قلبی و عروقی (CVDs) صرفاً یک مشکل بهداشتی نیستند، بلکه یک بحران سلامتی با ابعاد گسترده محسوب می‌شوند. شناخت این آمار، زنگ خطری جدی است که ضرورت پیشگیری و تشخیص زودهنگام را یادآور می‌شود.

بیماری‌های قلبی عروقی (CVDs) به عنوان اصلی‌ترین علت مرگ و میر در سطح جهانی شناخته می‌شوند و تقریباً یک‌سوم از کل مرگ‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. بر اساس آمار، سالانه میلیون‌ها نفر بر اثر این بیماری‌ها جان خود را از دست می‌دهند. در یک بررسی تکان‌دهنده، مشخص شد که آمار مرگ و میر ناشی از CVDs از . میلیون نفر در سال به . میلیون نفر در سال رسیده است. این رشد فزاینده، نبرد جهانی برای کنترل این بیماری‌ها و نیاز به هوشیاری عمومی را برجسته می‌سازد. اهمیت این مسئله زمانی ملموس‌تر می‌شود که بدانیم میزان تلفات ناشی از CVDs حدود برابر مجموع مرگ‌های ناشی از سل، ایدز و مالاریا در کل دنیا است.

در کشور ما، این ارقام به همان اندازه جدی هستند؛ در ایران، حدود درصد از کل مرگ و میرها به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی رخ می‌دهد.این درصد بالا نشان می‌دهد که بیماری‌های قلبی اولین علت مرگ و میر در ایران هستند و این مسئله نیازمند مداخلات جدی در سطح بهداشت عمومی است.

تحقیقات عمیق‌تر نشان می‌دهد که این بحران، ریشه‌های پیچیده‌ای دارد که فراتر از مسائل صرفاً پزشکی است. عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی، شامل BMI بالا، سطح بالای قند خون، سیگار کشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی نامناسب، حدود درصد از سال‌های عمر از دست رفته بر اثر بیماری قلبی را تشکیل می‌دهند. این یافته مهم نشان می‌دهد که اگرچه درمان‌های پیچیده (مانند جراحی‌های گران‌قیمت) نقش حیاتی دارند، اما تمرکز اصلی باید بر تغییرات رفتاری و مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون باشد؛ زیرا بخش اعظم مشکل قابل پیشگیری است.

علاوه بر عوامل داخلی، عوامل محیطی نیز در این معادله نقش دارند. قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و سرب نیز در درصد از سال‌های زندگی تعدیل‌شده با ناتوانی مرتبط با قلب نقش دارد. این موضوع نشان می‌دهد که مبارزه با بیماری‌های قلبی یک مسئولیت دو سویه است؛ هم نیازمند تلاش فردی برای اتخاذ سبک زندگی سالم و هم نیازمند مداخله دولتی برای بهبود کیفیت هوا و محیط زیست است. نادیده گرفتن این عوامل محیطی، موفقیت در کنترل بیماری‌های قلبی را کاهش خواهد داد.

انواع بیماری های قلبی

1. بیماری شریان کرونری (CHD): تنگی یا انسداد شریان‌های کرونری که خون را به قلب می‌رسانند. این بیماری می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قلب مسدود شود، که اغلب به دلیل آترواسکلروزیس یا سخت شدن شریان‌ها است.
2. آریتمی: ضربان غیرطبیعی قلب که می‌تواند باعث ضربان قلب خیلی سریع، کند، یا نامنظم شود، آریتمی قلبی نام دارد.
3. نارسایی قلبی: زمانی که قلب نمی‌تواند خون را به‌طور مؤثر به بدن پمپاژ کند، این بیماری باعث تجمع مایعات و مشکلات تنفسی می‌شود.
4. بیماری دریچه‌ای قلب: اختلالات در عملکرد دریچه‌های قلب که می‌تواند جریان خون را مختل کند.
5. کاردیومیوپاتی: بیماری عضله قلب که منجر به ضعیف شدن یا ضخیم شدن عضله قلب می‌شود.
6. پریکاردیت: التهاب غشای اطراف قلب که باعث درد در قفسه سینه و مشکل در تنفس می‌شود.
7. سکته قلبی: انسداد شریان‌های قلب که جریان خون به عضله قلب را قطع می‌کند و ممکن است باعث آسیب دائمی شود.
8. آنژین: نوعی درد قفسه سینه است که به علت کاهش جریان خون به عضله قلب ایجاد می‌شود. معمولاً به دلیل بیماری شریان کرونری رخ می‌دهد.
9. نارسایی قلب مادرزادی: نارسایی قلبی که از بدو تولد در اثر نقص در ساختار یا عملکرد قلب ایجاد می‌شود.
10. AF (فیبریلاسیون دهلیزی): ضربان قلب غیرمنظم و سریع است که خطر سکته قلبی و دیگر مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد.
11. اپتیشن (Aortic stenosis): تنگی دریچه آئورت که باعث کاهش جریان خون از قلب به بدن می‌شود.
12. DVT (ترومبوز ورید عمقی): تشکیل لخته خون در وریدهای عمقی، معمولاً در پاها، که می‌تواند منجر به آمبولی ریه شود.
13. بیماری بروگودا: یک اختلال ارثی در ریتم قلب است که می‌تواند باعث ایست قلبی ناگهانی شود.

کدام بیماری قلبی باعث مرگ میشود؟

بسیاری از اختلالات قلبی اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشوند، می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند. در این میان، برخی از بیماری‌ها به دلیل شیوع بالا، عواقب حاد و قابلیت ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر، به عنوان کشنده‌ترین عوامل مرگ و میر قلبی شناخته می‌شوند.

بیماری عروق کرونر (Coronary Artery Disease)

بیماری عروق کرونر قلب (CAD)، که اغلب به عنوان خطرناک ترین و مرگبارترین بیماری قلبی در سراسر جهان شناخته می‌شود، زیربنای اصلی بسیاری از مشکلات قلبی جدی است User Query. این بیماری در واقع یک مشکل “لوله کشی” است که قلب را درگیر می‌کند.

شریان‌های کرونر، رگ‌های حیاتی هستند که وظیفه رساندن خون، اکسیژن و مواد مغذی را مستقیماً به عضله قلب (میوکارد) بر عهده دارند. بیماری عروق کرونر زمانی رخ می‌دهد که این شریان‌ها به دلیل تجمع مواد چرب، کلسترول و سایر مواد که به صورت پلاک در دیواره داخلی رگ‌ها رسوب می‌کنند، دچار تنگی یا انسداد شوند (آترواسکلروز). این فرآیند التهاب و سخت شدن دیواره رگ‌های خونی را به دنبال دارد.

تنگی شریان‌های کرونر باعث کاهش جریان خون به عضله قلب می‌شود. در طول فعالیت بدنی یا استرس که قلب نیاز به اکسیژن بیشتری دارد، این کمبود اکسیژن خود را به صورت درد قفسه سینه یا آنژین نشان می‌دهد.متأسفانه، بیماران اغلب این احساس فشار، سنگینی یا سوزش در قفسه سینه را با سوء هاضمه یا مشکلات گوارشی اشتباه می‌گیرند و فرصت تشخیص را از دست می‌دهند. CAD نه تنها یک بیماری مستقل است، بلکه ریشه اصلی آبشار مشکلات قلبی است؛ زیرا این گرفتگی‌ها بستر اصلی برای وقوع سکته قلبی، نارسایی قلبی مزمن و آریتمی‌های ناشی از آسیب بافتی هستند. بیماری عروق کرونر انواع مختلفی دارد که باید جدی گرفته شوند:

• انسدادی: این شایع‌ترین نوع است که در آن تقریباً  تا  درصد از کل عروق بزرگ کرونری قلب دچار گرفتگی و انسداد می‌شوند.
• غیر انسدادی: در این حالت، تنگی کامل رخ نمی‌دهد، اما باریک شدن شریان کرونری، ایجاد پلاک یا نقص‌های جزئی می‌تواند جریان خون را کاهش داده و منجر به نارسایی قلبی شود.
• میکروواسکولار: در این نوع، عروق کوچک میکروسکوپیک قلب (که مسئول رساندن خون به عضله قلبی هستند) به دلیل التهاب یا ضخیم شدن دیواره‌ها تنگ می‌شوند، که در نتیجه جریان خون به عضله قلبی کاهش می‌یابد.

سکته قلبی

سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد، نتیجه مستقیم و اورژانسی بیماری عروق کرونر است. سکته قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور کامل یا قابل توجهی قطع شود و در نتیجه قلب اکسیژن کافی دریافت نکند. این قطع ناگهانی خون‌رسانی اغلب زمانی رخ می‌دهد که یک پلاک چربی در شریان کرونر پاره شده و باعث تشکیل لخته خونی می‌شود که مسیر رگ را کاملاً مسدود می‌کند.

در این شرایط، عدم درمان فوری منجر به مرگ بافتی عضله قلب در منطقه آسیب‌دیده می‌شود. هر دقیقه تأخیر در بازگرداندن جریان خون می‌تواند آسیب گسترده‌ای به قلب وارد کند، به همین دلیل در شرایط حمله قلبی حاد می‌گویند: “زمان، عضله است”. بیش از چهار پنجم مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی به دلیل سکته قلبی و سکته مغزی هستند User Query. درمان به موقع، از طریق روش‌هایی مانند آنژیوپلاستی اورژانسی، برای باز کردن سریع رگ مسدود شده و بازگرداندن جریان خون، حیاتی است و می‌تواند از عوارض خطرناک بعدی مانند نارسایی قلبی جلوگیری کند.

ایست قلبی ناگهانی و آریتمی‌های خطرناک

ایست قلبی ناگهانی (Sudden Cardiac Arrest یا SCA) یک وضعیت کاملاً متفاوت و تهدیدکننده حیات است که در آن قلب به طور ناگهانی متوقف می‌شود و توانایی پمپاژ مؤثر خون را از دست می‌دهد. برخلاف سکته قلبی که یک مشکل “لوله کشی” است، ایست قلبی ناگهانی یک مشکل “الکتریکی” است.

این وضعیت اغلب در نتیجه ریتم‌های غیرطبیعی قلب یا آریتمی رخ می‌دهد User Query. شایع‌ترین و خطرناک ترین آریتمی قلبی که منجر به ایست قلبی می‌شود، فیبریلاسیون بطنی (VF) است User Query. در فیبریلاسیون بطنی، حفره‌های پایینی قلب (بطن‌ها) که مسئول پمپاژ خون به بدن هستند، به جای انقباض منظم، فقط می‌لرزند (یا فیبریله می‌کنند) و نمی‌توانند پمپاژ موثری انجام دهند. این لرزش باعث می‌شود جریان خون به مغز و اندام‌های حیاتی فوراً قطع شود و فرد در عرض چند ثانیه هوشیاری خود را از دست بدهد. درد قفسه سینه، سرگیجه، تپش قلب نامنظم و تنگی نفس می‌توانند از علائمی باشند که درست قبل از وقوع فیبریلاسیون بطنی رخ می‌دهند. تنها راه نجات در این وضعیت، دفیبریلاسیون (شوک الکتریکی) فوری برای بازگرداندن ریتم قلب به حالت طبیعی است.

نارسایی قلبی

نارسایی قلبی (HF) یک بیماری مزمن و تدریجی است که در آن قلب نمی‌تواند خون را با قدرت کافی پمپاژ کند تا نیازهای متابولیکی بدن را تامین نماید User Query. این بیماری به معنای “ایست کامل” قلب نیست، بلکه به معنای “ضعف تدریجی” عملکرد پمپاژ است.

نارسایی قلبی اغلب مرحله نهایی و نتیجه طولانی‌مدت آسیب‌های وارده به قلب در اثر بیماری‌هایی مانند CAD (به دلیل سکته قلبی قبلی)، فشار خون بالا یا مشکلات دریچه‌ای است. قلب به دلیل فشار کاری بالا یا آسیب بافتی، دچار تغییر شکل می‌شود (ممکن است سفت، بزرگ یا ضخیم شود) و توانایی انقباض مؤثر خود را از دست می‌دهد.

اگرچه این بیماری تدریجی است، اما در موارد پیشرفته می‌تواند به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به اندام‌های حیاتی، باعث مرگ شود User Query. علائم هشداردهنده کلاسیک نارسایی قلبی شامل تنگی نفس مزمن (به ویژه هنگام فعالیت یا دراز کشیدن)، خستگی مفرط یا ضعف غیرمعمول و ورم (ادم) در پاها، مچ پا یا شکم است که ناشی از احتباس مایعات در بدن است User Query. هدف از درمان HF، مدیریت علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر از طریق داروهای قوی (مانند بتابلوکرها و مهارکننده‌های ACE) و در صورت لزوم، دستگاه‌های کمک‌کننده الکتریکی است.

7 نشانه و علائم بیماری قلبی

این علائم گاها می‌توانند به علت مسائل دیگری هم پدیدار شوند و حتما به منظور بیماری قلبی نیستند. به طور مثال، در قفسه سینه می‌تواند به دلیل بیماری‌های گوارشی یا ریوی هم رخ دهد. خستگی، سرگیجه، و تورم پاها نیز ممکن است به مشکلات دیگری مانند کم‌خونی، دیابت یا نارسایی کلیه مربوط باشند و برای تشخیص قطعی در صورتی که تکرار شدند حتما نیاز به ویزیت متخصص قلب در منزل و یا مراجعه به بیمارستان دارید تا علت درد شما تشخیص داده شود.

1. درد یا فشار در قفسه سینه: یکی از رایج‌ترین علائم بیماری‌های قلبی است. اگر این درد به مدت طولانی ادامه یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.
2. تنگی نفس: مشکلات تنفسی که ممکن است با فعالیت‌های روزمره افزایش یابد. این علامت می‌تواند نشان‌دهنده نارسایی قلبی باشد.
3. خستگی مفرط: احساس خستگی غیرعادی، حتی پس از استراحت، می‌تواند از علائم مشکلات قلبی باشد.
4. درد در قسمت‌های دیگر بدن (شانه، دست چپ یا گردن): درد ناشی از مشکلات قلبی ممکن است به سایر بخش‌های بدن نیز سرایت کند.
5. سرگیجه یا بیهوشی: احساس سرگیجه یا غش، به‌ویژه هنگام فعالیت‌های فیزیکی، باید جدی گرفته شود.
6. تورم در پاها و مچ‌ها: تجمع مایعات در بدن که معمولاً ناشی از نارسایی قلبی است.
7. حالت تهوع و تعریق زیاد: این علائم ممکن است همراه با درد قفسه سینه ظاهر شوند و نشان‌دهنده یک حمله قلبی باشند.

رایج‌ترین بیماری‌های قلبی و شیوع آن‌ها

با توجه به تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی نادرست، افزایش جمعیت سالمندان و آلودگی هوا، بیماری‌های قلبی در سال‌های اخیر بسیار شایع شدند و یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان هستند. برخی از رایج ترین آن‌ها را در جدول زیر میبینید.

آریتمی قلبی (اختلالات ریتم قلب)

آریتمی قلبی به معنای اختلال در ریتم طبیعی ضربان قلب است User Query. قلب ما برای پمپاژ مؤثر، نیاز به یک سیستم الکتریکی داخلی منظم دارد که سرعت و نظم ضربان را کنترل کند. هرگونه اشکال در این سیستم الکتریکی می‌تواند منجر به آریتمی شود.

این اختلالات ممکن است به صورت تاکی‌کاردی (ضربان سریع) یا برادی‌کاردی (ضربان آهسته) رخ دهند User Query. آریتمی در صورت عدم درمان، می‌تواند بسیار جدی و حتی کشنده باشد، چرا که سرعت‌های نامنظم و غیرعادی می‌توانند عملکرد پمپاژ قلب را مختل کنند. برای مثال، ضربان بیش از حد سریع، مانع از پر شدن کافی حفره‌های قلب با خون می‌شود، و ضربان بیش از حد کند، جریان خون ناکافی به بدن را به دنبال دارد. همچنین، برخی آریتمی‌ها مانند فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) خطر تشکیل لخته خون و به تبع آن، سکته مغزی را به شدت افزایش می‌دهند.

بیماری‌های قلبی در جوانان

اگرچه بیماری‌های قلبی در جوانان (افراد زیر  سال) به طور کلی کمتر از افراد مسن شایع هستند، اما وقوع مرگ ناگهانی در این گروه سنّی بسیار نگران‌کننده است. علل اصلی مشکلات قلبی در جوانان اغلب با افراد مسن متفاوت است و بیشتر بر نقایص ساختاری یا ژنتیکی تمرکز دارد.

در افراد جوان‌تر، علت مرگ قلبی ناگهانی معمولاً نقایص مادرزادی قلب، ناهنجاری‌های ژنتیکی در سیستم الکتریکی قلب (مانند کانالوپاتی‌ها)، یا بیماری‌های عضله قلب مانند کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک است.

با این حال، یک روند نگران‌کننده مشاهده می‌شود: حملات قلبی ناشی از گرفتگی عروق کرونر (که در گذشته مختص سنین بالاتر بود) در جوانان رو به افزایش است. دلایل این امر، افزایش شیوع عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی ناسالم، از جمله چاقی، فشار خون بالا، دیابت نوع  و مصرف دخانیات است. علاوه بر این، افزایش استرس و فشار روانی، و عوارض قلبی ناشی از بیماری‌های ویروسی مانند کووید- نیز در بالا رفتن آمار حمله‌های قلبی در جوانان بی‌تأثیر نبوده است. آگاهی و چکاپ منظم برای جوانانی که سابقه خانوادگی مرگ قلبی دارند، ضروری است.

بیماری های قلبی مادرزادی خطرناک

نقایص مادرزادی قلب (CHDs)، ناهنجاری‌ها یا نقص‌هایی هستند که ساختار، دریچه‌ها یا رگ‌های خونی قلب را درگیر می‌کنند و از بدو تولد وجود دارند User Query. این نقایص از انواع ساده تا بسیار پیچیده متغیرند.

برخی از نقایص مادرزادی شایع شامل نقص دیواره بین بطنی (VSD) و نقص دیواره بین دهلیزی (ASD) هستند که در آن‌ها یک “سوراخ” در دیواره جداکننده حفره‌های قلب وجود دارد و باعث مخلوط شدن خون اکسیژن‌دار و بدون اکسیژن می‌شود. اگرچه نقایص کوچک ممکن است خودبه‌خود بسته شوند، اما نقایص بزرگتر نیاز به جراحی ترمیمی دارند.

نقایص شدید معمولاً بلافاصله پس از تولد شناسایی می‌شوند و شامل مواردی مانند سندرم قلب چپ هیپوپلاستیک (توسعه نیافتگی بطن چپ و آئورت) یا آترزی ریوی (فقدان دریچه ریوی) هستند که نوزاد با یک محفظه کوچک پایینی یا بدون دریچه به دنیا می‌آید. برخی از نقایص ممکن است تا بزرگسالی تشخیص داده نشوند و علائم آن‌ها تنها هنگام فعالیت شدید (مانند تنگی نفس، خستگی یا غش) بروز کند. عدم درمان این نقایص می‌تواند خطر نارسایی قلبی و مرگ را در بزرگسالی افزایش دهد.

مشکلات دریچه‌ای قلب

قلب دارای چهار دریچه (میترال، آئورت، سه‌لتی، ریوی) است که مانند “دروازه‌های دقیق” عمل کرده و جریان خون را در جهت صحیح کنترل می‌کنند User Query. نارسایی دریچه قلب زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌ها به درستی باز یا بسته نشوند و جریان خون تغییر کند.

دو نوع اصلی اختلال دریچه‌ای وجود دارد:

• تنگی (Stenosis): دریچه سفت و تنگ شده و به درستی باز نمی‌شود، که جریان خون را مسدود می‌کند و قلب باید با فشار بیشتری پمپاژ کند (مثلاً تنگی دریچه آئورت).
• نارسایی یا نشتی (Regurgitation): دریچه به درستی بسته نمی‌شود و خون به حفره قبلی بازمی‌گردد، که حجم کار قلب را به شدت افزایش داده و می‌تواند به نارسایی قلبی منجر شود (مثلاً نارسایی دریچه میترال).

برای درمان مشکلات دریچه‌ای شدید، داروها معمولاً کافی نیستند و جراحی ترمیم یا تعویض دریچه تنها راه حل مؤثر است.

کاردیومیوپاتی (بیماری ماهیچه قلب)

کاردیومیوپاتی یک اصطلاح کلی به معنای بیماری عضلات قلب است. این شرایطی است که در آن عضله قلب آسیب می‌بیند (سفت، بزرگ یا ضخیم می‌شود) و توانایی پمپاژ خون را کاهش می‌دهد، که منجر به نارسایی قلبی می‌گردد. حتی اگر عروق کرونر، دریچه‌ها و سیستم الکتریکی در ابتدا سالم باشند، مشکل اصلی از خود عضله شروع می‌شود.

انواع اصلی کاردیومیوپاتی شامل موارد زیر است:

• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM): در این حالت، عضله قلب به طور غیرعادی ضخیم می‌شود. با وجود حجم زیاد، عضله توانایی انقباض مناسب را ندارد و باعث کوچک شدن حفره‌های قلب می‌شود. این شایع‌ترین علت مرگ قلبی ناگهانی غیر ضربه‌ای در جوانان است.
• کاردیومیوپاتی متسع (Dilated): عضله قلب کشیده و بزرگ می‌شود و قدرت پمپاژ آن کاهش می‌یابد.
• کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (ARVC): در این حالت (که اغلب ژنتیکی است)، بافت عضله بطن راست به مرور با بافت چربی جایگزین می‌شود و موجب بی‌نظمی‌های خطرناک ضربان قلب (آریتمی) می‌گردد.

علائم این بیماری‌ها معمولاً شامل احساس از نفس افتادن، ورم شکم و پا، سبکی سر و ریتم غیرطبیعی قلب است.

بیماری‌های قلبی در زنان

زنان به‌طور کلی نسبت به مردان در معرض خطر کمتری برای بیماری‌های قلبی قرار دارند، اما پس از یائسگی این خطر افزایش می‌یابد. بیماری شریان کرونری و نارسایی قلبی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی در زنان است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی در زنان بیشتر از مردان است، به‌ویژه در سنین بالا.

در صورتی که به خدمات سونوگرافی در منزل برای بررسی ضربان قلب جنین نیاز داشتید با متخصصان نبض اول تماس بگیرید.

راه‌های درمان و پیشگیری بیماری‌های قلبی

بیماری‌های قلبی قابل درمان و کنترل هستند، اما پیشگیری از آن‌ها اهمیت زیادی دارد. تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، ترک سیگار و کنترل استرس می‌توانند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کنند. داروهایی مانند آتورواستاتین، مسدودکننده‌های بتا، و داروهای ضد فشار خون معمولاً برای درمان تجویز می‌شوند. جراحی‌هایی مانند عمل بای‌پس قلب و تعویض دریچه قلب نیز در صورت لزوم انجام می‌شوند.

بیماری های قلبی که نیاز به عمل دارند

درمان بیماری‌های قلبی اغلب با دارو و تغییر سبک زندگی آغاز می‌شود، اما در موارد پیشرفته یا گرفتگی‌های شدید، جراحی یا نصب دستگاه‌های تخصصی حیاتی است. عمل‌های جراحی رایج برای مشکلات قلبی خطرناک شامل موارد زیر هستند:

• پیوند بای پس عروق کرونر (CABG): مسیر جایگزین برای حیات
  این عمل برای جایگزینی شریان‌های کرونر مسدود شده به کار می‌رود. در این جراحی، جراح با استفاده از یک رگ خونی سالم (که معمولاً از پا یا سینه بیمار گرفته می‌شود)، یک مسیر جدید برای دور زدن بخش مسدود شده ایجاد می‌کند. اگرچه این روش پروسه بیماری را کاملاً از بین نمی‌برد، اما گردش خون را به شدت بهبود داده و عوارض ناشی از آن، مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس، را برطرف می‌نماید.
• آنژیوپلاستی با بالون یا استنت‌گذاری
  این روش کم تهاجمی برای باز کردن گرفتگی رگ‌ها استفاده می‌شود. در شرایط سکته قلبی حاد (انفارکتوس میوکارد)، آنژیوپلاستی یک درمان اورژانسی حیاتی محسوب می‌شود تا با باز کردن سریع رگ مسدود شده و نصب استنت، جریان خون به قلب بازگردد و آسیب به عضله قلب به حداقل برسد.
• تعمیر یا تعویض دریچه‌های قلب آسیب‌دیده
  اگر مشکلات دریچه‌ای (تنگی یا نشتی) شدید باشند، داروها به تنهایی کارساز نیستند. جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه‌ها (مثلاً دریچه آئورت یا میترال) با دریچه‌های مکانیکی یا بیولوژیک انجام می‌شود. این عمل می‌تواند از طریق جراحی قلب باز یا روش‌های ترانس کاتتر (کمتر تهاجمی) انجام شود.
• نصب دستگاه‌های الکتریکی (ضربان‌ساز و دفیبریلاتور قابل کاشت)
  • ضربان‌ساز (Pacemaker): برای کسانی که دچار برادی‌کاردی (ریتم آهسته) هستند و سیستم الکتریکی طبیعی قلبشان به درستی کار نمی‌کند، پالس‌های الکتریکی ارسال می‌کند تا قلب را وادار به ضربان منظم کند.
  • دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD): این دستگاه پیشرفته‌تر، برای کنترل و پیشگیری از ایست قلبی ناگهانی ناشی از آریتمی‌های تهدید کننده زندگی (مانند فیبریلاسیون بطنی) به کار می‌رود. ICD به طور مداوم ریتم قلب را نظارت کرده و در صورت تشخیص ریتم‌های خطرناک، شوک الکتریکی وارد می‌کند.
• پیوند قلب: در موارد نارسایی شدید قلبی که آسیب به عضله قلب آنقدر زیاد است که هیچ درمان دیگری پاسخگو نیست.

علائم هشداردهنده و اورژانسی

شناخت علائم ناراحتی قلبی حیاتی است. یک درد قلبی واقعی (آنژین صدری) معمولاً پشت جناغ سینه ایجاد می‌شود، به صورت فشارنده، سنگینی یا سوزشی احساس می‌شود. این درد اغلب با فعالیت بدنی افزایش و با استراحت تخفیف می‌یابد.

کدام درد قلب خطرناک است؟

دردی که شدید باشد، بیش از چند دقیقه طول بکشد، به بازوی چپ (یا هر دو بازو)، فک، گردن یا پشت انتشار یابد، یا همراه با تنگی نفس و تعریق سرد باشد، نشان‌دهنده یک مشکل جدی مانند سکته قلبی است و نیاز به تماس فوری با اورژانس دارد. در مقابل، دردهای نقطه‌ای که با خم و راست شدن یا نفس عمیق کشیدن تشدید پیدا می‌کنند، معمولاً منشاء قلبی ندارند و مربوط به عضلات یا ریه‌ها هستند.

علائم غیر معمول (سکته خاموش در گروه‌های پرخطر):

بسیاری از بیماران، به ویژه در گروه‌های خاص، علائم کلاسیک درد قفسه سینه را تجربه نمی‌کنند. آگاهی از این علائم غیرمعمول می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند:

1. زنان: زنان ممکن است نشانه‌هایی متفاوت نسبت به مردان تجربه کنند، که همین موضوع گاهی باعث تأخیر در تشخیص می‌شود. علائم در زنان ممکن است شامل درد در گردن، فک، شانه‌ها، بازو (به خصوص بازوی چپ) یا پشت باشد. علاوه بر این، تهوع، استفراغ، درد در ناحیه فوقانی شکم، یا خستگی و ضعف شدید ناگهانی نیز در زنان شایع است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی نیز خطر حمله قلبی را در این گروه افزایش می‌دهد.
2. بیماران دیابتی و سالمندان: در این گروه‌ها، به دلیل یک عارضه جانبی دیابت به نام نوروپاتی (آسیب عصبی)، ممکن است اعصاب مرتبط با قلب آسیب دیده باشند و سیگنال‌های درد به درستی به مغز نرسند. این وضعیت به “سکته قلبی خاموش” معروف است. علائم هشداردهنده در آن‌ها اغلب محدود به ضعف شدید ناگهانی، تعریق سرد، سبکی سر یا تنگی نفس شدید و غیرقابل توضیح است. در چنین مواردی، باید نسبت به هرگونه تغییر ناگهانی در وضعیت سلامتی بیمار، حتی اگر خفیف باشد، هوشیار بود.

پیشگیری و مدیریت عوامل خطرساز

پیشگیری، کلید اصلی در جلوگیری از بیماری‌های قلبی است. با توجه به اینکه  درصد مشکلات قلبی ناشی از عوامل قابل کنترل هستند، می‌توان با مدیریت فعال عوامل خطرساز، خطر ابتلا به این بیماری‌های کشنده را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

• کنترل بیماری‌های مزمن:
  • کنترل فشار خون بالا (هایپرتنشن): فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب‌رسان به دیواره رگ‌ها و عضله قلب است. کنترل دقیق آن با داروهایی مانند انالاپریل یا لوزارتان حیاتی است.
  • مدیریت کلسترول بالا و دیابت: کلسترول بالا عامل اصلی تشکیل پلاک و دیابت عامل اصلی آسیب عروق و اعصاب (سکته خاموش) است. مدیریت دقیق قند خون و استفاده از داروهای کاهنده چربی خون مانند آتورواستاتین، ضروری است.
• تغییرات سبک زندگی:
  • ترک استعمال دخانیات: سیگار کشیدن یکی از قوی‌ترین عوامل خطر است و ترک آن باید در اولویت قرار گیرد.
  • فعالیت بدنی منظم: انجام فعالیت بدنی منظم، حداقل  تا  دقیقه در روز، به حفظ وزن مناسب و بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند User Query.
  • رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات بیشتر، کاهش مصرف نمک (برای کنترل فشار خون) و محدود کردن چربی‌های اشباع شده و قندها، نقش مهمی در سلامت قلب دارد User Query.
• مدیریت استرس و خواب کافی: استرس شدید و مزمن می‌تواند بر سلامت قلب تأثیر منفی بگذارد؛ لذا، مدیریت مؤثر استرس و تضمین خواب کافی از اقدامات پیشگیرانه مهم محسوب می‌شوند User Query.

سوالات متداول درباره بیماری های قلبی:

آیا سیاهی رفتن چشم و سرگیجه ربطی به بیماری قلبی دارد؟

بله، سیاهی رفتن چشم و سرگیجه می‌تواند از علائم مشکلات قلبی مانند آریتمی یا نارسایی قلبی باشد.

تاثیر سیگار بر بیماری‌های قلبی چیست؟

سیگار باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود، زیرا به عروق آسیب می‌زند و فشار خون را افزایش می‌دهد.

سوزن سوزن شدن دست چپ به چه علتی است؟

اگر سوزن سوزن شدن دست چپ به طور موقت و بدون علائم شدید دیگر باشد، ممکن است ناشی از فشار گذرا به عصب یا قرارگیری در یک موقعیت نامناسب باشد. با این حال، اگر این حالت به صورت مداوم یا همراه با درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف یا سایر علائم غیرعادی باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانه‌ای از مشکلات قلبی یا عروقی، سکته مغزی یا مشکلات جدی دیگر باشد که نیاز به ارزیابی فوری دارند.

آلودگی هوا چه تاثیری بر بیماری‌های قلبی دارد؟

آلودگی هوا می‌تواند به تشدید بیماری‌های قلبی کمک کند و خطر حملات قلبی را افزایش دهد. ذرات معلق ریز PM2.5 و گازهای آلاینده مانند ازن باعث افزایش التهاب در رگ‌ها شده که منجر به افزایش سطح آترواسکروزیس و انسداد شریان‌های قلبی می‌شود. همچنین باعث افزایش فشار خون هم می‌شود.

برای جلوگیری از بدتر شدن بیماری قلبی چه نکاتی را رعایت کنیم؟

رعایت یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، ترک سیگار، و کنترل استرس از جمله نکات مهم برای مدیریت بیماری‌های قلبی است.

علائم بیماری‌های قلبی می‌توانند بسیار جزئی و متنوع باشند. همچنین بسیاری از علائمی که دارید ممکن است به دلیل استرس و اضطراب و یا بیماری های دیگر باشد و ربطی به بیماری قلبی نداشته باشد. بهترین کار این است که در صورتی که این علائم را در خود یا نزدیکان خود مشاهده کردید به متخصص مراجعه کنید و یا درخواست تست نوار قلب در منزل را از تیم نبض اول دهید. کلیه خدمات ما به صورت شبانه روزی و فوری برای تمام ساکنین تهران و کرج انجام می‌شوند و در صورتی که نیاز به ویزیت پزشک در خانه داشتید، این خدمات برای شما انجام می‌شود.

آیا هر نوع درد قفسه سینه نشان‌دهنده بیماری قلبی است؟

خیر. درد قفسه سینه می‌تواند منشاء غیرقلبی داشته باشد، از جمله مشکلات گوارشی (مانند سوءهاضمه یا رفلاکس)، مشکلات عضلانی-اسکلتی، یا بیماری‌های ریوی. درد قلبی واقعی (آنژین) معمولاً به صورت فشار، سنگینی یا تنگی در پشت جناغ سینه احساس می‌شود، نه یک درد تیز و نقطه‌ای. اگر درد با فعالیت افزایش و با استراحت کاهش یابد و به بازو یا فک انتشار یابد، احتمال قلبی بودن آن بالاست.

تفاوت بین سکته قلبی و ایست قلبی ناگهانی چیست؟

سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد) یک مشکل “جریان خون” است که در آن انسداد رگ کرونر باعث مرگ بخشی از عضله قلب می‌شود سکته قلبی. اما ایست قلبی ناگهانی (SCA) یک مشکل “الکتریکی” است که باعث می‌شود قلب به دلیل آریتمی‌های خطرناک (مانند فیبریلاسیون بطنی) به طور ناگهانی پمپاژ را متوقف کند ایست قلبی ناگهانی. SCA اغلب می‌تواند در نتیجه یک سکته قلبی یا بیماری‌های ساختاری دیگر رخ دهد.

آیا نارسایی قلبی قابل درمان است؟

نارسایی قلبی (Heart Failure) یک بیماری مزمن است که در حال حاضر درمان قطعی برای بازگرداندن کامل عملکرد قلب وجود ندارد. با این حال، می‌توان آن را با ترکیبی از داروها (مانند مهارکننده‌های ACE، بتابلوکرها و دیورتیک‌ها) و در برخی موارد با نصب دستگاه‌های تخصصی (مانند CRT)، به خوبی مدیریت کرد. این مدیریت صحیح می‌تواند علائم بیمار را کاهش داده، کیفیت زندگی او را بهبود بخشد و طول عمر او را افزایش دهد.

آیا داروهای درمانی برای مشکلات دریچه‌ای قلب وجود دارد؟

درمان مشکلات دریچه‌ای قلب، به خصوص در موارد شدید تنگی یا نارسایی (مانند دریچه آئورت)، معمولاً تنها با داروها به طور کامل برطرف نمی‌شود. داروها ممکن است علائم را کنترل کنند، اما اگر دریچه به طور جدی آسیب دیده باشد و قلب را تحت فشار قرار دهد، تنها راه حل مؤثر و دائمی، جراحی ترمیم یا تعویض دریچه است.

علائم سکته قلبی در زنان چه تفاوت‌هایی با مردان دارد؟

زنان اغلب علائم “غیرکلاسیک” را تجربه می‌کنند. در حالی که درد قفسه سینه شایع‌ترین علامت باقی می‌ماند، زنان ممکن است علائمی مانند تنگی نفس بدون درد سینه، تهوع، استفراغ، یا درد مبهم در گردن، فک، پشت یا بالای شکم را تجربه کنند. همچنین، خستگی و ضعف شدید ناگهانی نیز در زنان شایع‌تر از مردان است و باید جدی گرفته شود.

نحوه تشخیص افتادگی دریچه قلب (پرولاپس میترال) چیست و آیا خطرناک است؟

افتادگی دریچه میترال (MVP) زمانی رخ می‌دهد که فلپ‌های دریچه میترال کمی به داخل دهلیز چپ برجسته شوند. این وضعیت معمولاً با معاینه فیزیکی و تأیید نهایی از طریق اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب) تشخیص داده می‌شود. در اکثر افراد، MVP یک وضعیت بی‌خطر است و هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما در موارد نادر می‌تواند منجر به نارسایی دریچه و نیاز به پیگیری تخصصی داشته باشد.

آیا آنژیوپلاستی بهتر از جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) است؟

انتخاب بین آنژیوپلاستی (استنت‌گذاری) و جراحی بای پس (CABG) بستگی به شرایط بیمار و پیچیدگی گرفتگی‌ها دارد. آنژیوپلاستی یک روش کم تهاجمی است که معمولاً برای گرفتگی‌های کمتر یا در شرایط اورژانسی سکته قلبی به کار می‌رود. اما در مواردی که چندین رگ اصلی به طور گسترده یا پیچیده دچار گرفتگی شده باشند (به ویژه در بیماران دیابتی)، جراحی بای پس ممکن است نتایج طولانی‌مدت و بقای بهتری را ارائه دهد. تشخیص نهایی بر عهده تیم متخصص قلب است.