همه چیز درباره آریتمی قلبی | آیا قابل کنترل است؟

آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی به اختلال در ریتم قلب گفته میشود که باعث ضربان غیرعادی قلب میشود. این بیماری ممکن است موجب تپش قلب تند، کند یا نامنظم شود. در حالت عادی، قلب باید ضربانهای منظم و هماهنگ داشته باشد که به آن ریتم سینوسی میگویند، اما در آریتمی این ریتم به هم میخورد. این اختلال ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد و حتی در برخی موارد خطرناک باشد.
انواع آریتمی قلبی
آریتمیها انواع مختلفی دارند که به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
- آریتمیهای تاکیکاردیک: در این حالت ضربان قلب سریعتر از حالت طبیعی است (بیشتر از 100 ضربه در دقیقه).
- آریتمیهای برادیکاردیک: در این نوع ضربان قلب کندتر از حالت طبیعی است (کمتر از 60 ضربه در دقیقه). علاوه بر این، آریتمیها میتوانند به دستههای فرعی مانند فلیتر (فیبریلاسیون) دهلیزی، تاکیکاردی دَهلیزی، یا فِبریلاسیون بطنی تقسیم شوند که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند.
آریتمیهای تاکیکاردیک (ضربان قلب سریع) معمولاً خطرناکتر از آریتمیهای برادیکاردیک (ضربان قلب کند) در نظر گرفته میشوند، بهویژه اگر ضربان قلب خیلی سریع باشد و قلب نتواند بهدرستی خون را پمپاژ کند.
در آریتمیهای تاکیکاردیک، ضربان قلب میتواند به سرعت بسیار بالا (بیش از ۱۲۰ ضربه در دقیقه) برسد که باعث کاهش کارایی قلب در پمپاژ خون میشود و ممکن است منجر به کمبود اکسیژن در اندامهای حیاتی بدن مانند مغز و قلب شود. اگر آریتمی تاکیکاردیک به مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است به مشکلات جدی مانند نارسایی قلبی، سکته قلبی یا حتی ایست قلبی منجر شود. در برخی از موارد، آریتمیهای تاکیکاردیک میتوانند به فیبریلاسیون بطنی (یک نوع آریتمی بسیار خطرناک) تبدیل شوند که تهدیدی جدی برای زندگی است.
از سوی دیگر، آریتمیهای برادیکاردیک زمانی که ضربان قلب زیر ۶۰ ضربه در دقیقه میرود، ممکن است برای برخی افراد خطرناک نباشد، مخصوصاً در افرادی که بهطور طبیعی قلبی آرام دارند (مثل ورزشکاران). اما اگر ضربان قلب به اندازهای کاهش یابد که موجب اختلال در پمپاژ خون و تأمین اکسیژن برای اندامهای حیاتی شود، این حالت میتواند منجر به سرگیجه، غمگیختگی، غمخوردگی و در موارد شدیدتر به ایست قلبی منجر شود.
در نهایت، خطرناک بودن آریتمیها به عواملی مانند نوع آریتمی، مدت زمان وقوع، وضعیت سلامت عمومی فرد و وجود بیماریهای زمینهای بستگی دارد. هر دو نوع آریتمی، در صورت بروز و ادامهدار بودن، نیاز به ارزیابی و درمان پزشکی دارند.
برای افرادی که ممکن است از آریتمی رنج ببرند، خدمات ویزیت پزشک قلب و عروق در منزل، نوار قلب در منزل و اکو قلب در منزل توسط نبض اول میتواند به شناسایی و درمان به موقع کمک کند.
چه کسانی ممکن است به آریتمی قلبی مبتلا شوند؟
آریتمی قلبی یکی از بیماریهای قلبی است که میتواند در هر دو جنس مرد و زن رخ دهد، اما برخی مطالعات نشان دادهاند که در برخی شرایط، این بیماری در زنان بیشتر مشاهده میشود.
آریتمی قلبی در زنان یا مردان بیشتر است؟
مطابق با دادههای موجود، برخی از آمارها نشان میدهند که آریتمیهای قلبی در زنان بیشتر از مردان دیده میشود، بهویژه فیبریلاسیون دهلیزی (atrial fibrillation یا AF)، که رایجترین نوع آریتمی است.
فیبریلاسیون دهلیزی در زنان بهطور کلی در سنین بالاتر بیشتر دیده میشود. مطالعات نشان میدهند که زنان بهطور طبیعی در معرض خطر بالاتری از ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هستند، بهویژه پس از یائسگی. این احتمال در زنان بهطور خاص در سنین بالاتر بیشتر میشود.
در مورد دیگر انواع آریتمیها مانند تاکیکاردیهای دهلیزی و برادیکاردی، تفاوتهای چشمگیری بین زنان و مردان مشاهده نمیشود. در صورت مشاهده هرکدام از علائم آریتمی به پزشک مراجعه کنید و در صورت حاد بودن آن تست نوار قلب در منزل را انجام دهید.
گروه سنی مبتلا به آریتمی قلبی
آریتمیهای قلبی میتوانند در هر گروه سنی رخ دهند، اما بیشترین شیوع این بیماریها در افراد مسنتر (معمولاً بالای ۶۵ سال) مشاهده میشود.
طبق گزارشهای American Heart Association (AHA) و دیگر منابع معتبر، فیبریلاسیون دهلیزی یکی از شایعترین انواع آریتمی در افراد بالای ۶۵ سال است و این اختلال با افزایش سن شایعتر میشود.
در سنین جوانی، آریتمیهای قلبی کمتر رایج هستند، اما ممکن است در افرادی که دارای بیماریهای زمینهای خاص یا مشکلات ژنتیکی هستند، مشاهده شوند.
فیبریلاسیون دهلیزی:
بر اساس گزارش American Heart Association (AHA) در سال 2020، تقریباً ۲.۷ میلیون آمریکایی از فیبریلاسیون دهلیزی رنج میبرند، و پیشبینی میشود که این تعداد تا سال ۲۰۶۰ به بیش از ۱۲ میلیون نفر برسد.
زنان معمولاً ۵۰٪ بیشتر از مردان احتمال ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را دارند، بهویژه در سنین بالاتر.
آریتمیهای دیگر:
بر اساس مطالعهای منتشر شده در موسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH)، تاکیکاردی دهلیزی و برادیکاردی در مردان و زنان به طور مشابه رخ میدهند، اما شدت آنها در زنان ممکن است متفاوت باشد.
گروه سنی:
طبق گزارش CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها)، آریتمیها و بهویژه فیبریلاسیون دهلیزی در افراد بالای ۶۵ سال شایعتر است. شیوع این نوع آریتمی در افراد ۶۵ سال به بالا حدود ۹٪ است.
به طور کلی، آریتمیهای قلبی در زنان بهویژه بعد از یائسگی شایعتر از مردان هستند، بهویژه فیبریلاسیون دهلیزی. از نظر گروه سنی، افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از دیگر گروهها به آریتمی مبتلا میشوند، بهویژه در شرایطی که بیماریهای قلبی یا فشار خون بالا وجود داشته باشد.
علائم آریتمی قلبی چیست؟ و علائم آریتمی قلبی در زنان
علائم آریتمی قلبی میتواند شامل تپش قلب، سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه و حتی غش کردن باشد. در برخی موارد، آریتمی ممکن است بدون علامت باشد و فرد متوجه آن نشود. در زنان، علائم ممکن است متفاوت باشد و شامل خستگی غیرعادی، تپش قلب شدید، یا حتی احساس اضطراب و نگرانی باشد. به همین دلیل، شناسایی دقیق علائم آریتمی در زنان اهمیت ویژهای دارد.
داروی آریتمی قلبی چیست؟
داروهایی که برای درمان آریتمی قلبی تجویز میشوند، به تنظیم ضربان قلب کمک میکنند. این داروها معمولاً شامل مسدودکنندههای بتا، داروهای ضد آریتمی، و داروهای رقیقکننده خون برای جلوگیری از تشکیل لخته خون هستند. بسته به نوع آریتمی، پزشک داروهای متفاوتی تجویز میکند. داروهای ضد آریتمی به طور خاص بر روی فعالیت الکتریکی قلب تأثیر میگذارند و آن را بهبود میبخشند. عملکرد قلب تحت تأثیر سیگنالهای الکتریکی است که از طریق سیستم هدایت قلب منتقل میشوند. این داروها به نحوه انتقال این سیگنالها در قلب تغییراتی ایجاد میکنند که باعث میشود ضربان قلب به وضعیت طبیعی یا بهینه برگردد. در واقع، این داروها روی مراحل مختلف پتانسیل عمل (electrical action potential) سلولهای قلب تأثیر میگذارند.
کلاس I (مسدودکنندههای کانال سدیم):
این داروها با مسدود کردن کانالهای سدیم در سلولهای قلب، سرعت انتقال سیگنالهای الکتریکی را کاهش میدهند. این داروها به کاهش تحریکپذیری سلولهای قلب و کنترل ضربان قلب کمک میکنند.
مثالها:
- فلیکاییناید (Flecainide)
- کینیدین (Quinidine)
- پروپافنون (Propafenone)
کلاس II (مسدودکنندههای بتا):
داروهای این کلاس با مسدود کردن گیرندههای بتا در قلب، باعث کاهش اثرات هورمونهای استرس (مثل آدرنالین) میشوند و در نتیجه ضربان قلب را کاهش میدهند. این داروها برای کنترل آریتمیهای ناشی از استرس و فعالیتهای فیزیکی مفیدند.
مثالها:
- متوپرولول (Metoprolol)
- آتِنُلول (Atenolol)
کلاس III (مسدودکنندههای کانال پتاسیم):
داروهای کلاس III با مسدود کردن کانالهای پتاسیم، مدت زمان فاز ریکاوری (بازگشت به وضعیت طبیعی) سلولهای قلب را افزایش میدهند و بنابراین از بروز آریتمیهای جدید جلوگیری میکنند. این داروها معمولاً برای درمان آریتمیهای پیچیدهتر و مقاومتر استفاده میشوند.
مثالها:
- آمیودارون (Amiodarone)
- سوتالول (Sotalol)
- دوفتِلیدید (Dofetilide)
کلاس IV (مسدودکنندههای کانال کلسیم):
داروهای کلاس IV با مسدود کردن کانالهای کلسیم، باعث کاهش سرعت انتقال سیگنالهای الکتریکی در قلب میشوند و به طور خاص در آریتمیهای ناشی از تحریکات دهلیزی (مثل فیبریلاسیون دهلیزی) مؤثرند. این داروها میتوانند ضربان قلب را کاهش دهند و از بروز تپشهای غیرطبیعی جلوگیری کنند.
مثالها:
- وراپامیل (Verapamil)
- دیلتیازم (Diltiazem)
تمامی این داروها لازم است که پس از انجام آزمایش های لازم و با تشخیص پزشک تجویز شوند و نام بردن آنها در این مطلب صرفا برای اطلاع رسانی است. با توجه به شرایط هر بیمار، تجویزی که متخصص قلب و عروق برای او دارد متفاوت خواهد بود.
آیا آریتمی قلبی درمان دارد؟ چطور میتوان آن را کنترل کرد؟
بله، آریتمی قلبی قابل درمان است و میتوان آن را کنترل کرد. درمانها معمولاً شامل مصرف دارو، روشهای الکتروفیزیولوژیک مانند شوک قلبی (Cardioversion) یا کاشت دستگاه ضربانساز (پیسمیکر) و در موارد شدیدتر کاشت دفیبریلاتور داخلی قلبی (ICD) میشود. برای کنترل آریتمی، لازم است بیمار به طور منظم تحت نظر پزشک باشد و در صورت لزوم از نوار قلب یا اکو قلب در منزل استفاده شود.
آیا از ابتلا به آریتمی قلبی میتوان پیشگیری کرد؟
پیشگیری از آریتمی قلبی به پیشگیری از بیماریهای زمینهای مانند فشار خون بالا، دیابت، و بیماریهای قلبی بستگی دارد. داشتن یک سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم، ترک سیگار و کاهش استرس میتواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
آیا آریتمی قلبی ارثی است؟
بعضی از انواع آریتمیها به طور ژنتیکی منتقل میشوند. بیماریهایی مانند سندرم QT طولانی، که یک نوع اختلال در تنظیم ضربان قلب است، میتوانند ارثی باشند. در صورتی که اعضای خانواده شما به آریتمی قلبی مبتلا باشند، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بررسیهای لازم صورت گیرد.
دلایل ابتلا به آریتمی قلبی چیست؟
دلایل مختلفی برای آریتمی وجود دارد، از جمله بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، بیماریهای تیروئید، استرس، مصرف الکل یا کافئین زیاد، مصرف داروهای خاص و حتی عوامل ژنتیکی. در بسیاری از موارد، ترکیبی از عوامل مختلف باعث ابتلا به آریتمی میشود. شرایط محیطی مانند محل زندگی و آلودگی هوا میتوانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت قلب داشته باشند و در برخی موارد میتوانند خطر ابتلا به آریتمی قلبی را افزایش دهند. در واقع، تحقیقات علمی نشان دادهاند که محیط زیست و آلودگی هوا میتوانند از عوامل خطر برای بروز آریتمیهای قلبی باشند.
تأثیر آلودگی هوا بر آریتمی قلبی
آلودگی هوا یکی از عوامل محیطی شناختهشده است که میتواند بر سلامت قلب و عروق تأثیر منفی بگذارد. ترکیبات مضر موجود در هوا، مانند ذرات معلق (PM2.5)، گازهای سمی مانند اکسیدهای نیتروژن (NOx) و گاز دیاکسید گوگرد (SO2) و همچنین ازن میتوانند با آسیب به رگهای خونی، افزایش التهاب و تغییر در فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن، احتمال بروز آریتمیهای قلبی را افزایش دهند.
مطالعات و آمار علمی:
بر اساس مطالعات متعدد، ارتباط مستقیمی بین آلودگی هوا و بروز آریتمی قلبی وجود دارد:
مطالعهای در چین نشان داده است که آلایندههای هوایی میتوانند خطر آریتمیهای قلبی را در افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی افزایش دهند.
مطالعهای در ایالات متحده که در American Heart Association منتشر شده است، بیان میکند که آلودگی هوا میتواند موجب افزایش احتمال بروز فیبریلاسیون دهلیزی (AF) و تاکیکاردیهای دهلیزی شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار تپش قلب نامنظم، سرگیجه، غش، یا درد قفسه سینه شدید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائم آریتمی قلبی شما ادامهدار بود یا تغییرات جدیدی در ضربان قلب خود احساس کردید، باید برای ارزیابی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. نبض اول خدمات ویزیت پزشک قلب و عروق در منزل را برای شما در نظر دارد که میتوانید از آن بهرهمند شوید.
آیا آریتمی قلبی کشنده است؟
آریتمی قلبی میتواند در برخی موارد کشنده باشد، به ویژه اگر منجر به فیبریلاسیون بطنی یا ایست قلبی شود. این نوع آریتمیها میتوانند باعث توقف ضربان قلب شوند و نیاز به درمان فوری داشته باشند. با این حال، بیشتر انواع آریتمیها قابل کنترل هستند و خطرناک نیستند اگر به موقع درمان شوند.
عمر متوسط افراد مبتلا به آریتمی قلبی چقدر است؟
عمر متوسط افراد مبتلا به آریتمی قلبی به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. اگر بیماری به درستی کنترل شود و بیمار از داروها و درمانهای لازم استفاده کند، میتواند عمر طبیعی داشته باشد. با این حال، در موارد شدیدتر، آریتمی میتواند به بیماریهای قلبی دیگری منجر شود که نیاز به مراقبت ویژه دارند.
آیا علت تپش قلب تند و نامنظم آریتمی قلبی است؟
تپش قلب تند و نامنظم میتواند ناشی از آریتمی قلبی باشد، اما همیشه اینطور نیست. سایر مشکلات قلبی یا حتی اضطراب و استرس شدید نیز میتوانند باعث تپش قلب شوند. بنابراین، اگر تپش قلب غیرطبیعی تجربه میکنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.
فرق آریتمی قلبی با دیگر بیماریهای قلبی چیست؟
آریتمی قلبی برخلاف بیماریهای قلبی دیگر، به اختلال در ریتم قلب مربوط میشود. در بیماریهای قلبی مانند حمله قلبی یا نارسایی قلبی، معمولاً ساختار قلب آسیب میبیند. در حالی که آریتمیها بیشتر به عملکرد غیرطبیعی قلب در مورد ضربانهای آن ارتباط دارند.
آیا افرادی که آریتمی قلبی دارند میتوانند ورزشهای سنگین انجام دهند؟
افرادی که آریتمی قلبی دارند باید با احتیاط ورزش کنند. در بعضی موارد، ورزشهای سنگین میتواند باعث تشدید آریتمی شود. برای تشخیص دقیقتر و تعیین نوع فعالیت ورزشی مناسب، مشاوره با پزشک متخصص قلب و عروق ضروری است. خدمات پزشکی در منزل توسط نبض اول، میتواند به شما کمک کند تا برنامه ورزشی ایمن و متناسب با شرایط قلبیتان را تدوین کنید.
آیا استفاده از استروئید باعث ابتلا به آریتمی قلبی میشود؟
استروئیدها میتوانند به افزایش ضربان قلب و بروز آریتمیها منجر شوند. بنابراین، افرادی که از استروئیدها استفاده میکنند باید تحت نظر پزشک قرار گیرند. اگر پس از مصرف استروئیدها دچار علائم آریتمی شدید، باید سریعاً با پزشک مشورت کنید. آمپولهای هورمونی و استروئیدها میتوانند با تأثیر بر سیستمهای مختلف بدن، از جمله سیستم قلبی-عروقی، موجب بروز آریتمیهای قلبی شوند. این داروها به ویژه در دوزهای بالا یا استفاده طولانیمدت میتوانند بر عملکرد قلب تأثیرگذار باشند.
- افزایش فشار خون: استروئیدها میتوانند باعث احتباس سدیم و آب در بدن شوند که منجر به افزایش حجم خون و در نتیجه افزایش فشار خون میشود. فشار خون بالا، به ویژه در دراز مدت، میتواند بر ساختار و عملکرد قلب تأثیر بگذارد و باعث بروز آریتمیها شود.
- عدم تعادل الکترولیتها: استروئیدها میتوانند باعث تغییر در سطح الکترولیتها مانند پتاسیم و کلسیم شوند. این تغییرات میتوانند به اختلال در سیگنالهای الکتریکی قلب و بروز آریتمیها منجر شوند. برای مثال، کاهش سطح پتاسیم خون (هیپوکالمی) میتواند موجب تاکیکاردی و فیبریلاسیون بطنی شود.
- افزایش خطر لخته خون: استروئیدها میتوانند باعث افزایش لختهسازی خون شوند که در برخی موارد میتواند به بروز ترومبوزهای قلبی یا آریتمیهای ناشی از لخته منجر شود.
- تحریک سیستم عصبی سمپاتیک: استروئیدها میتوانند به تحریک سیستم عصبی سمپاتیک (که مسئول افزایش ضربان قلب است) کمک کنند. این تحریک میتواند موجب بروز تاکیکاردی یا سایر اختلالات ریتمی شود.
درمان آریتمی قلبی ناشی از استروئید
در صورتی که آریتمی ناشی از استفاده از استروئید باشد، قطع مصرف استروئیدها و تجویز درمانهای مناسب معمولاً مشکل را حل میکند. پزشک ممکن است داروهای ضدآریتمی و روشهای دیگر درمان را توصیه کند.
تاثیر هورمون های جنسی یا تیروئید بر آریتمی قلبی
هورمونهای تیروئید و جنسی میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر آریتمیهای قلبی داشته باشند. هورمونهای تیروئید با افزایش ضربان قلب، تحریکپذیری قلب و تغییرات در هدایت الکتریکی، ممکن است باعث آریتمیهایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکیکاردی دهلیزی شوند. علاوه بر این، اختلال در تعادل الکترولیتها نیز میتواند موجب ایجاد آریتمی شود. از سوی دیگر، هورمونهای جنسی مانند استروژن و پروژسترون میتوانند بر کشش رگها، فشار خون و فعالیت سیستم عصبی خودکار تأثیر بگذارند که منجر به تغییرات ضربان قلب و افزایش خطر آریتمیها شود. همچنین، این هورمونها ممکن است خطر لختهسازی خون را افزایش داده و آریتمیهای ناشی از ترومبوز یا آمبولی را ایجاد کنند.
نگاهی عمیق تر به قلب درد عصبی و درمان آن
آریتمی قلبی در کودکان چگونه است؟
آریتمی قلبی در کودکان نسبت به بزرگسالان نادرتر است، اما در صورت بروز، معمولاً به دلیل مشکلات قلبی مادرزادی یا اختلالات الکتریکی قلبی میباشد. درمان شامل مصرف دارو و در موارد خاص، عمل جراحی یا کاشت دستگاه ضربانساز میشود.
آریتمی قلبی در زنان باردار
آریتمی قلبی در دوران بارداری ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی یا افزایش فشار خون بارداری رخ دهد. زنان باردار که دچار آریتمی قلبی میشوند، در بسیاری از موارد میتوانند زایمان طبیعی و بدون خطری داشته باشند، اما این موضوع به شدت به نوع و شدت آریتمی و وضعیت سلامت کلی مادر و جنین بستگی دارد. در ادامه توضیح میدهیم که چطور آریتمی قلبی در دوران بارداری میتواند تأثیرگذار باشد و چه اقداماتی برای ایمنتر کردن زایمان و مراقبتهای لازم برای زنان باردار مبتلا به آریتمی وجود دارد.
در دوران بارداری، بدن تغییرات زیادی میکند که ممکن است تأثیراتی بر روی سیستم قلبی-عروقی داشته باشد. به عنوان مثال، افزایش حجم خون، تغییرات هورمونی و افزایش نیازهای متابولیک قلب میتواند موجب بروز آریتمیهای قلبی در برخی زنان شود. با این حال، در بیشتر موارد، آریتمیها تحت کنترل قرار میگیرند و مشکلات جدی برای مادر و جنین ایجاد نمیکنند. بیشتر آریتمیهای مادر حتی اگر خطرناک باشند، روی سلامت جنین تاثیری نخواهند داشت، با این حال طبق دستور پزشک جنین، تحت مراقبت و نظارت قرار خواهد گرفت که عموما از طریق انجام سونوگرافی در منزل انجام میشود تا مادر و جنین در خطر کمتری قرار بگیرند.
آیا زایمان طبیعی برای زنان مبتلا به آریتمی قلبی ممکن است؟
در بسیاری از موارد، زایمان طبیعی برای زنان باردار مبتلا به آریتمی قلبی امکانپذیر است، به ویژه اگر وضعیت آریتمی بهخوبی کنترل شده باشد و هیچ خطری برای سلامت مادر یا جنین وجود نداشته باشد. در این صورت، پزشک ممکن است توصیه کند که زایمان به طور طبیعی صورت گیرد. اما در برخی شرایط خاص، بسته به شدت آریتمی و ریسکهای احتمالی، پزشک ممکن است زایمان سزارین را پیشنهاد دهد.
کامنتی ثبت نشده است