درمان و تشخیص حاملگی مولار یا پوچ

در هر 1200 بارداری، تنها 1 مورد بارداری مولار دیده میشود و این بیماری بسیار نادر است و در اوایل دوران بارداری تسخیص داده میشود. در سونوگرافی های ابتدایی که مادران باردار انجام میدهند، پوچ یا مول بودن نطفه مشخص میشود. این مشکل عموما در مادران زیر 20 سال و بالای 45 سال شایع تر است و با سونوگرافی واژینال از هفته 8 ام قابل تشخیص است، اما انواع آن و اینکه دقیقا چه اتفاقی برای جنین میافتد سوالی است که در این مقاله از نبض اول به پاسخ آن میپردازیم.
حاملگی مولار یا پوچ چیست؟
بارداری زمانی رخ میدهد که یک تخمک مادر بالغ شده و به اسپرم برسد. اسپرم، تخمک را بارور میکند و طی 9 ماه رشد به جنین و فرزند سالم تبدیل میشود. اما همیشه این فرایند به شکل ایدهآل رخ نمیدهد و تخمک مادر به درستی بارور نمیشود. بارداری مولار یا مول هیداتیدوفرم یا حاملگی پوچ، یک وضعیت نادر در بارداری است که در آن جنین به درستی رشد نمیکند و جفت به شکل غیرطبیعی توسعه پیدا میکند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که تخمک مادر به درستی بالغ نشده باشد و بخشی از DNA مادر یا کل آن را نداشته باشد. نتیجه این نوع بارداری، یک توده گوشتی است که شبیه به جنین است اما توانایی رشد را ندارد و یک یا چند نقص ژنتیکی را به همراه دارد.
بیشتر بخوانید: جواب سونوگرافی فولیکول در تخمدان و اندازه طبیعی فولیکول
بارداری مولار میتواند دو نوع کامل و جزئی داشته باشد:
بارداری مولار کامل (Complete Molar Pregnancy):
در این نوع بارداری، تخمک مادر هیچگونه ماده ژنتیکی (DNA) ندارد و فقط اسپرم پدر آن را بارور میکند. در نتیجه، جنین هیچگاه شکل نمیگیرد و به جای آن یک تودهای از بافتهای غیرطبیعی (که به آن “دانههای انگور” گفته میشود) در جفت تشکیل میشود.
در این حالت، جنین به طور کامل ناقص است و هیچگونه رشد طبیعی ندارد. هیچ جنینی به طور واقعی وجود ندارد و تنها بافت غیرطبیعی جفت رشد میکند.
در حالت طبیعی هر تخمک از مادر و هر اسپرم از پدر 50% ژنتیک جنین را تشکیل میدهند که در نهایت 46 کروموزوم تشکیل میشود. در بارداری مولار کامل، پدر یک نسخه ژنتیکی ارائه میدهد اما مادر هیچی که باعث میشود جفت هیچگاه تشکیل نشود و تنها یک توده گوشتی به صورت غیر طبیعی در رحم گسترش یابد.
بارداری مولار جزئی (Partial Molar Pregnancy):
در این نوع، تخمک مادر یک نسخه ژنتیکی دارد، اما اسپرم پدر دو نسخه ژنتیکی به تخمک میدهد. این منجر به تشکیل یک جنین ناقص میشود که به درستی رشد نمیکند. در این شرایط، جنین به طور ناقص تشکیل میشود و بخشی از جنین میتواند وجود داشته باشد، اما این جنین قادر به ادامه رشد نیست. بافت جفت به صورت غیرطبیعی گسترش مییابد. در بارداری مولار مادر یک نسخه ژنتیکی ارائه میدهد اما پدر 2 تا که باعث میشود جنین به جای 46 کروموزوم، 69 کروموزوم داشته باشد و رشد غیر طبیعی و ناقص داشته باشد.
علائم حاملگی مولار
در حاملگی مولار مانند بارداری طبیعی علائم بارداری را خواهید دید اما به مرور و در هفته 6 به بعد خونریزی و ترشحات قرمز یا قهوهای را خواهید دید. همچنین کیستهایی شبیه به خوشه انگور از واژن ممکن است خارج شوند که نشانه بارداری مولار هستند. حالت تهوع شدید مادر و ورم غیرعادی رحم را مشاهده خواهید کرد که به دلیل رشد غیرعادی جنین است. احساس درد دائمی در لگن، کم خونی، پرکاری تیروئید و مسمومیت بارداری یا پرهاکلامپسی (از هفته 20 به بعد) از سایر علائم بارداری مولار هستند.
تشخیص حاملگی مولار با سونوگرافی
ساده ترین روش تشخیص حاملگی مولار به کمک سونوگرافی و آزمایش خون است. سونوگرافی غربالگری که در 2 ماهگی مادر انجام میشود میتواند این مشکل را تشخیص دهد. در سونوگرافی عموما تصویر رشد غیر طبیعی جنین را مشاهده میکنید که به شکل خوشه های انگور است. در بارداری مولار:
- رشد جنین در رحم متوقف شده
- مایع آمنیوتیک دیده نمی شود یا مقدار آن بسیار کم است.
- گاها هیچ جنینی در رحم دیده نمیشود.
درصورت بروز این مشکل است ممکن است درد شدید در لگن، استفراغ شدید بارداری و خونریزی به شما اجازه مراجعه به پزشک را ندهد. در این شرایط برای سونوگرافی در منزل میتوانید از خدمات نبض اول بهره ببرید و با ما تماس بگیرید.
عدد بتا در حاملگی مولار
در حاملگی مولار، سطح هورمون HCG (بتا هورمون گنادوتروپین انسانی) در خون به طور غیرطبیعی و خیلی بالاتر از بارداری طبیعی است. این سطح بالا از ویژگیهای اصلی بارداری مولار است و به پزشکان کمک میکند تا احتمال این وضعیت را بررسی کنند. در بارداری مولار کامل، سطح HCG به طور چشمگیری افزایش مییابد و ممکن است تا بالای 100,000 واحد میلیلیتر (mIU/ml) برسد. این سطح از HCG در بارداریهای طبیعی بسیار نادر است. اما در بارداری مولار جزئی، سطح HCG معمولاً بالا است، اما نه به اندازه مول کامل. سطح HCG در این نوع بارداری ممکن است به چند هزار واحد میلیلیتر برسد.
درمان حاملگی مولار
در صورتی که بافت به میزان مناسب کوچک باشد ممکن است خود به خود از واژن خارج شود و بیمار تنها خونریزی را ببیند. اما این مورد نیاز به بررسی پزشک دارد تا اطمینان حاصل شود که بافت اضافی و توده خطرناکی در بدن مادر باقی نمانده باشد. کورتاژ در این زمان برای پاکسازی رحم و خارج بافت های غیرطبیعی انجام میشود. پس از کورتاژ سطح عدد بتا در خون مادر سنجیده میشود تا پزشک مطمئن شود که تمامی بافت ناقص از بدن خارج شده.
بیشتر بخوانید: بررسی وضعیت جنین در رحم و سفالیک بودن یا بریچ بودن جنین
شیمی درمانی حاملگی مولار
در بارداری مولار کامل، در برخی از موارد که بافت مولار پس از کورتاژ همچنان باقی بماند یا به سرعت رشد کند، شیمیدرمانی برای جلوگیری از گسترش بافت غیرطبیعی به سایر نقاط بدن لازم است. این وضعیت ممکن است در صورتی رخ دهد که مول مولار تبدیل به تروفوبلاستیک گسترشیافته یا حتی سرطان شود.
عوارض حاملگی مولار
در کنار درد و خونریزی برای مادران ممکن است این حاملگی باعث ایجاد عفونت بعد از کورتاژ هم بشود که با آنتی بیوتیک درمان میشود. اما در موارد خطرناکتر یکی از جدیترین عوارض حاملگی مولار، تبدیل آن به بیماری تروفوبلاستیک گسترشیافته است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که بافتهای غیرطبیعی مولار در رحم باقی بمانند و شروع به رشد مجدد کنند یا به سایر اعضای بدن مانند ریهها گسترش یابند.
همچنین در موارد بسیار نادر، حاملگی مولار میتواند به نوعی سرطان تبدیل شود که به آن کوریوکارسینوم گفته میشود. این سرطان میتواند به سرعت به سایر اعضای بدن گسترش یابد، اما معمولاً با شیمیدرمانی قابل درمان است.
کامنتی ثبت نشده است