کبد چرب از جمله بیماری‌هایی است که افزایش چشمگیری در دهه‌های اخیر داشته است. با توجه به اینکه این بیماری شایع علائم ظاهری کمی از خود بروز می‌دهد و تشخیص آن در مراحل اولیه شکل گیری ساده نیست. نیاز به پیش آگاهی نسبت به علائم و مشخصات این بیماری وجود دارد. با توجه به اینکه علائم آن در هر مرحله از بیماری متفاوت است، در این مطلب نبض اول به علائم کبد چرب در زنان و مردان، پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.
کبد چرب چیست؟
کبد یکی از اعضا و ارگان‌هایی است که نقش حیاتی در سلامت بدن دارد و وظایف متعددی به عهده دارد، از جمله تصفیه خون، ذخیره و تنظیم انرژی بدن، تنظیم چربی‌های بدن، تنظیم پروتئین‌ها و… وجود مقداری از چربی در بدن طبیعی است اما وقتی مقدار این چربی‌های ذخیره شده در سلول‌های کبد زیاد شود عملکرد این عضو تحت تاثیر قرار می‌گیرد و فرد دچار کبد چرب یا استئاتوز کبدی می‌شود.
علائم کبد چرب در زنان
علائم کبد چرب در زنان ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و شرایط فیزیولوژیکی خاص شدت بیشتری داشته باشد. علائم کبد چرب در زنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی مزمن: احساس خستگی مداوم، بی حالی و کاهش میزان انرژی کلی فرد یکی از شایع‌ترین علائم کبد چرب در زنان است که به دلیل مشکل بدن در تفصیه خون رخ می‌دهد.
- کاهش یا افزایش وزن ناخواسته: در برخی موارد، افراد مبتلا به کبد چرب به دلیل مشکلات متابولیسمی حاصل از بیماری، دچار کاهش وزن شدید و غیر ارادی شود.
- حالت تهوع و مشکل گوارشی: احساس تهوع، سوء هاضمه و نفخ از علائمی است که در زنان بیشتر رخ می‌دهد و ممکن است حاصل بروز مشکلات مرتبط با عملکرد صفرا باشد.
- تورم پاها و شکم: در مراحل پیشرفته‌تر، تجمع مایع در پاها و شکم (به ترتیب ادم و آسیت) ممکن است به دلیل کاهش توانایی کبد در تولید پروتئین‌های ضروری و تصفیه خون ایجاد شود.
- زردی پوست و چشم‌ها: در مراحل پیشرفته بیماری، زردی پوست و سفیدی چشم‌ها ممکن است مشاهده شود.
- خارش پوست: خارش شدید پوست، به ویژه در کف دست‌ها و پاها، از دیگر علائم ممکن است.
- تغییرات در قاعدگی: زنان مبتلا به کبد چرب ممکن است در سیکل قاعدگی خود تغییراتی مانند بی‌نظمی یا خونریزی شدیدتر را تجربه کنند. این تغییرات به دلیل اثرات کبد چرب بر تنظیم هورمون‌ها رخ می‌دهد.
علائم کبد چرب در مردان
علائم کبد چرب در مردان مشابه زنان است، با این تفاوت که مردان بیشتر به دلیل مصرف الکل به کبد چرب مبتلا می‌شوند. علائم شایع در مردان که گاها ممکن است به دلیل تفاوت‌های فیزیولوژیک با علائم بیماری کبد در زنان متفاوت باشند عبارتند از:
- درد یا فشار در سمت راست بالای شکم: معمولاً درد خفیف یا احساس فشار در قسمت راست شکم، جایی که کبد قرار دارد، حس می‌شود.
- کبودی و خونریزی آسان: به دلیل کاهش پروتئین‌های انعقادی خون که در کبد تولید می‌شوند، احتمال خونریزی و کبودی‌ها افزایش می‌یابد.
- اختلال در تمرکز و حافظه: مشکلات کبدی می‌توانند منجر به اختلالات ذهنی و عدم تمرکز شوند.
- ورم شکم یا چاقی: تجمع مایعات در شکم (آسیت) یا نفخ شکم از علائم شایع در مراحل پیشرفته‌تر بیماری کبد چرب است.
- خستگی مزمن
- ضعف عضلانی
- تغییر رنگ مدفوع
- کاهش اشتها
علائم کبد چرب در چهره
کبد چرب به طور مستقیم بر روی چهره تأثیر نمی‌گذارد، اما برخی از علائم رایج آن که از ظاهر و چهره فرد قابل تشیخص است عبارتند از:
- زردی پوست و چشم‌ها (یرقان): همانطور که قبلاً ذکر شد، زردی پوست و چشم‌ها از علائم پیشرفته کبد چرب است.
- رگ‌های عنکبوتی: ظاهر شدن رگ‌های عنکبوتی روی پوست، به ویژه در ناحیه صورت و بالای تنه، ممکن است نشانه‌ای از بیماری کبدی باشد.
- کف دست‌های قرمز: قرمزی کف دست‌ها نیز می‌تواند از علائم بیماری کبدی باشد.
انواع کبد چرب
دو نوع اصلی کبد چرب وجود دارد:
- کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) : این نوع از کبد چرب در افرادی که الکل مصرف نمی‌کنند، یا میزان مصرف آن‌ها بسیار کم است، ایجاد می‌شود. علت دقیق NAFLD هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما عواملی مانند اضافه‌وزن، دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سبک زندگی غیر فعال در بروز آن نقش دارند. اگر این بیماری به مرحله پیشرفته‌تری برسد، ممکن است به استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) تبدیل شود که باعث التهاب و آسیب‌های بیشتر به کبد می‌شود و حتی ممکن است به سیروز و سرطان کبد منجر شود. کبد چرب الکلی (ALD): در اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود.
- کبد چرب الکلی (AFLD): این نوع کبد چرب به دلیل مصرف زیاد الکل ایجاد می‌شود. مصرف الکل به سلول‌های کبدی آسیب می‌رساند و متابولیسم طبیعی چربی در کبد را مختل می‌کند. در نتیجه، چربی در کبد تجمع می‌یابد. در صورتی که مصرف الکل کاهش نیابد، این وضعیت می‌تواند به التهاب، فیبروز (زخم کبد) و در نهایت سیروز منجر شود.
تشخیص کبد چرب
برای تشخیص کبد چرب، پزشکان درخواست آزمایش‌هایی برای بررسی وضعیت پارامترهای موجود در خون و یا تصویر برداری به جهت بررسی بافت و شرایط فیزیکی کبد خواهند داشت. برخی از روش‌های تشخیصی برای کبد چرب عبارتند از:
- آزمایش خون: برای بررسی آنزیم‌های کبدی، سطح چربی خون و سایر نشانگرهای بیماری
- سونوگرافی: برای مشاهده اندازه و بافت کبد
- سی تی اسکن یا ام آر آی: برای بررسی دقیق‌تر کبد
جهت دریافت خدمات درمانی و تشخیصی مانند سونوگرافی در منزل با نبض اول تماس بگیرید.
درمان کبد چرب
درمان کبد چرب به عوامل مختلفی از جمله نوع بیماری، شدت آن و وجود سایر بیماری‌های زمینه‌ای بستگی دارد. درمان معمولاً شامل موارد زیر است:
- تغییر سبک زندگی: کاهش وزن، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و ترک سیگار
- دارو درمانی: برای کنترل سطح چربی خون، قند خون و فشار خون
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای: درمان دیابت، فشار خون بالا و سایر بیماری‌های همراه
مدفوع چسبناک و کبد چرب
مدفوع چسبناک می‌تواند یکی از علائم اختلالات گوارشی باشد و لزوماً به معنای وجود کبد چرب نیست. با این حال، اگر همراه با سایر علائم کبد چرب باشد، می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در هضم چربی‌ها و اختلال در تولید صفرا باشد.
نقش کبد در هضم چربی‌ها: کبد نقش مهمی در تولید صفرا دارد. صفرا مایعی است که به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. اگر کبد به دلیل تجمع چربی دچار اختلال شود، تولید صفرا نیز کاهش می‌یابد.
سوء جذب چربی: کاهش تولید صفرا منجر به سوء جذب چربی می‌شود. بدین معنی که روده‌ها نمی‌توانند چربی‌های مصرفی را به طور کامل جذب کنند و در نتیجه چربی اضافی از طریق مدفوع دفع می‌شود.
لطفا توجه داشته باشید که این مقاله به صورت خلاصه و کلی تهیه شده است. برای اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر، به منابع معتبر پزشکی مراجعه کنید.
کامنتی ثبت نشده است