نحوه خواندن آزمایش CBC (تفسیر کامل علائم اختصاری)
آزمایش CBC یا شمارش کامل سلولهای خون، یکی از پرکاربردترین و ابتداییترین آزمایشهای خون در حوزه پزشکی است که برای بررسی وضعیت کلی سلامت بیمار، شناسایی عفونتها، کمخونی، اختلالات انعقادی و بسیاری از بیماریهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. این آزمایش، با آنکه ساده به نظر میرسد، اطلاعاتی دقیق و حیاتی در مورد سلولهای قرمز، سفید و پلاکتها ارائه میدهد. در این مقاله به طور جامع به بررسی اجزای مختلف آزمایش CBC، نحوه تفسیر نتایج و اهمیت هر یک از پارامترهای آن خواهیم پرداخت.
برگه آزمایش شمارش کامل خون یا CBC، در نگاه اول ممکن است شبیه به یک کد رمزنگاری شده پزشکی باشد که پر از اصطلاحات اختصاری و اعداد است. اما در حقیقت، این برگه یک گزارش حیاتی و مستقیم درباره وضعیت سلامتی شماست. این راهنما به زبان ساده و کاربردی طراحی شده است تا به شما کمک کند تا سه گروه اصلی سلولهای خونی خود (سربازان، باربرها، و گروههای اورژانس) را بشناسید و درک کنید که بالا یا پایین بودن هر عدد چه معنایی برای سلامت شما دارد. هدف این است که با آگاهی کامل، گفتگویی مؤثرتر و مطمئنتر با پزشک متخصص خود داشته باشید.
آزمایش CBC چیست؟
CBC یا شمارش کامل خون، یک آزمایش خون است که پزشکان برای پایش یا تشخیص وضعیتهای سلامتی از آن استفاده میکنند. این آزمایش میتواند اطلاعاتی در مورد تأثیر داروها یا بیماریها بر بدن شما و نیز سلامت سیستم ایمنیتان ارائه دهد. CBC میتواند سرطانهای خونی، کمخونی، عفونتها و سایر اختلالات را تشخیص دهد.
در این آزمایش، یک نمونه از خون شما توسط پزشک گرفته شده و به آزمایشگاه ارسال میشود. در آزمایشگاه، تعداد گلبولهای قرمز، هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را در گلبولهای قرمز حمل میکند)، گلبولهای سفید و پلاکتها اندازهگیری میشوند. همچنین اندازه سلولهای خونی نیز بررسی میگردد. پزشک ممکن است همراه با CBC، آزمایش گسترش خون محیطی (Peripheral Blood Smear) را نیز درخواست دهد تا نمای دقیقتری از ظاهر سلولهای خونی در زیر میکروسکوپ بدست آورد.
اجزای اصلی مورد بررسی در CBC
این آزمایش به عنوان یک ابزار تشخیصی اولیه، طیف وسیعی از اختلالات را پوشش میدهد. رایجترین کاربرد آن، تشخیص کمخونی (Anemia) است علاوه بر آن، در شناسایی عفونتها، التهاب، اختلالات مغز استخوان و غربالگری اولیه برخی سرطانها مانند لوسمی و لنفوم نیز نقشی حیاتی ایفا میکند از آنجایی که نتایج CBC بازتابدهنده سلامت کلی بدن است، تغییرات در آن میتواند نشاندهنده مشکلات خارج از حوزه خونشناسی، مانند کمبودهای تغذیهای یا بیماری مزمن کلیوی نیز باشد. CBC برای ارزیابی دقیق، سه گروه سلولی اصلی را اندازهگیری میکند:
- گلبولهای قرمز (RBC): این سلولها وظیفه حمل اکسیژن از ریهها به تمام بافتهای بدن را بر عهده دارند و در صورت کمبود آنها، علائم خستگی و ضعف بروز میکند.
- گلبولهای سفید (WBC): اینها سیستم دفاعی و ایمنی بدن شما هستند که وظیفه مقابله با عفونتها، عوامل بیماریزا و التهاب را دارند.
- پلاکتها (PLT): کوچکترین سلولهای خونی هستند که برای تشکیل لخته و جلوگیری از خونریزی بیش از حد، ضروریاند.
CBC با افتراق چیست؟
در CBC افتراقی، علاوه بر شمارش کل گلبولهای سفید، انواع مختلف آنها و سلولهای نابالغ (تکاملنیافته) نیز بررسی میشود. این اطلاعات، جزئیات بیشتری در مورد عملکرد سلولهای مختلف سیستم ایمنی بدن در اختیار پزشک قرار میدهد.
گلبولهای سفید (WBC) خط دفاعی بدن هستند. افزایش یا کاهش آنها نشاندهنده فعالیت یا نقص در سیستم ایمنی است.
WBC (تعداد گلبول سفید): شمارش کل گلبولهای سفید است که وظیفه مبارزه با عفونتها را بر عهده دارند. افزایش WBC (لوکوسیتوز) میتواند ناشی از عفونت، التهاب یا در موارد نادر لوسمی باشد.
وقتی آزمایش CBC با افتراق (with Differential) انجام میشود، پزشک نه تنها تعداد کل WBC، بلکه سهم هر یک از پنج نوع سلول دفاعی را میداند. این تفکیک برای شناسایی دقیقتر عامل بیماری (مثلاً باکتری یا ویروس) ضروری است
| نوع گلبول سفید | وظیفه اصلی | افزایش معمولاً نشانه چیست؟ |
| نوتروفیلها | مقابله با باکتریها و قارچها | عفونتهای باکتریایی حاد، التهاب شدید |
| لنفوسیتها | مقابله با ویروسها و تولید آنتیبادی | عفونتهای ویروسی (مثل مونونوکلئوزیس)، عفونتهای مزمن |
| مونوسیتها | پاکسازی سلولهای مرده و دفاع مزمن | عفونتهای مزمن، توبرکلوز (سل) |
| ائوزینوفیلها | واکنشهای آلرژیک و انگلها | آلرژیها (آسم)، عفونتهای انگلی |
| بازوفیلها | آزادسازی هیستامین در پاسخهای آلرژیک | واکنشهای آلرژیک شدید |
Immature Granulocytes (گرانولوسیتهای نابالغ) چیست؟
گرانولوسیتهای نابالغ (IG) سربازانی هستند که هنوز به طور کامل در مغز استخوان رشد نکردهاند حضور قابل توجه آنها در جریان خون (که در حالت عادی نباید دیده شوند) نشاندهنده این است که مغز استخوان در پاسخ به یک تهدید شدید، سلولها را زودتر از موعد به میدان جنگ فرستاده است (معروف به “Left Shift”) این وضعیت اغلب نشاندهنده یک عفونت جدی یا التهاب شدید است اگرچه در موارد بسیار نادر، افزایش مزمن این فاکتور ممکن است به اختلالات مغز استخوان یا لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) مرتبط باشد، اما در اغلب اوقات، صرفاً نشاندهنده پاسخ قوی بدن به یک عفونت رایج است
چه زمانی آزمایش CBC درخواست میشود؟
پزشکان این آزمایش را صرفاً برای یک مورد تجویز نمیکنند، بلکه برای اهداف تشخیصی و نظارتی چندگانهای از آن بهره میبرند:
- بررسی سلامت عمومی فرد در چکاپهای روتین: CBC معمولاً بخشی از ارزیابی سالانه سلامت است تا وضعیت کلی بدن ارزیابی شود و یک خط مبنا برای مقایسههای بعدی در اختیار پزشک قرار گیرد
- تشخیص یا پی بردن به علت علائم نامشخص: اگر فرد از علائمی مانند خستگی مزمن، ضعف، تب طولانی، کبودی آسان یا خونریزی غیرعادی رنج میبرد، CBC میتواند عامل اصلی این مشکلات را (مثلاً کمخونی پنهان یا عفونت فعال) شناسایی کند در واقع، بسیاری از افرادی که کمبود انرژی خود را ناشی از استرس میدانند، پس از این آزمایش متوجه کمبود جدی هموگلوبین میشوند.
- نظارت بر بیماریهای مزمن: برای بیمارانی که با بیماریهای طولانیمدت مانند بیماری مزمن کلیوی، اختلالات خودایمنی یا انواع سرطان درگیر هستند، انجام منظم CBC ضروری است تا پزشک بتواند پیشرفت بیماری یا عوارض جانبی آن را پیگیری کند
- بررسی تأثیر درمانها (مانند شیمیدرمانی) و داروها بر تعداد سلولهای خونی: برخی درمانهای قوی (مانند شیمیدرمانی) میتوانند تولید سلولهای خونی را در مغز استخوان سرکوب کنند. پزشکان با استفاده از CBC، از بیخطر بودن درمان اطمینان حاصل کرده و در صورت نیاز، دوز داروها را تنظیم میکنند
آزمایش CBC چه چیزهایی را بررسی میکند؟
- کمخونی (کاهش گلبولهای قرمز یا هموگلوبین)
- پلیسیتمی (افزایش گلبولهای قرمز)
- لوکوسیتوز (افزایش گلبولهای سفید)
- لوکوپنی (کاهش گلبولهای سفید)
- ترومبوسیتوز (افزایش پلاکتها)
- ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکتها)
این تغییرات میتوانند نشانهی بیماریهای مختلفی باشند؛ از جمله:
- عفونتها
- سرطانها
- اختلالات خونی
عوارض جانبی داروها
پزشکان با بررسی نتایج آزمایش CBC به همراه علائم شما، میتوانند تشخیص دقیقتری از وضعیت سلامتتان داشته باشند. اگر به دنبال انجام این آزمایش در منزل هستید و میخواهید تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید، میتوانید از خدمات راحت و سریع سایت نبض اول استفاده کنید و آزمایش CBC را در خانه انجام دهید.
آمادگیهای لازم و نحوه انجام آزمایش CBC
آزمایش CBC یکی از سادهترین آزمایشها از نظر آمادگی است.
- آیا نیاز به ناشتایی است؟ به طور معمول، آزمایش CBC نیازی به ناشتایی ندارد شما میتوانید پیش از انجام آن، طبق روال عادی غذا بخورید.
- استثنا: اگر پزشک شما همزمان با CBC، آزمایشهای دیگری مانند قند خون ناشتا (FBS) یا پروفایل چربی (کلسترول، تریگلیسیرید) را نیز تجویز کرده باشد، ممکن است نیاز باشد که ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتایی را رعایت کنید همیشه بهتر است قبل از مراجعه، با آزمایشگاه یا پزشک خود مشورت کنید.
- نحوه انجام: نمونهگیری بسیار ساده است و معمولاً از طریق وارد کردن سوزن به یکی از وریدهای بازو انجام میشود. نوشیدن آب کافی قبل از آزمایش میتواند به رگگیری راحتتر کمک کند
CBC چگونه انجام میشود؟
در این آزمایش، یک رایانه ویژه تعداد و اندازه گلبولهای قرمز (Erythrocytes)، گلبولهای سفید (Leukocytes) و پلاکتها (Thrombocytes) را اندازهگیری میکند. اگر پزشک CBC با افتراق درخواست کرده باشد، انواع مختلف سلولهای سفید و سلولهای نابالغ نیز شمارش میشوند. در صورت هرگونه مورد مشکوک، یک پاتولوژیست نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی میکند تا صحت نتایج رایانه را تأیید کند.
نتایج مربوط به گلبولهای قرمز :
- RBC در آزمایش خون : تعداد گلبولهای قرمز در هر میکرولیتر خون.
- Hb (هموگلوبین): میزان هموگلوبین موجود در خون.
- Hct (هماتوکریت): درصد حجمی خون که از گلبولهای قرمز تشکیل شده است.
شاخصهای دیگر مرتبط با RBC :
- MCV در آزمایش خون: میانگین اندازه گلبول قرمز.
- MCH در آزمایش خون: میانگین وزن هموگلوبین در هر سلول.
- MCHC: میانگین غلظت هموگلوبین در حجم مشخصی از خون.
- RDW: تفاوت اندازه بین گلبولهای قرمز؛ بالا بودن نشاندهنده تفاوت زیاد در اندازه سلولهاست.
تفسیر شمارش پلاکتها (PLT) و حجم متوسط پلاکت (MPV)
پلاکتها (PLT) سلولهای لختهکننده خون هستند که نقش اصلی آنها ترمیم آسیبهای عروقی و جلوگیری از خونریزی است.
PLT (شمارش پلاکت): تعداد کل پلاکتهای خون را نشان میدهد.
- پلاکت پایین (ترومبوسیتوپنی): خطر خونریزی را افزایش میدهد و میتواند ناشی از بیماریهای خودایمنی، نارسایی مغز استخوان، یا عوارض شیمیدرمانی باشد
- پلاکت بالا (ترومبوسیتوز): میتواند در پاسخ به التهاب شدید، خونریزی طولانی یا حتی کمبود آهن رخ دهد
- MPV (میانگین حجم پلاکت): این فاکتور میانگین اندازه پلاکتها را میسنجد. MPV همراه با تعداد پلاکتها بررسی میشود. اگر تعداد پلاکتها پایین باشد اما MPV بالا، اغلب به این معناست که مغز استخوان فعالانه در حال تولید پلاکتهای جدید و بزرگتر برای جبران است
- Platelet count: تعداد کل پلاکتها در نمونه خون.
- MPV: میانگین اندازه پلاکتها.
نتایج مربوط به گلبولهای سفید
WBC: تعداد کلی گلبولهای سفید.
در صورت CBC افتراقی، انواع گلبولهای سفید نیز بررسی میشوند:
- نوتروفیلها: اولین خط دفاعی، مبارزه با عفونتهای باکتریایی/قارچی.
- مونوسیتها: پاکسازی سلولهای مرده و آگاهسازی سایر سلولهای ایمنی.
- لنفوسیتها: مقابله با ویروسها، حافظه ایمنی.
- ائوزینوفیلها: مقابله با انگلها و دخالت در واکنشهای آلرژیک.
- بازوفیلها: آزادسازی هیستامین در آلرژیها و جلوگیری از لختهشدن خون با ترشح هپارین.
- گرانولوسیتهای نابالغ: نوتروفیل، ائوزینوفیل یا بازوفیلی که هنوز کامل نشدهاند.
- NRBC: سلولهای قرمز نابالغ، به صورت تعداد یا درصد نسبت به WBC نمایش داده میشود.
مقادیر نرمال آزمایش CBC برای بزرگسالان
محدودههای نرمال برای آزمایش CBC در آزمایشگاههای مختلف، بسته به سن، جنسیت و شرایط جغرافیایی (مانند زندگی در ارتفاعات) ممکن است کمی متفاوت باشد جدول زیر مقادیر تقریبی نرمال برای بزرگسالان را ارائه میدهد:
| پارامتر | علامت اختصاری | مردان (تقریبی) | زنان (تقریبی) | واحد |
| گلبولهای سفید | WBC | ۴۰۰۰ – ۱۱۰۰۰ | ۴۰۰۰ – ۱۱۰۰۰ | سلول/میکرولیتر |
| گلبولهای قرمز | RBC | ۴.۷ – ۶.۱ | ۴.۲ – ۵.۴ | میلیون سلول/میکرولیتر |
| هموگلوبین | Hb | ۱۳.۵ – ۱۷.۵ | ۱۲.۰ – ۱۵.۵ | گرم/دسیلیتر (g/dL) |
| هماتوکریت | Hct | ۴۰% – ۵۲% | ۳۶% – ۴۸% | درصد (%) |
| پلاکتها | PLT | ۱۵۰۰۰۰ – ۴۰۰۰۰۰ | ۱۵۰۰۰۰ – ۴۰۰۰۰۰ | سلول/میکرولیتر |
| میانگین حجم گلبول قرمز | MCV | ۸۰ – ۹۶ | ۸۰ – ۹۶ | فمتولیتر (fL) |
تفسیر نتایج غیرعادی (High/Low) در آزمایش CBC
نتایج خارج از محدوده نرمال نشاندهنده این است که بدن شما در حال مقابله با یک چالش است. درک دلایل احتمالی این تغییرات به شما کمک میکند تا نگرانیهای بیجا نداشته باشید و در عین حال، علائم هشداردهنده جدی را تشخیص دهید
| پارامتر | مقدار | معنی بالینی | علل شایع (کاربردی و محتمل) |
| WBC | بالا (لوکوسیتوز) | پاسخ ایمنی فعال | عفونتها (باکتریایی، ویروسی)، التهاب، آلرژی، استرس شدید، آسیب بافتی |
| WBC | پایین (لکوپنی) | ضعف سیستم ایمنی | اختلالات خودایمنی (لوپوس)، بیماریهای مغز استخوان، شیمیدرمانی، عفونتهای ویروسی خاص (مثل HIV) |
| RBC/Hb/Hct | پایین (کمخونی/آنمی) | کاهش اکسیژنرسانی | خونریزی، کمبود آهن یا ویتامینها (B، فولات)، بیماری مزمن کلیوی |
| RBC/Hb/Hct | بالا (اریتروسیتوز) | غلظت خون | کمبود آب بدن (دهیدراتاسیون)، بیماریهای ریوی/قلبی مزمن، پلیسیتمی ورا |
| پلاکت (PLT) | بالا (ترومبوسیتوز) | افزایش خطر لخته شدن | کمبود آهن، التهاب، عفونت یا خونریزی طولانیمدت |
| پلاکت (PLT) | پایین (ترومبوسیتوپنی) | افزایش خطر خونریزی | نارسایی مغز استخوان، شیمیدرمانی، بیماریهای خودایمنی |
اگر در برگه آزمایش، تعداد گلبولهای سفید شما بالا باشد، اولین فکری که به ذهن بسیاری از افراد میرسد، ترس از سرطان خون (لوسمی) است. مهم است که بدانید، این نگرانی در ابتدا طبیعی است، اما باید در چارچوب درستی بررسی شود. در واقعیت، اکثریت قاطع (بیش از ۹۵ درصد) موارد افزایش WBC ناشی از مقابله سیستم ایمنی شما با یک عفونت (ساده یا شدید) یا یک واکنش التهابی عمومی است افزایش ناشی از سرطان خون معمولاً بسیار شدید است و با اختلالات جدی و مشخص در سایر خطوط خونی (مانند کمخونی شدید یا کاهش پلاکتها) و حضور سلولهای نابالغ غیرطبیعی همراه است. بنابراین، پزشک در منزل شما ابتدا محتملترین و سادهترین دلایل را بر اساس علائم بالینیتان بررسی و رد میکند.
چه آمادگی هایی برای آزمایش CBC لازم است ؟
معمولاً نیاز به ناشتا بودن یا اقدامات خاصی نیست. میتوانید به صورت معمول غذا، نوشیدنی و دارو مصرف کنید؛ مگر اینکه آزمایش دیگری همزمان گرفته شود که نیاز به آمادگی خاص داشته باشد.
در حین آزمایش CBC چه اتفاقی میافتد؟
- پوست تمیز شده و سوزنی به بازو وارد میشود (احساس نیش یا فشار ممکن است).
- نمونه خون در لوله جمعآوری میشود.
- در نوزادان، سوزن به پاشنه پا زده میشود.
- پس از پایان نمونهگیری، سوزن برداشته شده و بانداژ گذاشته میشود.
مطالب بیشتر: لیست آزمایش چکاپ کامل کودکان ۲ تا ۱۲ سال
بعد از آزمایش چه میشود؟
- ممکن است محل نمونهگیری کمی دردناک یا کبود شود.
- در موارد نادر، احساس سرگیجه یا بیحالی بروز میکند.
- خطر عفونت بسیار کم اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف بالاتر است.
تفسیر علائم اختصاری در آزمایش خون
آزمایش CBC تمام جنبههای سلولهای خونی را اندازهگیری میکند. درک این علائم اختصاری، کلید خواندن برگه آزمایش شماست.
بررسی فاکتورهای گلبولهای قرمز (RBC) و علامت اختصاری کم خونی در آزمایش
گلبولهای قرمز (RBC) مسئول انتقال اکسیژن از ریهها به بافتهای دیگر بدن هستند پایین بودن سطح فاکتورهای مرتبط با RBC، نشانه اصلی کمخونی است.
RBC (تعداد گلبول قرمز): این عدد، تعداد کل سلولهای قرمزی را نشان میدهد که وظیفه حیاتی اکسیژنرسانی را بر عهده دارند.
هموگلوبین (Hb) و هماتوکریت (Hct): مقادیر بالا و پایین
این دو فاکتور، مهمترین شاخصهای کمخونی و غلظت خون محسوب میشوند
- Hb (هموگلوبین): هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در داخل گلبولهای قرمز حمل میکند. از آنجایی که کمبود این پروتئین به معنای کاهش اکسیژنرسانی است، پایین بودن مقدار آن به وضوح نشانه کمخونی (آنمی) است
- Hct (هماتوکریت): این فاکتور، درصد حجمی از خون شما را نشان میدهد که توسط گلبولهای قرمز اشغال شده است و اغلب به عنوان شاخص «غلظت خون» شناخته میشود. پایین بودن Hct میتواند نشانه کمخونی یا خونریزی باشد. بالا بودن آن، خطر افزایش غلظت خون (پلیسیتمی) و لخته شدن را در پی دارد
بالا بودن هماتوکریت و هموگلوبین، همیشه به معنای ابتلا به یک بیماری جدی نیست. این مقادیر میتوانند به دلیل کمبود آب بدن (دهیدراتاسیون) افزایش کاذب نشان دهند، زیرا با کاهش مایع پلاسما، غلظت سلولها بالا میرود همچنین، افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی میکنند یا سیگار میکشند، ممکن است به دلیل تلاش بدن برای جبران کمبود اکسیژن، به طور طبیعی RBC و Hct بالاتری داشته باشند
شاخصهای گلبول قرمز (MCV MCH MCHC RDW)
این شاخصها به پزشک کمک میکنند تا نوع دقیق کمخونی را شناسایی کرده و تشخیص دهد که آیا مشکل از کمبود آهن است یا یک کمبود ویتامین یا اختلال ژنتیکی.
- MCV (میانگین حجم کورپوسکولار): این فاکتور میانگین اندازه گلبولهای قرمز را نشان میدهد.
- MCV پایین: نشانگر کمخونی میکروسیتیک است (گلبولهای کوچک)، که شایعترین دلایل آن فقر آهن یا تالاسمی مینور است
- MCV بالا: نشانگر کمخونی ماکروسیتیک است (گلبولهای بزرگ)، که معمولاً به دلیل کمبود ویتامین B یا فولات ایجاد میشود
- RDW (عرض توزیع گلبول قرمز): این شاخص، میزان تفاوت اندازه بین گلبولهای قرمز را بررسی میکند (به عبارتی، یکنواختی یا عدم یکنواختی اندازه سلولها را نشان میدهد). بالا بودن RDW به این معنی است که گلبولهای شما در اندازههای بسیار متفاوتی ساخته شدهاند.
ارتباط بین MCV و RDW در تشخیص افتراقی کمخونیها بسیار تعیینکننده است. به عنوان مثال، در کمخونی فقر آهن، گلبولها در مراحل مختلف کمبود، با اندازههای مختلفی تولید میشوند، بنابراین RDW افزایش مییابد اما در تالاسمی مینور، به دلیل وجود یک نقص ژنتیکی، تمام گلبولها به صورت یکنواخت کوچک ساخته میشوند (میکروسیتوز همگن)، بنابراین RDW معمولاً در محدوده نرمال باقی میماند این تفاوت ظریف، کمک بزرگی به پزشکان در تعیین پروتکل درمانی میکند.
| آزمایش | محدوده نرمال برای بزرگسالان |
|---|---|
| WBC (تعداد گلبول سفید) | 4,000 تا 10,000 سلول در هر میکرولیتر (4.0 تا 10 k/mcL) |
| RBC (تعداد گلبول قرمز) | 4.0 تا 5.4 میلیون سلول در هر میکرولیتر (برای خانمها یا کسانی که استروژن مصرف میکنند) یا 4.5 تا 6.1 میلیون سلول در هر میکرولیتر (برای آقایان یا کسانی که تستوسترون مصرف میکنند) |
| Hb (هموگلوبین) | 11.5 تا 15.5 گرم در دسیلیتر (برای خانمها یا کسانی که استروژن مصرف میکنند) یا 13 تا 17 گرم در دسیلیتر (برای آقایان یا کسانی که تستوسترون مصرف میکنند) |
| Hct (هماتوکریت) | 36% تا 48% (برای خانمها یا کسانی که استروژن مصرف میکنند) یا 40% تا 55% (برای آقایان یا کسانی که تستوسترون مصرف میکنند) |
| MCV (حجم متوسط گلبول قرمز) | 80 تا 100 فمتولیتر (fL) |
| MCH (هموگلوبین متوسط گلبول قرمز) | 27 تا 31 پیکوگرم (pg) در هر سلول |
| MCHC (غلظت هموگلوبین متوسط گلبول قرمز) | 32 تا 36 گرم در دسیلیتر (g/dL) |
| RDW (عرض توزیع گلبول قرمز) | 12% تا 15% |
| Platelet count (تعداد پلاکتها) | 150,000 تا 400,000 سلول در هر میکرولیتر (150 تا 400 k/mcL) |
| MPV (حجم متوسط پلاکت) | 7.0 فمتولیتر تا 9.0 فمتولیتر |
| Neutrophils (نوتروفیلها) | 2,500 تا 7,000 در هر میکرولیتر (2.5 تا 7.0 k/mcL) |
| Lymphocytes (لنفوسیتها) | 1,000 تا 4,800 در هر میکرولیتر (1.0 تا 4.8 k/mcL) |
| Monocytes (مونوکیتها) | 200 تا 800 در هر میکرولیتر (0.2 تا 0.8 k/mcL) |
| Eosinophils (ائوزینوفیلها) | کمتر از 500 در هر میکرولیتر (0.5 k/mcL) |
| Basophils (بازوفیلها) | کمتر از 300 در هر میکرولیتر (0.3 k/mcL) |
| Immature granulocytes (گرانولوسیتهای نابالغ) | کمتر از 100 در هر میکرولیتر (0.1 k/mcL) |
| NRBC (گلبول قرمز هستهدار) | کمتر از 10 در هر میکرولیتر (0.01 k/mcL) |
شاخصهای MCV، MCH و MCHC در آزمایش خون به ترتیب میانگین حجم گلبولهای قرمز، میانگین هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز و میانگین غلظت هموگلوبین را اندازهگیری میکنند که مقادیر نرمال آنها بهطور معمول به ترتیب ۸۰ تا ۱۰۰ فمتولیتر، ۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم و ۳۲ تا ۳۶ گرم در دسیلیتر تعیین میشود. این شاخصها با ارائه اطلاعات دقیق درباره ویژگیهای سلولی خون، نقش مهمی در تشخیص و تفکیک اختلالات خونی دارند و به پزشکان در تفسیر دقیق نتایج آزمایش CBC کمک میکنند. در صورت نیاز به خدمات در منزل جهت انجام این آزمایش، میتوانید به سایت نبض اول مراجعه نمایید.
چه زمانی نتایج آماده میشود؟
اغلب ظرف 24 تا 72 ساعت نتایج حاضر است. پزشک شما پس از آماده شدن نتایج، آنها را بررسی و اقدامات بعدی را تعیین میکند.
درخواست آزمایش CBC در منزل با نبض اول
اگر زمان کافی برای مراجعه به آزمایشگاه ندارید یا ترجیح میدهید نمونهگیری در محیط راحت و امن خانه یا محل کارتان انجام شود، میتوانید از خدمات آزمایش در منزل استفاده نمایید.
- خدمات و مناطق تحت پوشش: خدمات آزمایش در منزل “نبض اول” برای انواع آزمایشهای خون، از جمله CBC، در تمام مناطق تهران و کرج قابل ارائه است
- نحوه درخواست:
- ثبت درخواست: میتوانید از طریق تماس با خطوط ویژه نبض اول (مربوط به منطقه خود) درخواست خود را ثبت کنید. همچنین، اگر نمیخواهید مکالمه صوتی داشته باشید، کافی است تصویر دستور پزشک یا درخواست خودتان را از طریق واتساپ ارسال نمایید تا همکاران پشتیبانی سریعاً پیگیریها را انجام دهند
- هماهنگی و نمونهگیری: پس از هماهنگی زمان، متخصصین مجرب و آموزشدیده نبض اول در زمان مقرر با تجهیزات کاملاً استریل به محل شما مراجعه کرده و نمونهگیری را با رعایت کامل اصول بهداشتی انجام میدهند
- دریافت نتایج: نمونهها در شرایط کنترلشده به آزمایشگاه منتقل میشوند و نتایج آزمایش CBC معمولاً در کوتاهترین زمان ممکن (حداکثر ۲۴ ساعت) از طریق پیامک، ایمیل یا فایل PDF به دست شما میرسد
سوالات رایج مربوط به آزمایش CBC :
چرا همیشه گلبول سفیدم مرزیه؟
ممکن است به دلیل شرایط مختلفی مثل عفونتهای خفیف، استرس، داروها یا بیماریهای خودایمنی گلبول سفید شما در محدوده مرزی قرار بگیرد. اگر هیچ علامت خاصی نداشته باشید، معمولاً نگرانکننده نیست، اما برای بررسی بیشتر بهتر است با پزشک مشورت کنید.
چرا پلاکت پایین دارم ولی سالمم؟
کاهش پلاکتها میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، مثل ژنتیک، عفونتها یا اثرات دارویی. اگر هیچ علائمی مثل خونریزی یا کبودی زیاد ندارید و وضعیت عمومی شما خوب است، ممکن است مشکلی نباشد، ولی بهتر است توسط پزشک بررسی شود.
آیا کمخونی با استرس ایجاد میشود؟
استرس بهطور مستقیم باعث کمخونی نمیشود، ولی میتواند بر سیستم ایمنی یا تغذیه تاثیر بگذارد که در بلندمدت به کمخونی منجر شود. کمخونی معمولاً به علت کمبود آهن، ویتامین B12 یا مشکلات دیگر در خونسازی ایجاد میشود.
اگر نتایج غیرطبیعی باشد چه باید کرد؟
با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است آزمایشهای بیشتری درخواست شود یا درمان آغاز گردد. گاهی فقط پایش کافی است.
چه زمانی بابت کم خونی باید با پزشک تماس بگیرم؟
اگر در مورد آزمایش یا نتایج سوالی داریدمیتوانید از طریق نبض اول با پزشک های مجرب تماس بگیرید.
آیا CBC نشاندهنده عملکرد کلیه است؟
نه بهصورت مستقیم. اما برخی از پارامترهای CBC ممکن است همراه با سایر تستها به پزشک کمک کنند تا درباره عملکرد کلیهها قضاوت کند.
آیا آزمایش CBC میتواند سرطان را تشخیص دهد؟
خیر. آزمایش CBC به تنهایی یک ابزار تشخیصی قطعی برای سرطان، از جمله سرطان خون، نیست اما نتایج غیرطبیعی آن (به ویژه تغییرات شدید و پایدار در گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز یا پلاکتها)، میتواند اولین سیگنال هشداردهنده باشد و پزشک را به سمت تجویز آزمایشهای تخصصیتر مانند بیوپسی مغز استخوان یا تستهای ژنتیکی سوق دهد. CBC تنها نشاندهنده یک اختلال در تولید یا تخریب سلولهای خونی است.
اگر تعداد گلبولهای سفید (WBC) من خیلی بالا باشد، واقعاً باید نگران سرطان خون باشم؟
این نگرانی کاملاً قابل درک است، اما باید با آرامش به آن نگاه کرد. همانطور که قبلاً توضیح داده شد، بالا بودن WBC در بیش از ۹۵ درصد موارد، نشاندهنده مقابله شدید بدن با یک عفونت (مثلاً آنفولانزا، سرماخوردگی یا عفونت باکتریایی) یا التهاب ناشی از استرس است افزایشهای ناشی از لوسمی معمولاً بسیار غیرطبیعی و شدید هستند و با کاهش یا افزایش غیرعادی سایر سلولها همراه میشوند. پزشک متخصص، با ارزیابی علائم بالینی و الگوی افتراق (Differential)، میتواند تشخیص دهد که آیا نیاز به بررسیهای بیشتر وجود دارد یا خیر.
آیا انجام آزمایش CBC در دوران قاعدگی (پریودی) بر نتایج تأثیر میگذارد؟
بله، ممکن است تأثیرگذار باشد. به طور کلی، CBC را میتوان در دوران پریود انجام داد، اما به دلیل خونریزی ماهیانه، مقادیر فاکتورهای وابسته به گلبول قرمز، به خصوص هموگلوبین (Hb) و هماتوکریت (Hct)، ممکن است کمی پایینتر از حالت عادی و سطح واقعی بدن نمایش داده شوند، به ویژه اگر دوره قاعدگی شما شدید باشد اگر هدف اصلی آزمایش بررسی دقیق وضعیت کمخونی است، بهتر است با مشورت پزشک، آزمایش را به روزهای پس از اتمام قاعدگی موکول کنید.
نتایج آزمایش CBC من چه مدت طول میکشد تا آماده شود؟
CBC جزو آزمایشهایی است که نتایج آن خیلی سریع آماده میشود. به دلیل سرعت بالای دستگاههای خودکار شمارشگر سلولی، نتایج معمولاً بین چند ساعت تا حداکثر ۲۴ ساعت پس از نمونهگیری آماده و قابل دریافت هستند
PDW و MPV در آزمایش خون به چه معناست؟
این دو فاکتور مربوط به پلاکتها هستند. MPV (میانگین حجم پلاکت)، میانگین اندازه پلاکتهای شما را نشان میدهد PDW (عرض توزیع پلاکت) نیز تفاوت اندازه پلاکتها را بررسی میکند. پزشکان از این فاکتورها استفاده میکنند تا علت اصلی اختلال در شمارش پلاکتها را کشف کنند؛ برای مثال، اگر پلاکتها کم باشند اما MPV بالا باشد، نشان میدهد که مغز استخوان شما فعالانه در حال تلاش برای جبران است.
